حرکت جوهری که یکی از فروع اصالت و تشکیک وجود را تشکیل می دهد ، مبنای بسیاری از موضوعات و مسائل حکمت متعالیه است. در این مقاله ، این نظزیه از چهار جهت مورد بحث و بررسی قرار می گیرد: 1-از جهت اصولی که این نظریه بر ان استوار است ، 2- دلایل و براهینی که برای اثبات آن مطرح کرده اند، 3- نقد و بررسی دلایل نفی و اثبات و پاسخها ، 4- نتایج و پیامدهایی که بر این نظریه در صورت اثبات مترقب می شود. پیش از و...

این پژوهش با تمسک به نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، به سیر در لایه های معنایی متن، و بررسی چند معنایی و ابهام واژگانی، و ساختاری آن می پردازد و با تعریف جوهر و حقیقت متن، در جست وجوی پاسخ به این پرسش است که آیا در فرایند ترجمه، متن مبدأ، حقیقتی متکثر بالذات، در سیلان، نسبی، و دسترسی ناپذیر دارد یا علی رغم شخصی بودن فهم، حقیقتی واحد و جوهری چندلایه دارد. در این تحقیق با تمرکز بر نظریه حرکت جوهری، تفا...

حرکت جوهری از اصول بنیادی حکمت متعالیه است که آن را از دیگر مکاتب فلسفی متمایز می کند. نفس به جهت تعلّقی که با عالم طبیعت دارد، مشمول این حرکت می شود که بروز تحوّل و تغییر، آن را دور از واقع نمی سازد. این نظریه در معرفی و شناخت نفس انسان، بابی جدید را می گشاید که برای فلاسفۀ پیش از ملاصدرا مطرح نبوده است. تبیین علت قابلی دریافت وحی و نحوه تحقق معجزه و کرامت اولیای الهی در سایه این اصل صورت می گیر...

پرسش از آغاز هستی و از چگونگی بر آمدن هستی های متعدد در هر نحله فکری اعم از الهی و مادی اندیشه بشر را به خود مشغول کرده است. در فلسفه اسلامی طبق قاعده الواحد و اصل سنخیت از واجب الوجود واحد باید موجودی واحد صادر شود، بدین ترتیب سوال از چگونگی بر آمدن کثرات از باری تعالی به دغدغه اصلی فیلسوفان تبدیل شد. در این میان فارابی به عنوان موسس فلسفه اسلامی، با بهره گیری از اندیشه فلوطین و عقلانی کردن ان...

که به بیان تعریف مرگ و اقسام آن از منظر صدرا پرداخته شده، صدرا مرگ را پایان توجه ذاتی نفس از این نشأ به سوی نشأ دیگر می داند که نفس در طی مراحل استکمال خویش آن را طلب می کند و مطالب مفصلی از ماهیت نفس انسان و هم چنین چگونگی ارتباط آن با بدن عنوان گردید صدرا با الهام از آیات قرآن مرگ را نتیجه حرکت جوهری می داند و از این طریق به تبیین مسئله مرگ می پردازد چنانچه در تفسیر این آیه شریفه « و جاء ت کل...

مسأله ی حرکت و تغییر جهان، از قدیمی ترین مسائل فلسفی است که مورد بحث و گفت وگو قرار گرفته است. مسأله ی حرکت و تغییر پدیده های مادی در فلسفه ی غرب تا یونان باستان قابل پی گیری است. هراکلیتوس معتقد بود این جهان سراسر حرکت و تغییر است و این تغییر و تحول دائمی است. در فلسفه ی اسلامی نظریه ی حرکت جوهری از ابداعات ملاصدرا است و پیش از او این نظریه مورد انکار قرار می گرفت. ملاصدرا بر اساس دو نظریه اص...

سخن گفتن از نسبت بین نظریة حرکت جوهری ملاصدرا که بحثی هستی شناختی است و منطق ترجمه که از معناشناسی بحث می کند در ظاهر قیاسی مع الفارق است. اما اگر مراد از ترجمه بیان مراد ماتن (مؤلف) باشد که عملاً درکی فراتر از متن صرف است، در این صورت می توان برای نظریة ملاصدرا در این خصوص وجهی قائل شد. این مقاله، با تمسک به نظریة حرکت جوهری ملاصدرا، کشش معنا در امتداد زمان و مکان را با مفهوم حرکت بررسی می کند....

بحث حرکت، تاریخی به درازای تاریخ بشر دارد؛ به گونه ای که پیشینه آن به پیش تر از طرح مباحث مهمی همچون «وجود» و «عقل» در فلسفه می رسد و از این رو، جایگاه رفیعی در تاریخ فلسفه دارد. از جمله نخستین فیلسوفانی که به این مهم پرداخته اند آناکسیمندر است که به حرکت ازلی در جهان قائل بود. همچنین نظریه حرکت جوهری در فلسفه هراکلیتوس قابل رصد و پیگیری است. فیلسوفان مسلمان نیز به این مهم نگاهی ویژه داشته اند ...

کیفیت رابطة ثابت و سیال از جمله مسائل دشوار فلسفی است که فلاسفه از دیرباز به آن پرداخته‌اند. ملاصدرا نیز بر اساس اثبات حرکت جوهری و لوازم آن پاسخی متفاوت با گذشتگان به این مسئله داده است. لیکن هنوز در تبیین و نحوة جمع‌بندی مبانی او در این مسئله ابهاماتی وجود دارد. از جمله این‌که حرکت جوهری چگونه با ثبات طبایع در عالم دهر که ملاصدرا نیز به آن قائل است قابل جمع است. این مقاله تلاش می‌کند بر اساس ...