این نوشتار حاوی گزارش و نقد برخی از دیدگاه های محمّد شحرور در کتاب «الکتاب و القرآن، قراءه معاصره» در موضوع زن است. دکتر محمد شحرور - قرآن پژوه نو اندیش سوری - بر پایه داده های جدید علوم انسانی و علوم تجربی، نتیجه مطالعات خود را در کتاب یاد شده ارائه داده است. که بیش از ده ها کتاب و مقاله از سوی دانشمندان عرب در نقد این کتاب چاپ و منتشر شده است. نویسنده، پس از برشمردن اصول تفسیری دکتر شحرور در س...

فلسفه دین، تفکر فلسفی و عقلانی در باب دین است؛ بدین معنا که گزاره­ها و اعتقادات دینی را تبیین می­کند، ادله و شواهد به نفع و یا علیه را مطرح می­نماید و به درستی و نادرستی و صدق و کذب آن می­پردازد. فلسفه اصول نیز به مبادی تصوری و تصدیقی علم اصول همچون اجتهاد، حکم، عقل و ارزش و انواع آن و یقین و انواع آن و مباحث زبانی و تفسیری می­پردازد. بین این دو علم در مباحث زبان دینی، مباحث تفسیر و هرمنوتیک، ع...

بررسی مبانی، روش و قواعد تفسیر از جمله پژوهش های مهم در حوزه مباحث علوم قرآنی به شمار می آید. در عصر تدوین تفسیر، از دوره تابعین به بعد، برخی مفسران بدون تدوین و شفاف سازی این قبیل مباحث ، به تفسیر قرآن اهتمام ورزیده و برخی دیگر به اجمال به ویژه در مقدمات خود یا در فراز و فرودهای تفاسیرشان به این مقولات پرداخته اند. در دوران معاصر و در پی رو به فزونی نهادن تدوین آثاری که موضوع آن اصول و قواعد و...

البیان فی تفسیرالقرآن، اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سید ابوالقاسم خویی (متوفی 1371 ش ) است. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است : مقدمه ای در علوم قرآن و تفسیر سوره حمد . با وجود توجه گسترده به بخش علوم قرآنی این اثر، متأسفانه بخش تفسیری آن چندان مورد توجه و ژرفکاوی های پژوهشی واقع نشده است . این در حالی است که به نظر می رسد در این بخش، مباحث ارزشمندی از جهت محتوا و روش شناسی تفسیر قرآن ارائه شده...

فخر رازی و شیخ طوسی گرچه به لحاظ کلامی دارای دو خاستگاه فکری اند اما با توجه به رویکرد عقل گرایانه خود در تفسیر در قلمرو نسخ دارای دیدگاه های خاصی اند این رویکرد عقل گرایانه برخاسته ازمبانی تفسیری این دو مفسر بزرگ مسلمان است. مبانی تفسیری که در حکم پیش فرض ها و اصول بنیادین مفسرآن قرآن است، در نحوه کیفیت تفسیری مفسر بازتاب می یابد. صرف نظر از جنبه های گونه گون مبحث نسخ - که از دیرباز محل بحث مح...

کتاب حاضر بررسی مبانی فهم و تفسیر قرآن از دیدگاه نهج البلاغه است. به باور نویسنده مبانی فهم و تفسیر قرآن، اندیشه های بنیادین و تأثیرگذار در تفسیر هستند که از چرایی و خاستگاه نظری فرآیندهای تفسیری مانند اصول و روش ها سخن گفته و در تبیین و تعیین آن ها نقش محوری دارند.

نویسنده در آغاز برای ارزیابی ترجمه قرآن به اصول و معیارهایی چون مشخص بودن نوع ترجمه و سطح مخاطبان، اتقان ترجمه و درستی برداشت های تفسیری مترجم، برقراری تعادل واژگانی و ساختاری، رعایت نکات صرفی، نحوی و بلاغی، ارائه توضیحات ضروری، ویرایش فنی، یکسان سازی، خلاقیت و ابتکار اشاره می کند. سپس با توجه به آنها به نقد و ارزیابی ترجمه آیت الله یزدی می پردازد و بر این باور است که در این ترجمه اکثر این اصول...

بحث سیاق از مباحث کلیدی و زیربنایی در حوزه علوم قرآنی و اصول تفسیری است. این نقش کلیدی در حوزه های معارفی دیگر هم چون فقه و اصول نیز مطرح است. دانشمندان علوم قرآن و تفسیر، از سیاق بسیار یاد کرده‏اند و آن را مورد استناد قرار داده‏اند، ولی تعریف دقیقی از سیاق ارائه نکرده اند و هم چنین در تحقق سیاق، دو شرط ارتباط صدوری و ارتباط موضوعی را بیان کرده اند، که به نظر می رسد این دو شرط باید مورد واکاوی ...

اغلب تحقیقات کیفی مبتنی بر پارادایم تفسیری هستند که مبانی و اصول آنها با پارادایم اثبات گرایی و تحقیقات کمی متفاوت است . بنابراین محققان کیفی باید در بکارگیری مفاهیم و معیارهای تحقیق که ریشه در پارادایم اثبات گرایی دارند هشیار بوده و از چشم انداز هستی شناسی و معرفت شناسی پارادایم تفسیری به این مفاهیم و معیارها بنگرند. یکی از عمده ترین ابهامات و چالشهایی که محققان کیفی با آن مواجه اند موضوع روای...

نویسنده در آغاز برای ارزیابی ترجمه قرآن به اصول و معیارهایی چون مشخص بودن نوع ترجمه و سطح مخاطبان، اتقان ترجمه و درستی برداشت‌های تفسیری مترجم، برقراری تعادل واژگانی و ساختاری،‌ رعایت نکات صرفی، نحوی و بلاغی، ارائه توضیحات ضروری، ‌ویرایش فنی، یکسان سازی، خلاقیت و ابتکار اشاره می‌کند. سپس با توجه به آنها به نقد و ارزیابی ترجمه آیت الله یزدی می‌پردازد و بر این باور است که در این ترجمه اکثر این اص...