در بررسی مناسبات صفویه و عثمانی، معمولاً بر ماهیت ستیزه­جویانۀ آن تأکید شده­ است. با وجود تنش­های مستمر بین دو دولت که از پشتوانه ­های ایدئولوژیک نیز برخوردار بود، صفویان به­ دلایل مذهبی، سیاسی و اقتصادی و ضرورت­ های عینی و عقلانی، از همان آغاز در سیاست خارجی خویش نسبت ­به دولت عثمانی، به­ رابطۀ تعاملی و هم­گرایی مبتنی ­بر صلح و صلاح می­اندیشیدند. از این­ رو، یکی از جنبه ­های مهم روابط صفویه و ع...

در سال 1798م. با تصرف مصر به دست فرانسه و تهدید مسیر ارتباطی بریتانیا به سوی هند، مرحله‌ای از درگیری و رقابت‌ این دو کشور در شرق مدیترانه، عثمانی، ایران، اقیانوس هند و خلیج فارس شکل‌گرفت. اگرچه تهدیدات با خروج فرانسویان از مصر موقتاً فروکش کرد، اما با ادامة توسعه‌طلبی‌های فرانسه در شرق به قوّت خود باقی ماند. درحالی‌که عثمانی و ایران به فرانسه نزدیک، و در دایرة سیاست اروپایی وارد می‌شدند، قلمرو آن...

حکومت اردلان کردستان یکی از حکومت­های محلی کُرد است که به رغم سده­ها استقلال داخلی، در اوایل حکومت شاه عباس اول به تابعیت دولت مرکزی صفویه تن داد. به دلیل موقعیت راهبردی کردستان اردلان در مرز ایران و عثمانی، اردلان­ ها، که پیش از این به انقیاد هیچ­کدام از دولت های ایران و عثمانی در نیامده بودند، با پذیرش تابعیت رسمی دولت ایران در زمان شاه عباس اول، فصل جدیدی در تاریخ سیاسی خود رقم زدند. در محدود...

ایلات کرد از همان آغاز حکومت صفویان تا سقوط این سلسله جایگاه در خور توجهی داشتند. هر چند حضور و قدرت کردها در هر دوره از حکومت صفویان متفاوت بود، به این معنی که گاهی نقشی پررنگ و اساسی و گاهی ضعیف و بی­تأثیر داشتند، این یک واقعیت غیر قابل انکار است که کردها در دوران صفویان، اهمیت بسزایی برای حکومت مرکزی داشتند. چرا که محل زندگی این قوم در منطقه­ای واقع شده بود که بیش از پیش به اهمیت آنها می­افز...

چکیده ناحیۀ هورامان در غرب کردستان از سدۀ 4ق تا پایان سدۀ 12ق توسط حُکام محلی این ناحیه و تحت نظارت مستقیم حکومت مرکزی ایران اداره می شده است. با شروع سدۀ 13ق شاهان قاجار بی توجه به این مسألۀ و همچنین اختلافات قومی حاکمان هورامان با والیان اردلان کردستان، در پی واگذاری کامل هورامان به والیان اردلان برآمدند که این مسأله باعث شکل گیری شورش هورامان در دورۀ ناصری شد. روابط حاکمان این ناحیه با والیان...

بدون تردید رسمیت یافتن تشیع امامی همزمان با اولین پیروزی های شاه اسماعیل صفوی (905-930 ق) رخدادی پایدار و تأثیرگذار در آینده ی ایرانِ آن روزگار بود که موجبات دگرگونی ها و تحولات بسیاری را بویژه در عرصه ی سیاست خارجی فراهم آورد. به بیان دیگر، احیای هویت ملی ایرانی و رسمی کردن مذهب تشیع، صفویان را در مرزها با کشورهای سنیِ همسایه درگیر نمود. در این میان و به رغم اشتراکات دینی، بازرگانی و فرهنگیِ ایرا...

حکومت محلی خانات ایروان(1160-1243ق.)، در قلمرو جغرافیای سیاسی ایالت چخور سعد سابق حکومت صفوی شکل گرفته بود. حیات سیاسی این خانات از بدو تأسیس همواره مورد تهدید مداوم حکومت های همجوار خصوصاً گرجی ها قرار داشت. این وضعیت تهدیدآمیز، بدون شک نظر حاکم ایروان حسینعلی خان را به نیروی سوم معطوف ساخت تا برای حفظ استقلال خویش از دیگر قدرت های منطقه ی یاری و مساعدت بطلبد. در واقع شکل گیری روابط خانات ایروا...

دولت های ایران و عثمانی را می توان واپسین دولت های بزرگ اسلامی دانست که طی چندین سده بر بخش بزرگی از جهان فرمانروایی کردند . این دولت ها که در تداوم سنن حکومت های شرقی – اسلامی مانند عباسی ، غزنوی و سلجوقی به وجود آمده بودند به نوعی در امتداد و تداوم بخش جوهره ی رفتار و سازمان حکومتی آنان بودند . هر گاه سخن از سنن حکومت های شرقی – اسلامی به میان می آید از دولت های ایران و عثمانی می توان به عنوا...

ایالت اردلان در عرصه رقابت‌های دو رقیب صفوی (1501-1722م) و عثمانی (1280-1924م) با توجه به موقعیت جغرافیای سیاسی آن، فراز و فرودها‌ی فراوانی را پشت سر گذاشت؛ به‌گونه‌‌ای که بر اثر منازعات طرفین قلمرو این ایالت به تدریج تحلیل رفت. پژوهش حاضر به روش توصیفی– تحلیلی در پی تبیین و تحلیل سیر تحولات ایالت و امارت اردلان در دوره صفوی و نوع نگاه و سیاست شاهان صفویه و سلاطین عثمانی به تختگاه این والی‌نشین...

در قرن نوزدهم دولتمردان و اندیشمندان ایرانی و عثمانی برای پیشرفت و ترقی، راهکار هایی به حکومت های کشور خویش ارائه دادند و خود نیز برای اجرای اصلاحات در جامعه تلاش کردند. هر چند راهکار های آنها در برخی از جنبه ها عملی شد، ولی برنامۀ اصلاحات آن گونه که انتظار داشتند پیش نرفت. به همین خاطر، فؤاد پاشا و عالی پاشا، از اصلاح گران عثمانی در اواخر عمر، اصلاحات پیشنهادی خود را به صورت وصیت نامۀ سیاسی به...