نوستالژی یا غم غربت از جمله مباحثی است که در سالیان اخیر وارد حوزۀ ادبیات شده است. کمتر شاعر یا نویسنده‏ای است که از این ویژگی در امان مانده باشد. هنگامی که انسان در زندگی فردی یا اجتماعی خود با مشکلاتی روبه­رو می‏شود، ممکن است با پناه بردن به گذشته درد خود را التیام بخشد. این همان نوستالژی است که در زبان فارسی می‏تواند معادل غم غربت یا تاسه ترجمه شود و در شعر مشروطه نمونه‏های آن بسیار یافت می‏...

ملّی‌گرایی عقیده‌ای است که اغلب حسّ وفاداری و دلبستگی نسبت به شاکله‌های یک ملّت نظیر زبان، اساطیر، عادات و سنّت‌ها، فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی، اعتقادات دینی و نظایر آن را پدید می‌آورد. نظامی گنجوی شاعر پرآوازۀ ایران، در خمسۀ خود نسبت به هویّت ایرانی و وطن‌پرستی، کمی از فردوسی و شاهنامه ندارد. نگارنده در مقالۀ حاضر بر آن است تا نگرشی به برخی از مؤلّفه‌های ملّی‌گرایی نظامی در مثنوی خسرو و شیرین ...

آشنایی با چهره های علمی و مفاخر ادبی ایران و جهان برای اهل فرهنگ به ویژه دانشجویان و دانش پژوهان جوان لازم و ضروری است. دکتر قاسم غنی (1331-1271ش)، پزشک، ادیب و سیاستمدار و مترجم برجسته معاصر ایران از زمره کسانی است که با وجود خدمات فراوانی که به زبان و ادبیّات فارسی نموده، آن­چنان که بایسته و شایسته است، برای نسل جوان و ادب دوست امروز آشنا نیست. نویسنده این مقاله می کوشد تا با نگاهی کلّی، مهم تر...

ایرانیان در طی سالیان گذشته ، بهترین قصه گوهای جهان بوده اند و شهرزاد ، قصه گویی منسوب به ایرانیان است . لاکن با گذشت زمان خصوصاً در دهه های اخیر سنت قصه گویی میان خانواده ها کم رنگ شده است . بنابراین ناچاریم برای انتقال افکار پیشینیان و مفاخر خود به کودکان به زبان ایشان سخن بگوئیم . تلویزیون امروزه نقش دایه الکترونیکی کودکان را به عهده دارد . این رسانه برای بازگویی قصه های کهن ناگزیر از نوعی ...

در هر فرهنگی تفاوتهای جنسیتی راه و رسمی محوری هستند که در آن، انسان ها خود را به عنوان اشخاص می شناسند، روابط اجتماعی را سازماندهی می کنند و سمبلی از پیشامدها و فرآیندهای طبیعی و اجتماعی می باشند. جنسیت به مثابه ی جنبه های روانشناختی، اجتماعی و فرهنگی مرد بودن و زن بودن انگاشته می شود. به عبارت دیگر، جنسیت، نمود ویژگی های مردان و زنان در مواجهه با زندگی اجتماعی و فرهنگ از طریق اجتماعی شدن است. ...

مناسبات دیرپای اقتصادی و فرهنگی بین ایران و هند هرگز قطع نشده است. لیکن هندوستان گاهی پناهگاه ایرانیانی بوده که از ستم حاکمان یا تیغ تجاوزگران، به آن سرزمین کوچیده اند. یکی از این دوره های پناه جویی با یورش مغولان آغاز شد.در برابر این پرسش که چرا ایرانیان هنگام یورش مغولان به هندوستان پناه بردند؟ و این که سرنوشت پناه جویان ایرانی در هند چه بود؟ مدعای این تحقیق چنین است: طبیعت ناشناخته، جنگل های...

در هر جامعه‌ای، نوعی آگاهی جمعی وجود دارد که آن را آگاهی ملّی گویند و در ادبیّات فارسی با عنوان «درون مایۀ ملّی– میهنی» مطرح می‌گردد. هدف این مقاله تبیین دیدگاه غلام‌علی رعدی آذرخشی نسبت به زبان، فرهنگ، تمدّن و ارزش‌های اجتماعی ایران و بررسی و تحلیل درون‌مایه‌های ملّی و میهنی و کارکرد ادب حماسی معاصر در سروده‌های رعدی و نیز ارزش‌یابی نقطه‌نظرهای این گویندة بزرگ ادب غنایی و حماسی معاصر است. نویسندگان...

چکیده ابوفراس از نجیبان و امیران شجاع بنی حمدان و از شاعران بزرگ دوره عباسی است که زندگی در محیط فرهنگی و ادبی دیار حلب وی را شاعری توانا و نکته دان ساخت. به لحاظ شعری مقام او آن چنان بلند است که برخی او را بر متنبی، شاعر معروف معاصر وی مقدم شمرده اند و گویند متنبی به تقدم و برتری ابوفراس معترف و از برخورد با او هراسان بود و هیچ گاه برای شرکت در مناظره ادبی با او تمایلی نشان نمی داد. ولی با و...