ابن عربی به لحاظ «سر القَدَر» جبر را و به لحاظ «سرّ سرّ القَدَر» تفویض را نفی می­کند. به عقیدۀ او هر کاری از جهت ایجاد و اظهار، به خدا برمی­گردد و از جهت قابلیت و قبول به انسان. تفکیک جهت ایجاد از جهت قبول در سخنان محیی الدین و پیروان وی، بر مبنای تقسیم جهات فاعلی است به ایجادی و قابلی، نه بر اساس جداسازی جهات فاعلی از جهات قابلی محض؛ و نه به معنای فاعلیت طولی و استناد کارها به فاعل قریب و بعید. از م...

شعر فارسی گنجینه ای است که دانش های کهن، از جمله علم نجوم را که در شمار قدیمی ترین آنهاست، به خود اختصاص داده است. تحقیق در متون ادبی و غور در آنها نشانگر این واقعیت است که علم نجوم با بسیاری از مسائل و معماهای خود در دوره های معینی، بیش و کم شعر و نثر فارسی را میدان ظهور خود ساخته است. آن چنان که درک مفاهیم بسیاری از آنها(متون ادبی) بدون آشنایی با اصطلاحات مربوط به این علم میسر نخواهد بود، یا ...

اردبیل یکی از شهرهای با اهمیت ایران به شمار می آید و دارای آثار و ابنیه ی تاریخی و جاذبه های طبیعی زیاد می باشد . این شهر با وجود اینکه در دوران مغول آسیب های زیادی دیده بود اما همچنان به عنوان دارالارشاد و مرکز تجمع صوفیه جایگاه خاصی داشت و علما و صوفیه و دیگر قشرهای مرتبط با مسائل فرهنگی در آن فعالیت داشته اند و این شهر از مراکز عمده ی تصوف آذربایجان به شمار می رود . شیخ فرج اردبیلی ، شیخ ابو...

کاربرد خیال در عرفان نظری و در بحث مکاشفات همواره مورد توجه اهل نظر در علوم شهودی بوده و از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. بر این اساس، خیال نقش اساسی را در تحقق و تبیین بخش عظیمی از مکاشفات پیش روی عارف ایفا می کند. ابن عربی، در تبیین و چگونگی مسئلة فوق، خیال را به دو قسم متصل و منفصل تقسیم می کند. از دیدگاه وی، خیال متصل یکی از قوای باطنی انسان و واسطة میان عقل و حس است و خیال منفصل عالمی ح...

سابقه و هدف: محمود بن مسعود بن مصلح معروف به قطب الدین شیرازی دانشمند، طبیب، فیزیک‏دان، ریاضیدان، مورخ و منجم ایرانی یکی از بزرگترین دانشمند ایرانی، و فیلسوفان صوفی منش می­باشد، که در این پژوهش پس از بحث و بررسی زندگانی این دانشمند، به بررسی آثار فاخر وی با تاکید بر آثار پزشکی می­پردازیم. مواد و روش‌ها: روش بکار گرفته شده این پژوهش، در این رساله، روش کتابخانه­ای و پژوهشی تاریخی (Historical Res...

ولایت حقیقتی کلی و صفتی الهی است که در تمامی مراتب عالم سریان دارد و به اعتبارات مختلف تقسیم می شود و بر مبنای همین اعتبارات متعدد دارای ختم و خاتم می شود، که غفلت از آن اعتبارات باعث بروز ابهام ها و تشویش های فراوانی در فهم و تفسیر کلام ابن عربی و پیروان او می شود. سید جمال الدین آشتیانی در ساماندهی و تنقیح نظریه ختم ولایت، ایضاح کلام ابن عربی و گره گشایی از آن نقشی ارزنده دارد. وی با تسلط در...

مقاله حاضر، شهود به طور عام، و رؤیت حضرت حق به طور خاص را از دیدگاه علامه محمد حسین طباطبایی و محیی الدین عربی ـ که در حقیقت نماینده دو مکتب فکری حکمت متعالیه و عرفان هستند ـ مقایسه می کند. موضوعهای مورد بررسی در این نوشتار، توجه به قلب به عنوان محل دریافت شهود، عوامل افزایش قابلیت دریافت تجلیات توسط قلب، خطا در علم شهودی و معیار تشخیص این خطا و شهود خداوند است. با نگاهی به تعریف این دو متفکر ا...

بنیانگذار عرفان نظری شیخ اکبر محیی الدین ابن عربی است . وی در عرفان از اصول ابن حزم پیروی نموده و از بزرگانی چون محمد غزالی ‘ احمد غزالی و عین القضاة همدانی متأثر بوده است . اساس نظریه ابن عربی بر اصل وحدت وجود مبتنی است و اهم مباحث عرفانی وی عبارتند از : فیض‘اعیان ثابته‘تشبیه و تنزیه‘جبرو اختیار‘خلق و فعل‘تجدد اکوان‘ انسان کامل ‘ ولایت‘ رسالت‘ نبوت و حضرات خمس. عراقی ‘ شبستری و جامی از پیروا...

محب نخست اسم خداست و سپس به آفریدگان نسبت می یابد و ابن عربی این شخصیت بزرگ عرفانی با توجه به این نکته ظریف در باب 178 فتوحات مکیه در بیان معرفت مقام محبت به این نکته لطیف و خواندنی توجه کرده است که اگر بناست خصوصیات عاشقان الهی رافهرست کند بهتر آن است که تجلی این ویژگیها را با توجه به آیات قرآن در مبدأ اعلی جستجو کند. سپس آن را با نگاهی تبعی و ربطی به دیگر عشاق نسبت دهد و این کار تازه و بی ساب...

مکاتیب نگاری از دیرباز راهی برای انتقال دیدگاه های افراد و برطرف نمودن مشکلات مختلف بوده است و عرفای اسلامی از جمله کسانی اند که با بهره گیری از این فن و با تأسی از پیشوایان دینی خود، اقدام به نگارش نامه هایی آموزنده و سرشار از مضامین ارشادی و عرفانی نموده اند. از جمله عرفایی که از این هنر به خوبی بهره گرفته است، عبدالله قطب بن محیی(متوفی اوایل قرن دهم هجری قمری) است که در اواخر قرن نهم، در اثر...