تأویل از کلیدوا‌‌ژه‌های اصلی در مکتب فلسفی اصفهان است و عبدالرزاق لاهیجی نیز یکی از چهره‌های سرشناس این مکتب به شمار می‌آید. تأویل برای این حکیم متأله، فراتر از روشی برای مواجهه با متون وحیانی است. تأویل در آثار او، دو معنای اصلی دارد: تأویل عقلی و تأویل شهودی - عقلی. تأویل نخست، تأویل متون وحیانی و تأویل نظری موجودات تا شناخت حضرت حق را شامل می‌شود. تأویل متون وحیانی برای حل تعارض متن با عقلان...

تأویل به معنی بازگشت به اصل شیء است و معانی اصطلاحی که برای آن گفته شده به همین معنی باز می گردد. ملاک صحت تاویل دو چیز است: یکی قول معصوم (ع) و دوم عدم مخالفت لفظ با معنی تأویلی...

هرمنوتیک در پی فهم متن است. در هرمنوتیک سنتی، متن برحسب دلالت ظاهری، دارای معنای یکتا و مشخصی است که مفسّر باید این معنا را با بازآفرینی فضای عصر مؤلف و جایگزین کردن خود به‌جای او دریابد، اما در هرمنوتیک جدید، متن معنای یکتای ظاهری ندارد و معنای متن وابسته به خواننده و قرائت او است و این قرائت می‌تواند متکثر و از منظرهای مختلفی صورت گیرد. هرمنوتیک در فرهنگ اسلامی و ادبیات فارسی از دیرباز مطرح بو...

  عرفا به اشکال گوناگونی در شعر و نثر طرح‌ نو درافکنده‌اند و آثاری متفاوت با ویژگی‌های ادبی شاخص، خلق کرده‌اند. بهاءولد نیز عارفی است دارای سبک و اثری پدید آورده است که به لحاظ ویژگیِ تأویلی- تفسیری قابل تأمل است. در این پژوهش، روش‌های تأویلی بهاءولد و نسبت تأویل با تداعی معانی بررسی شده است. روش تحقیق به صورت تحلیلی- توصیفی ­است؛ بدین صورت که با استخراج و بررسی کلیۀ تأویل‌های اثر و تطبیق آن­ها ...

این متن در پی بررسى و نقد دیدگاه علامه طباطبایى درباره "تأویل" است.  نویسنده پس از توضیح معنى لغوى تأویل، موارد استعمال چهارگانه آن را در قرآن و کلام سلف برمى‌شمارد که عبارتند از: توجیه متشابه، تعبیر رؤیا، عاقبت امر و سرانجام کار و برداشت همه‌جانبه از آیه و بر این باور است که تمام آیات داراى تأویل به معنى اخیر است که از آن تعبیر به "بطن" نیز شده است سپس به صورت عملى تأویل چند آیه را مطرح مى‌کن...

تأویل به معنای حمل کلام از معنای ظاهر به معنایی غیر آن مورد پذیرش سلفیان ظاهرگرا نیست و آنان ضمن تأکید بر حجیت ظاهر کتاب و روایات، نفی تأویل را به عنوان روش شناخت متن دین می‌پذیرند. التزام به ظواهر و نفی تأویل نصوص دینی که از نتایج تعطیل عقل از سوی سلفیان است، سبب شده است آنان در باب متون متشابه، دستخوش تحیر شوند و در مواجهه با آن، ضمن پذیرش ظواهر الفاظ و نفی تأویل، قایل به تشبیه و تجسیم در...

در سنت ساختارگرایی سوسوری، فرض بر این است که دستگاه زبان پس از تعریف سلبیِ نشانه های کلامی و چینش بعضی از آنها در پی یکدیگر، مدلول های معینی را در کالبد یک متن مستقل گرد می آورد و از وحدت مضمونیِ متن در برابر شرایط ناپایدار بافتی محافظت می کند. بسیاری از منتقدان عرصه ی ادبیات نیز تحت تأثیر زبان شناسی سوسوری و به پیروی از بوطیقای ساختارگرا چنین می پندارند که نقد ادبی برابر است با سخن کاوی اثر در ر...

قید و بندهای جامعه استبدادی زمان بیهقی در متن تاریخی او به صورت پیچش ها و تناقض های معنایی آشکار می شود که متن را سرشار از مقاصد ناگفته و گفته های کنایی می سازد. دریافتن معنای حقیقی متن تاریخ بیهقی، بدون تحلیل این پیچش های معنایی امکان پذیر نمی باشد. پیچیدگی و ابهام در تاریخ بیهقی از آن رو وجود دارد که بیهقی از سویی تاریخ نگاری است که سعی در بیان حقایق دارد و از سویی از بیان مستقیم این حقایق، ا...

دیوان ناصر خسرو و با تصحیح استاد مجتبی مینوی و دکتر مهدی محقق از جمله آثار منقح متون فارسی است که با شیوۀ علمی و متد تحقیق و تصحیح فراهم آمده است. مع هذا ارزش­های این متن صرفاً در مقام تصحیح باقی    نمی­ماند، بلکه با ژرف نگری بیشتری می­توان دریافت که این دو استاد برجسته- با تبحّر در تاریخ، کلام، فلسفه و ادبیات فارسی نیز با تسلط کامل به زبان و ادب عربی- اثر ویژه­ای را باز تولید کرده­اند؛ به گونه­ا...