پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، به سبب تغییر در ساختار نظام جهانی و نیز تغییر در جغرافیای سیاسی منطقۀ خزر،شرایط ژئوپولیتیک جدیدی بر این منطقه حاکم شد. از یک سو، با ظهور کشورهای تازه استقلال یافتۀ شوروی در اطراف این دریا، جغرافیای سیاسی منطقه دچار تغییر شده و به تبع روابط ژئوپولیتیک منطقه نیز شکلی جدید به خود گرفت. از سویی دیگر، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به افزایش تلاشهای ایالات متحده برای سل...

چکیده دما از مهم ترین عناصر مؤثر بر آب و هوا و محیط زیست هر منطقه است. دریای خزر به عنوان یک توده آبی گسترده در حاشیه شمالی ایران می تواند سهم مهمی را در تعدیل نوسان های دما بر عهده داشته باشد. برای بررسی شرایط همدید و تعیین نواحی دمایی منطقه خزر و عوامل مؤثر در ناحیه بندی آن، داده های روزانه جوی ترازهای مختلف این منطقه در سال های 1994 تا 2003 میلادی فراهم و شاخص های تعیین کننده وضعیت دمایی شا...

چکیده دما از مهم ترین عناصر مؤثر بر آب و هوا و محیط زیست هر منطقه است. دریای خزر به عنوان یک توده آبی گسترده در حاشیه شمالی ایران می تواند سهم مهمی را در تعدیل نوسان های دما بر عهده داشته باشد. برای بررسی شرایط همدید و تعیین نواحی دمایی منطقه خزر و عوامل مؤثر در ناحیه بندی آن، داده های روزانه جوی ترازهای مختلف این منطقه در سال های 1994 تا 2003 میلادی فراهم و شاخص های تعیین کننده وضعیت دمایی شام...

امنیت انرژی عموماً به در دسترس بودن مقدار کافی و قابل اطمینان از عرضه انرژی برای راضی نمودن تقاضا تعریف می گردد و از جمله مواردی است که مستقیماً با دولت ها در واحدهای سیاسی ارتباط دارد. ایران به علت دارا بودن ذخایر قابل توجه انرژی و موقعیت ژئوپلیتیکی ممتاز (هم جواری با دو منطقه نفت خیز خلیج فارس و دریای خزر) همواره مورد توجه قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای بوده و هست. موقعیت ایران در تولید نفت و ...

منطقه خزر در وضعیت ژئوپلیتیک قدیم خود در دوره اتحاد شوروی در موقعیت حایل بین حوزه نفوذ دو ابرقدرت قرار داشت. ولی پس از فروپاشی شوروی به‌دنبال بروز ساختارهای جدید و ظهور سه کشور نوظهور در منطقه، مناسبات جدیدی بین حوزه‌های جغرافیا، قدرت و سیاست بر این منطقه حکمفرما شد. این مناسبات جدید منافع ایران در خزر را دچار تغییرات جدی کرد و تعریف‌های جدیدی از منافع ژئوپلیتیکی ایران در خزر را پدید آورد. دولت...

با فروپاشی شوروی آنچه برای بازماندگان ابرقدرت شرق مشخص شد، ساختارهای فرسوده اقتصادی و لزوم ترمیم این ساختارها با بهره گیری از امکانات غرب در فضای رهایی از موانع ایدئولوژیک بود. آنکه مسکو تحت تأثیر موقعیتی که در دوران جنگ سرد داشت، به صورت متناوب با تلاش های اروپا و آمریکا در جهت نفوذ در نزدیکی روسیه مخالفت می کرد، ولی به مرور و با درک نیازی که کاخ کرملین نیز با هدف بهبود اقتصادی به غرب دارد، زم...

پدیده گل فشان از جمله پدیده‌های بسیار جالب و بدیع استکهامروزه مورد توجهبسیاریاز پژوهشگران منابع نفتی، زمین­ساخت صفحه­ای و زمین‌گردشگری قرار گرفته است. در این راستا، پژوهش‌های فراوانی در کشورهای مختلف، بویژه در کشورهایی که دارای این پدیده هستند؛ صورت گرفته و مقالات گوناگونی به رشته تحریر درآمده است.این مقاله، در راستای نتایج به دست آمده، در مورد روند تکاملی گل فشان‌های فعال و غیر فعالو دیاپیر پن...

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 ، کشورهای حوزهی خزر استقلال یافتند. ا ن ی شورها از نظر ژئوپل ت یی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی موقعیت ویژه ای پیدا کردند. نظام ک ک ی بینالملل با تولد کشورهای متعدد در حوزهی خزر روبهرو شد و کشورهای پیرامون این منطقه و دولتهای بزرگ در مواجه با مسائل جدید قرار گرفتند. در ضمن حضور قدرتهای بزرگ ب رون منطقه به خصوص آمریکا و همپیمانانش )اسرائیل، ترکیه و آذربایجان و.....

منطقۀ دریای خزر به‌دلیل مجاورت دو قدرت دائمی روسیه و ایران و ظهور جمهوری­های نواستقلال، یکی از پویا­ترین نقاط جهان است. همچنین پیوستگی منافع سایر بازیگران از جمله ایالات متحدۀ آمریکا و اتحادیۀ اروپا با این کشور­­های ساحلی بر این پیچیدگی و پویایی افزوده است. در این زمینه، وجود ذخایر انرژی منطقه و توجه به منطقه به‌عنوان راهروی تجارت و حمل‌و‌نقل، پیامد­هایی را برای کشور­های منطقه و بازیگران فرامنط...

یکی از عوامل اساسی افزایش قدرت سیاسی هر کشوری از جمله هند، عامل رشد اقتصادی است که به‌نوبه خود و به‌ویژه در مورد هند با افزایش نیازهای انرژی آن، وابستگی مستقیم دارد. به‌منظور توسعه بیشتر و همچنین حفظ رشد اقتصادی و قدرت، بحث امنیت انرژی برای هند مسئله‌ای حیاتی است که به‌زودی و به‌ناچار به عامل محرک مهمی برای دستگاه سیاست خارجی هند تبدیل خواهد شد. هند برای تأمین نیازهای انرژی خود، در کنار آمریکای...