تجدد و روشنفکری، یکی از رویش‌های مهم فکری دوران مشروطه در ایران است که منجر به بازخوانی بسیاری از مفاهیم موجود از گذشته و بازتعریف آن‌ها براساس نگرش‌های نوی آن زمان می‌شود. این مقاله، ازطریق بررسی متون آن دوران و منابع مرتبط دیگر و با استفاده از روش تفسیری-تاریخی و تحلیل محتوا، برای پاسخ‌گویی به این سؤالات، که خوانش جدید از تاریخ توسط تجددخواهان چه نقشی در تکوین اندیشه میراث ملّی ایران داشت؟ و آ...

چکیده مستندسازی دانش­بنیان میراث معماری با ثبت صفات ابنیه تاریخی در فهرست های تحلیلی فراداده آغاز شده و دارای رویکردی همه جانبه است؛ بدین معنی که کالبد بنا را از آغاز پیدایش و در طول تحولات، نه تنها به صورت منفرد، بلکه در پیوند با محیط، رخدادها، افراد و یا سبک ها بررسی و دانش پایه را جهت شروع عملیات حفاظت ارائه می­کند. این پژوهش به دنبال تهیه فهرست تحلیلی پایه و تفصیلی برای میراث معماری در ایرا...

تزیینات گچ بری، یکی از شاخص ترین تزیینات وابسته به معماری ایران می باشد . بنابراین شناسایی و بررسی این تزیینات و نیز حفاظت و مرمت صحیح و اصولی آنها امری لازم و ضروری به شمار می رود . در این پژوهش اطلاعات مربوط به دو شیوه مرمت علمی و مرمت سنتی گچ بری های تاریخی – فرهنگی گردآوری و تدوین گردیده است و نگارنده سعی نموده که با قوت بخشیدن به نقاط مثبت دو شیوه مرمت علمی و مرمت سنتی گچ بری ها، ارتباطی ر...

بیشتر کسانی که با معماری گذشتة ایران آشنا هستند، به‌زودی از میان ما خواهند رفت و رفتن ایشان برابر است با از دست دادن گنجینه‌ای از شناخت در این باره. هرچند اهمیت منابع شفاهی در مطالعات تاریخ معماری، به‌ویژه تاریخ معماری ایران روشن است، تاکنون هیچ پژوهشی درباره رابطة حوزة مخصوص این گونه پژوهش، یعنی تاریخ شفاهی، با تاریخ معماری و تاریخ معماری ایران نشده است. در این مقاله به این رابطه و حوزة حاصل ا...

بازدید از منابع فرهنگی و تاریخی یکی از بزرگترین ، فراگیرترین و رو به رشدترین بخش های صنعت گردشگری عصر حاضر است. در این میان تمدن اسلامی نیز با توجه به میراث عظیمی که به طور ملموس و ناملموس از خود به جا گذاشته پتانسیل بالایی را برای توسعه ی گردشگری میراث دینی داراست. این شکل از توسعه در مقاصد مذهبی ایران از جمله شهر مقدس قم که قسمت عظیمی از این میراث اسلامی را در خود جای داده اند بسیار قابل اهمی...

بسیاری از بناهای ایران در طی روزگاران به سبب های گوناگون از میان رفته یا «نوع» آنها منقرض شده است. خانقاه یکی از این انواع است. از راه های شناخت معماری خانقاه بررسی بناهایی است که بر سر نوع آنها اختلاف است. بنای معروف به «مسجد جامع رشت خوار» در راه زاوه به خواف در زمرۀ این بنا هاست. تحقیق هایی که دربارۀ این بنا انجام گرفته متکی بر اصول معماری خانقاه و کاوش های باستان شناسی نبوده است. این مقاله ...

مسجد قوۃ الاسلام و قطب­منار به عنوان دو اثر معماری و ماندگار سلسله ی غلام شاهیان، نشانگر آغاز نفوذ فرهنگی دین مبین اسلام در سرزمین باستانی هند محسوب می شوند. سیر تحوّل ساخت در این دو بنا، بیانگر بهره گیری معماران و سازندگان از عناصر معماری بومی هند و به کار گیری هنر معماری ایرانی در قرون میانی اسلامی است. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه ی جنبه های تاریخی و ویژگی های معمار...

هدف از انجام این تحقیق توجه عمیق به مفهوم محرمیت و جایگاه زنان در ارتباط با آفرینش فضای ورودی در معماری ایران است. روش تحقیق اتخاذ شده در این نوشتار، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر بررسی الگوها از طریق نمونه های معماری است. جامعه آماری شامل مدارک، نقشه ها و تصاویر از معماری سنتی خانه های ایرانی در اقلیم های متنوع آب و هوایی بوده و نمونه ها به صورت تصادفی انتخاب شده اند. نمونه های معماری مطال...

تقطیع تاریخ معماری ایران به پیش و پس از اسلام، امری اعتباری است که اگرچه روزگاری زاینده و کارآمد بود، اکنون به قالبی تکراری بدل شده است. ازجمله پیامدهای این تقطیعِ قالبی غفلت از معماری، خود برهۀ گذار از دورۀ ساسانیان به دوران اسلامی است. پی بردن به گسستگی ها و پیوستگی های حقیقی در فرهنگ ایرانی در این سوی و آن سوی این مرز، نیازمند تحقیق و تدقیق بیشتر است؛ تحقیقی که ناگزیر باید از مفروض نگرفتن وجو...

مولوی، معمار یا نظریه پرداز معماری نبوده است؛ اما در مثنوی به سبب های گوناگون، به تصریح یا به تلویح، به عمد یا غیرعمد، به معماری توجه کرده است. این را می شود در چند مرتبه مشاهده کرد: خبر دادن از عالم معماری که در آن می زیسته است؛ به کار بردن صورت های معماریانۀ خیال در سخن؛ برقرار کردن نسبت میان معماری و هستی؛ پیش نهادن نظرهای کلی، که به معماری هم قابل تعمیم است؛ دعوت به ذکر خدا به واسطۀ معماری....