در دهه پایانی قرن بیستم خلأ قدرت ناشی از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در کنار اختلافات سرزمینی برخی اقوام با صورت بندی متکثر قومی ـ مذهبی و فقدان توسعه سیاسی موجب شد منطقه قفقاز جنوبی با ساختاری آنارشیک شکل گیرد. منطقه ای با سه جمهوری مستقل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، که با تداوم ناپایداری امنیتی همراه با عدم شکل گیری یک رژیم امنیتی مشترک نفوذ بازیگران منطقه ای و بین المللی را در روند تحولات م...

مقاله حاضر به این نکته می­پردازد که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و در پی لشکرکشی ایالات متحده آمریکا به خاک افغانستان و عراق از منظر اقدام پیش دستانه، مجموعه­ای از فعالیت­ها و تحرکات نظامی- اطلاعاتی در دو جبه شمالی و غربی ایران توسط نیروهای اشغالگر برنامه­ریزی و اجرا شد. ازگذرگاه این فعالیت­ها بود که حضور رژیم صهیونیستی به صورت فعال­تر از گذشته در منطقه احساس شد. گرچه این تحرکات در برخی از ...

منطقه آسیای مرکزی به لحاظ سیاسی مفهومی سیال است، یعنی در گذر زمان و با تغییر معادلات سیاسی، محدوده از پیش تعریف شده برای مناطق دستخوش دگرگونی می گردد . آسیایمرکزی در دوران جنگ سرد بخ شی از سرزمین اتحاد جماهیر شوروی بود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پنج جمهوری در این منطقه استقلال یافتند . در نیمه نخست دهه 90 میلادی بسیاری از محققین معتقد بودند که آسیای مرکزی به همراه قفقاز، اروپای شرقی و کشوره...

روابط آمریکا و اسرائیل را می توان در قالب یک رابطه ویژه و منحصر به فرد ارزیابی کرد به دلیل آنکه اسرائیل از نگاه آمریکا یک شریک و سرمایه راهبردی است و استحقاق حمایت اقتصادی و نظامی را دارد. در قالب چنین نگرشی، مناسبات آمریکا و اسرائیل توسعه و گسترش یافت. این مناسبات و روابط همه جانبه، با وقوع حوادث تروریستی 11 سپتامبر 2001 مستحکم تر شده است. از آنجاییکه آبشخور این حوادث در منطقه ژئوپلیتیکی، ژ...

فروپاشی اتحاد شوروی و شکل­گیری ساختار نوین قدرت در نتیجة تحولات آخرین دهة قرن بیستم و پویایی­های متعاقب آن در قلمرو نظام بین­الملل، بسیاری از کنشگران را بر آن داشته تا در جهت تضمین امنیت و بقای خود، راهبردهای امنیتی جدیدی را اتخاذ نمایند. اروپا به­عنوان یکی از بازیگران بین­المللی فعال از روند مزبور تأثیر پذیرفته و تلاش داشته تا راهبردهای امنیتی مقتضی را تعقیب کند. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد...

چکیده اتحاد استراتژیک ایران و سوریه در خاورمیانه از جمله اتحادهایی است که طی چند دهه گذشته از تداوم قابل توجهی برخوردار بوده است. از طرف دیگر شکل­گیری محیط جدید، فلسفه وجودی اتحادها را با  چالش مواجهه می­کند که در نتیجه باعث افزایش احتمال گسست در اتحادها می­شود، اما علی­رغم تغییرات قابل توجه در محیط سیاست خارجی ایران و سوریه در اوایل دهه اول قرن بیست و یکم، اتحاد استراتژیک این دو بازیگر منطقه­...

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 ، کشورهای حوزهی خزر استقلال یافتند. ا ن ی شورها از نظر ژئوپل ت یی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی موقعیت ویژه ای پیدا کردند. نظام ک ک ی بینالملل با تولد کشورهای متعدد در حوزهی خزر روبهرو شد و کشورهای پیرامون این منطقه و دولتهای بزرگ در مواجه با مسائل جدید قرار گرفتند. در ضمن حضور قدرتهای بزرگ ب رون منطقه به خصوص آمریکا و همپیمانانش )اسرائیل، ترکیه و آذربایجان و.....

نظم‌های منطقه‌ای در حال گذار دارای ویژگی‌هایی همانند ناپایداری کنش بازیگران، تغییر در ابزارهای تاکتیکی و تنوع گروه‌های کارگزاری است. تنظیم سیاست خارجی در چنین شرایطی نیازمند بهره‌گیری از سازوکارهایی همانند ائتلاف‌سازی و کنش نامتقارن می‌باشد. چنین فرآیندی، براساس ضرورت‌هایی همانند خودیاری، ائتلاف و اتحاد شکل می‌گیرد. کشورهایی که در حوزه‌های بحرانی همانند آسیای جنوب غربی و خاورمیانه عربی قرار دار...

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، سازوکار متمرکز و بسیار پیچیده تخصیص منابع آبی در آسیای مرکزی به مشکل مدیریت آبی بسیار پیچیده فرامرزی تبدیل شد و ادعاهای دوجانبه حل‏ نشده ‏ای را باقی گذاشت. در چنین شرایطی، رودخانه‏ های فرامرزی به عامل بی ‏ثباتی ملی و منطقه‏ ای تبدیل شدند و با ممانعت از روند اتحاد منطقه ‏ای در آسیای مرکزی، منبع جدیدی از مناقشه میان دولت‏ های ساحلی را به‏ وجود آوردند. علاوه بر د...