غالباً اندیشمندان دیدگا ههایی دربارة انسان، خدا و جهان داشته اند. ممکن است نقاط و نکاتِ مشترکى در این تفکرات بیابیم که برخى از متفکران تحت تأثیر یکدیگر و برخى برحسب توارد، داراى این اشتراکات بوده اند. بحث ما در مقایسه و مطابقة تشبیه و تنزیه صفات الهى از موضوعات کلامى میان دو اندیشمند است: که یکى شاعرِ عارف که در غزنه قلمرو ایران می زیسته و دیگرى عارفی شاعر که در اندلس پرورش یافته است. سخن از سنایى...

یکى از مهم‏ترین متون ادب فارسى که از دیرباز تاکنون توجه بسیارى از محققان و پژوهشگران را به خود جلب نموده، کتاب کلیله و دمنه است. به دلیل ترجمه این کتاب در دوره‏هاى مختلف مترجمان برحسب ذوق خویش و در گذر زمان دخل و تصرّف‏هایى در آن پدید آورده‏اند. یکى از مشهورترین ترجمه‏هاى فارسى این کتاب ترجمه ابوالمعالى نصراللّه منشى و تنها ترجمه عربى آن متعلق به ابن‏مقفّع است. تفاوت در عناصر داستان از جمله؛ شیوه‏...

این نوشتار به بررسى و تبیین مفهوم فلسفى - عرفانى "عالم صغیر" یعنى تصور موجود انسانى به منزله‏ى جهانى کوچک که دربردارنده‏ى تمام عناصر "عالم کبیر" (منظومه ى بزرگ جهان هستى) است، مى‏پردازد. پس از بحث کوتاهى در باره ى تاریخچه ى اندیشه ى "عالم صغیر و کبیر" در فرهنگ اقوام یهود، یونان، هند و ایران در عهد باستان، به تبیین دیدگاه اسلام و حکماى مسلمان در این زمینه نیز پرداخته مى‏شود. بخش پایانى این تحقی...

این مقاله به معرفى و ارزیابى معجم هاى موضوعى قرآن مى پردازد. نویسنده نخست از ضرورت معجم موضوعى سخن گفته سپس اهداف معجم نویسى موضوعى را مطرح مى کند. آنگاه پیشینه معجم هاى موضوعى را به صورت فشرده بررسى مى کند و سپس معجم ها و فرهنگ هاى موضوعى قرآن را که به زبان عربى و فارسى منتشر شده است به صورت جداگانه بررسى و ارزیابى کرده نقاط قوت و ضعف آنها را بیان مى کند و در پایان به ارزیابى «فرهنگ قرآن» فراه...

 معرفى و نقد و بررسى محتوایى و صورى ترجمه قرآن بهاءالدین خرمشاهى است. نویسنده، پس از گزارش کامل اطلاعات کتابشناختى؛ ترجمه روان، خوشخوان و جذاب، وجود برابر و معادل براى همه واژه‌ها و ترکیبات قرآنى، توضیحات در پانوشت‌ها، واژه‌نامه قرآنى، مقالات و فهرست توضیحات را از امتیازهاى این ترجمه برشمرده و موارد متعددى از ناهماهنگى گفتار مترجم با روش عملى ترجمه را به نقد کشیده است. و در پایان، نقاط قوت و ضع...

 گزارشى از دانش‌هاى مرتبط با قرآن و معرّفى آثار علوم قرآنى است. نویسنده، نخست، دانش‌هایى را که در ارتباط مستقیم با قرآن کریم قرار دارند به سه گروه دانش‌هاى مقدّمه‌اى، دانش‌هاى درون قرآنى و دانش‌هاى قرآن محور تقسیم مى‌کند و سپس اصطلاح علوم قرآنى را چنین تعریف مى‌کند: مجموعه‌اى از علوم که از جهت موضوع که قرآن باشد با هم مشترکند، امّا در حیثیّت و بعدى که از قرآن لحاظ مى‌کنند با یکدیگر تفاوت دارند. در ...

 نویسنده در آغاز دو ویژگى طرح را بر مى‌شمارد 1 - کشف وجود معنایى واژه‌ها بر اساس آسان سازى ترجمه 2 - تدوین به دو زبان فارسى و انگلیسى. سپس مراحل کار پژوهش را در گروه عربى توضیح مى‌دهد. نخست منابع مورد استفاده را نام مى‌برد و روش دسته بندى واژه را شرح مى‌دهد. در ادامه چگونگى تحقیق در منابع و مشکلاتى که فرا روى پژوهش وجود دارد، از جمله اختلاف منابع و چگونگى تحلیل آنها را با ذکر نمونه‌هایى روشن مى...

کتاب "العواصف" اثر جبران خلیل جبران، علاوه بر آن که مرز میان دو زبان نوشتارى نویسنده، یعنى عربى و انگلیسى محسوب مى‏شود، مرز میان اندیشه‏هاى او نیز به شمار مى‏آید؛ زیرا پس از نگارش این کتاب، جبران به افکار فلسفى و عرفانى روى آورد و طریق حکمت و تفکر پیمود. جبران در این اثر، به تأثیر از "نیچه" فیلسوف آلمانى، برخلاف نوشته‏هاى پیشین خویش به سمت بدبینى‏ها و تاریکى‏ها گرایش بیشترى نشان داد و همین امر ...

 معرّفى تفسیرهاى تک نگارى موجود در کتابخانه مرکزى آستان قدس رضوى است. نویسنده پس از ذکر مذهبهاى تفسیرى با اشاره به شیوه تفسیر تک نگارى، تفسیرهاى تک نگارى خطى و چاپى را در سه قسمت تفسیرهاى آیات، تفسیرهاى سوره‌ها و تفسیرهاى جزءها - با تأکید بر سبک نگارش، موضوع بحث، محتوا و جهت‌گیرى کلّى برخى تفسیرها و اطلاعات کتابشناسى هر اثر به ترتیب حروف الفبا معرّفى کرده است. در بخش اوّل، یازده تفسیر چاپى آیات، در...

 بررسى بحث نزول قرآن با رویکردى قرآنى و با توجّه به تعالیم مکتب اهل بیت)ع( است. نویسنده، پس از اشاره به واژه‌هایى که در قرآن در ارتباط با انتقال و رساندن قرآن از عرش الهى به پیامبر اکرم)ص( آمده؛ واژه پرکاربرد »نزول« و مشتقات آن را در بازکاوى چگونگى نزول قرآن با اهمّیت دانسته و به بررسى آن در قرآن پرداخته است. سپس زمان نزول در قرآن و نزول قرآن در شب قدر از دیدگاه عالمان و مراحل سه‌گانه پیش از نزول...