زید بن وَهْب جُهَنی (84 ه‍ ) یکی از اصحاب امام علی(ع) و از نخستین گردآورندگان خطب حضرت بود که اثری با عنوان «خطب امیرالمؤمنین علی المنابر فی الجُمَع و الأعیاد و غیرها» تألیف کرد. این کتاب که از کهن ترین مصادر نهج البلاغه نیز به شمار می رود، تا زمان شیخ طوسی (460 ه‍ ) وجود داشت و مورد استفاده نویسندگان اسلامی قرار می گرفت، لکن پس از قرن پنجم هجری همچون بسیاری از میراث مکتوب اسلامی دستخوش حوادث قرار گر...

نهج البلاغه "کتاب علی " است، و دربارهء آن بسیار نوشته اند و باز هم خواهند نوشت. این کتاب پژوهنده ربا است، و همواره پژوهندگان از انوار معرفتش روشنی می یابند. نسخه های خطی این کتاب و آثاری که پیرامون آن در گذشته های دور و نزدیک نگارش یافته، درگنجینه های دانشگاه تهران نگهداری می شوند و در راستای پژوهش کارآیی بسیار دارد. دفترچه راهنمایی در این باره فراهم آمده، و این نوشته دفترچه یاد شد. را می شناساند.

کتاب مکین الاساس فی احوال مولانا ابی الفضل العباس در زُمره آثار آیت الله محمدباقر بیرجندی است. موضوع این کتاب همان طور که از عنوانش پیداست راجع به زندگی و اقدامات حضرت اباالفضل است. مؤلف مطالب مربوط به زندگی قمر بنی هاشم را در شش مجلس به رشته تحریر درآورده است. در این مقاله تلاش شده است تا به روش توصیفی -  تحلیلی مباحث این کتاب مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. بر اساس یافته های این مقاله، ...

لقد أفرد موضوع «السبُّ واللعن» مکانا له فی أروقه تاریخ الإسلام، کما شکلت ماده دسمه دارت حولها صراعات کثیره. یبدو فی النظره الأولی أنّ السب واللعن مرادفان، غیر أنّ الإمعان فی الجانب اللغوی للاثنین و وردهما فی الآیات والأحادیث یظهر لنا ما یبعدهما عن البعض من فوارق. فعدم التمییز بین ما یحمله کل منهما من مفهوم قد أدی إلی ظهور شبهات مختلفه وتوجیه شتی أنواع التهم من ناحیه مختلف أتباع الطوائف الإسلامیه. ه...

ابن‌ابی‌الحدید و ابن‌میثم دو شارح مشهور نهج البلاغه در قرن هفتم هستند. ابن ابی الحدید براساس دیدگاه معتزلی خود معتقد است که عمل در مفهوم ایمان وارد می‌شود اما ابن‌میثم بر اساس دیدگاه امامیه معتقد است که عمل جزو آثار ایمان است و در معنای آن وارد نمی‌شود. بنابر این با مقایسه شرح نهج البلاغه ابن‌ابی‌الحدید با شرح نهج البلاغه ابن‌میثم پیرامون موضوع ایمان مشخص می‌گردد که دیدگاه کلامی این دو عالم تأث...

با عنایت به اهمیت و تأثیر این خطبه بسیار مفید و ارزنده در تهذیب اخلاق و تزکیهء نفوس قشرهای مختلف جامعه به خصوص قشر جوان، نگارنده بر آن شد تا با مراجعه و بررسی واژهء تقوی در چندکتاب فرهنگ لغات معتبر و اصیل و شروح گو ناگونی ازکتاب شریف "نهج البلاغه " مقاله ای تهیه و ارائه نماید و آن را درآمدی به تحقیق و بررسی خطبهء "فی وصف المتقین " قرار دهد. باشد خواننده پیش از اینکه بشناسد متقی کیست، بداند تقوی...

کتاب مکین الاساس فی احوال مولانا ابی الفضل العباس در زُمره آثار آیت الله محمدباقر بیرجندی است. موضوع این کتاب همان طور که از عنوانش پیداست راجع به زندگی و اقدامات حضرت اباالفضل است. مؤلف مطالب مربوط به زندگی قمر بنی هاشم را در شش مجلس به رشته تحریر درآورده است. در این مقاله تلاش شده است تا به روش توصیفی -  تحلیلی مباحث این کتاب مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. بر اساس یافته های این مقاله، ...

عدالت در اندیشه و سیره امام علی(ع) جایگاهی ویژه دارد به گونه ای که وی پذیرش حکومت را برای تحقّق عدالت عنوان کرده و هدف اصلی حکومت خویش را برپایی عدالت در مفهوم وسیع آن و در عرصه های مختلف مطرح کرده است. پی جویی عدالت و تحقّق آن منوط به دریافتی درست از مفهوم عدالت است که این مفهوم شناسی بتواند به منزله راهبرد و طرح عملیاتی آن عمل کند. بدین معنا که با عدالت چه چیز روی می دهد. تا زمانی که مفهوم عدال...

نهج البلاغه، نه تنها به عنوان یک متن ادبی، بلکه به عنوان منبعی سرشار از معنویت و اخلاق در بین مسلمانان شناخته شده است. با توجه به نقش این کتاب در دین، فرهنگ و ادبیات فارسی، تحقیق حاضر سعی نموده تا با واکاوی کتب و دیوان برخی از ادیبان و شاعران فارسی، از دوره های زمانی مختلف، موضوعات و مفاهیم اخلاقی نهج البلاغه که در متون فارسی به صورت شعر یا ضرب المثل منعکس شده است را مورد شناسایی قرار داده و به...