بررسی شخصیت و زندگی خاتون بخارا، اولین و آخرین زنی که بر منصب بخاراخداتی نشست و هم­زمان درگیر رقبای داخلی و حملات پی در پی فاتحان عرب بود، اطلاعاتی ارزشمند درباره حیات سیاسی و اجتماعی بخارا به دست می­دهد. داستان روابط عاطفی خاتون با سعید بن عثمان، فرمانده عرب که در شعری برجای مانده، به رغم ابهاماتش دارای ارزش ادبی و تاریخی فراوان است. در این نوشتار ضمن گزارش تلاش­ های محققان معاصر در خوانش این ...

مسمط «یادآر ز شمع مرده یادآر» اثر طبع دهخدا یکی از اشعار مدرن فارسی است که مورد توجه پژوهشگران حوزه ادبیات معاصر واقع شده است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از رویکرد ترامتنی که از جمله رویکردهای جدید نقد ادبی به شمار می رود، به نقد و خوانش نوینی از مسمط دهخدا بپردازد. پرسش های پژوهش حاضر آن است که چرا این مسمط از اشعار مدرن به شمار آمده است؟ پیوندهای شعر دهخدا با شعر گذشته و حال فارسی چگ...

چکیده منطق­الطیر عطار و آلیس در آن سوی آینه­ی کارول از آثار معروف و مشهور جهانی هستند. این مقاله در پی تحلیل­ مقایسه­ای سی­مرغ و سیمرغ، قهرمانان داستان تمثیلی منطق­الطیر عطار با کتاب تخیلی کودکان؛ یعنی آلیس در آن سوی آینه است تا بدین ترتیب، خوانش جدیدی از سیمرغ و سی­مرغ منطق­الطیر ارائه دهد. روش پژوهش تحلیل محتوا است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که هر دو اثر با وجود اختلاف در جزئیات حوادث داست...

این گفتار به بررسی و تحلیل اقتباس‌های قرآنی از دیدگاه بلاغت سنتی و نظریه‌های ادبی جدید می‌پردازد. در این پژوهش این پرسش‌ها مطرح خواهد شد: 1ـ اقتباس در بلاغت سنتی چه جایگاهی دارد؟ 2ـ اقتباس به عنوان یک آرایة ادبی و یکی از جلوه‌های تأثیرپذیری از قرآن چگونه سرقت قلمداد شده است؟ 3ـ چگونه می‌توان آرایة اقتباس در بلاغت سنتی را در پیوند با برخی مباحث نظریه‌های ادبی معاصر مطرح و به روز نمود؟ 4ـ نقش زیب...

ژولیا کریستوا با تکیه بر همگرایی ها و همپیوندی های دو حوزة زبان­شناسی و روانکاوی، نظریات نوینی در باب تحلیل متون ادبی ارائه کرده است. او در نظریة «آلوده­انگاری» که برآمده از کنکاش­های پساساختارگرایانة اوست، بر این عقیده است که آفرینشگر ادبی به مثابه فاعل سخنگو از خلال زبانی شاعرانه و نشانه­ای از نابسامانی­های جهان پیرامون خود اعلام برائت می­کند و سپس برای تطهیر خویش و جامعة پیرامون از آلودگی­ها...

در" نقد مدرن غربی " تنها متن ادبی، جوهر ذاتی ادبیات به حساب می‌آید. به عبارت دیگر آن گونه که ساخت‌گرایان می‌گویند، تنها وجه غالب( dominant)  متن ادبی است، که اصالت دارد. یکی از محورهای مهم این گونه نقد" گفتمان " و "گفتمان‌کاوی " است. در گفتمان‌کاوی یک اثر ادبی، پنج محور اساسی فهم متون اعتبار و ارزش ادبی دارد : زبان، موسیقی، بلاغت تصویر،تجربۀ بشری( ساخت عاطفی) و بینامتنی( intertextuality). آنچه ...

یکی از مهم ترین موضوعات در هرمنوتیک مدرن، گشودگی اثر و قابلیت تفسیرپذیری آن است. امبرتو اکو در تحلیل زیبایی شناختی آثار ادبی، بر وجود رمزگان و تفسیرپذیری آنها تأکید می کند. وی ضمن نقد «نیّت مؤلف» در نظریۀ بیانگری هنر، قائل به دیالکتیک میان «نیّت متن» و «نیّت خواننده» است. از نظر او هرچند متن، ذاتاً خوانش های چندگانه و نتایج متفاوتی را اقتضا می کند، اما در عین حال هر نوع خوانشی را هم میسر نمی سازد، ...

التوسر تاثیر بسیاری بر ادبیات و نقد مدرن و پست مدرن، مکتب انتقادی و سایر نحله های نقدی داشته است. نظرات تاثیر گذار او در زمینه "ایدئولوژی" نقطه عطفی در حوزه این مفهوم میباشد که به نوبه خوب سایر حوزه های فکری را تحت تاثیر قرار داد. در این مقاله تمرکز اصلی بر مفهوم "خوانش سیمپتماتیک" میباشد که او ان را ایجاد کرد و شاگرد او پیر ماشری ان را در کتاب خود با نام "نظریه تولید ادبی" ان را به طور کامل در...

هر خالق ادبی در آفرینش اثر خود از شگردهای زبانی و ادبی بهره می برد که موجب زیبایی و بلاغت آن اثر می شود. به کارگیری شگردهای زبانی و ادبی نه تنها در برجسته تر کردن زبان اثر از جایگاه ویژه ای برخوردار است بلکه این مهم تبدیل به سبک نویسنده یا شاعر نیز می‌شود که با تحلیل و بررسی آن، می‌توان به زیر ساخت‌های زبانی اثر دست یافت. احمدرضا احمدی به عنوان یک شاعر نوگرا در مجموعه آثار خود، از ترکیب رنگ‌ها ...

بافت عاطفی زیرمجموعة نظریة بافت و به عنوان یکی از مؤلفه­های علم معنی­شناسی به حساب می­آید. فهم و درک این نوع بافت که در حقیقت شدت و ضعف کنش احساسی موجود در واژگان را مشخص می­کند در خوانش متون ادبی و بویژه شعر حائز اهمیت است. بویژه از زاویه دید نشانه ـ معناشناسی گفتمانی که رویکردی کامل­تر و پویاتر است و در این مرحله بحث گفتمان عاطفی مطرح می­شود. نگارنده در  پژوهش حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی ...