در فقه مذاهب اسلامی، بغی از جمله جرایم تعزیری است که به معنای اقدام مسلحانه علیه امام عادل می‌­باشد. در فقه اهل سنت، این اقدام علیه امام جائر نیز می­‌تواند مصداق بغی باشد. با وجود اینکه این عنوان مجرمانه سابقه طولانی در فقه دارد، اما قانونگذار، با تصویب قانون مجازات اسلامی در سال 1392، آن را در زمره جرایم حدی، جرم‌­انگاری نموده و طی مواد 287 و 288 برای آن مجازات اعدام و تحت شرایطی حبس تعزیری پی...

دوره غیبت در تاریخ حیات شیعه نقطه عطفی به شمار می آید چراکه جامعه شیعه را دچار حیرت ساخت.یکی از مسائل مستحدثه برای جامعه شیعی چگونگی ارتباط و همکاری با حکومت های مستقربود که از نظر کلامی ، غاصب و جائر تلقی می شدند.این مقاله در صدد پاسخ به این پرسش برآمده که فقیهان شیعه دوره آل بویه در ارتباط با این مساله جدید چگونه می اندیشیدند؟چگونه رفتار می کردند؟مبانی سیاسی، فکری و رفتاری آنها کدام است ؟ در ...

آغاز رهبری خلیفه، ناصرلدینِ الله (575-622 ق) نقطة عطفی در تاریخ اواخر حکومت عباسیان محسوب می شود؛ چرا که روی کار آمدن وی پس از یک دوران رکود قدرت در خلافت عباسی صورت گرفت. آن چه در این دوران اهمیت دارد راه یافتن شیعیان به عنوان بخشی از کارگزاران حکومتی به ساختار قدرت است، به گونه­ای که توانستند با حضور در ارکان مختلف حکومت، دست به فعالیتهایی برجسته تا سقوط بغداد از سوی مغولان بزنند. این مقاله با...

براساس نظریه نیابت عامه فقیه از امام معصوم، هرگونه تصرف حاکمان جور در مال و جان و شئون عمومی جامعه اسلامی در زمان غیبت بدون اذن فقهاء نامشروع است. به نظر منکران ولایت فقیه که ولایت بر حوزه زندگی دینی و عمومی مردم را در انحصار امام معصوم می دانند تصرف فقهاء- و به طریق اولی غیرفقها- در این امور فاقد مشروعیت است. در نظریه سومی که در این مقاله مطرح شده، فقهاء وظیفه دارند در زمان غیبت برای تصدی امر ...

بدون تردید جهاد ابتدایی و مبارزه با کفار برای دعوت آنان به اسلام در زمان حضور امام(ع) واجب است و در زمان غیبت به نظر فقها، اعمّ از قدما و متأخّرین، بدون تردید واجب نیست تا آنجا که بسیاری از متأخّرین و حتّی آنان که رساله مستقلّی درباره ولایت فقیه دارند و از اختیارات او به صورت مفصّل بحث کرده‌اند متعرّض ولایت بر جهاد نشده و گویا  وضوح آن به حدّی است که نیاز به بحث ندارد. صاحب ...

تقیه یکی از فنون راهبردی انسان در مبارزه‌ها و زندگی اجتماعی وی در طول تاریخ بوده است. در متون دینی از جمله در قرآن‌، روایات و سیره دربارة تقیه، مباحث فراوانی نقل گردیده و ماهیت‌، اقسام‌، ملاک مشروعیت و راه‌کارهای آن بررسی شده است. از آن رو که در تاریخ اسلام، شیعیان همواره با حکومت‌های جائر، که به نام اسلام بر مسلمانان حکومت می‌کرده‌اند، درگیر بوده و به ناچار، بیش از سایر فرقه‌های اسلامی از تقی...

یکی از نکته ‏هایی که در بررسی تاریخ اندیشه فقها درباره حکومت و ولایت سیاسی فقیه باید مورد توجه قرار گیرد، تمایز بین اندیشه فقهی فقها درباره سیاست و حکومت و موضع‏گیری‏های عملی آنان است. گاهی برخی از نویسندگان مرتکب یک سوء تفاهم کوچک یعنی خلط دو مطلب شده ‏اند و موضع‏ گیری‏های عملی فقها در برابر حکام را استنباط فقهی آنان تلقی کرده‏اند. علت این امر آن است که موضع‏گیری ‏های عملی فقها یک مبنای فکری ...

مدعای اصلی مقاله حاضر این است که امام خمینی در کتاب کشف اسرار از پایگاهی فلسفی برخوردار است و پرسش­های مطرح شده از سوی نویسنده ی کتاب اسرار هزار ساله را بر مبنای فلسفه­ی خویش پاسخ داده است. مبنای فلسفی مورد بحث در مقاله ی کنونی، نحوه ی ارتباط نفس و بدن در حکمت متعالیه است که امام خمینی در آثار فلسفی خویش به آن پرداخته است. بر اساس این قاعده، نفس علیرغم تعیین کنندگی و برتری، از خود بدن پدید می آ...

تقیه یکی از فنون راهبردی انسان در مبارزه ها و زندگی اجتماعی وی در طول تاریخ بوده است. در متون دینی از جمله در قرآن ، روایات و سیره درباره تقیه، مباحث فراوانی نقل گردیده و ماهیت ، اقسام ، ملاک مشروعیت و راه کارهای آن بررسی شده است. از آن رو که در تاریخ اسلام، شیعیان همواره با حکومت های جائر، که به نام اسلام بر مسلمانان حکومت می کرده اند، درگیر بوده و به ناچار، بیش از سایر فرقه های اسلامی از تقیه...