ظهور قرآن کریم در شبه جزیره ی عربستان نه تنها بر رفتار و کردار مردم عرب تاثیر شگرفی داشت که حتی بارزترین ویژگی اعراب یعنی نظم و نثر آن ها را تحت الشعاع خود قرار داد. زبان و بیان معجزه گر قرآن حتی بر رسول گرامی اسلام(ص) و اولیای دین اثر گذارد و در سبک به کارگیری اسلوب ها و نمادها طرحی نو افکند. کتاب «اللغه العربیه فی رحاب القرآن الکریم» به قلم دکتر عبدالعال سالم مکرم، نویسنده پرآوازه معاصر عرب د...

  بینامتنی یکی از رویکرد­های نقد ادبی جدید است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می­دهد. این نظریه را که ژولیا کریستوا بین سالهای 1966 تا 1967در ضمن مباحث نقدی خود مطرح نمود، امروزه در ادب عربی به نام «تناص» شناخته می­شود. بر اساس این نظریه، متن پایدار وجود ندارد و هر متنی حاصل تعامل با متون قدیم یا معاصر خود است و یا به عبارتی دیگر، هر متنی، بینامتنی است. محمود سامی بارودی پیشوای شعر معاصر ...

امل دنقل از شاعران عربی به شمار می رود که در نهضت شعر عربی نقش چشم گیری داشته است. درباره‏ تجربه ی شعری او پژوهش‏هایی نقدی در زمینه ی محتوا و جنبه های هنری انجام شده است. هدف این کتاب پرداختن به دیدگاه های نقدی است که به تجربه ی امل دنقل اختصاص دارد. اختصاص یافتن مطالب این کتاب به حوزه ی نقد شعر عربی، ضرورت انجام این پژوهش را مشخص می کند. تلاش کردیم با ترجمه ی این کتاب از یک سو دیدگاه های نقدی ...

شاعران نِؤُکلاسیک مصر نخستین شاعرانی بودند که توانستند در دورة نهضت ادب عربی شعر را از آفاتی که در عصر انحطاط گریبان­گیر آن بود رهایی بخشیده و آن را در مسیر اصلی حرکت خود قرار دهند. در این مقاله سعی برآن شده است تا سه شاعر مشهور نؤُکلاسیک (بارودی و شوقی و حافظ ابراهیم) که نشانه­های نوگرایی و تجدید در شعر ایشان بیش از دیگر شاعرانِ این مکتب نمود پیدا کرده است مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. این شاعر...

هدف از این پژوهش امکان سنجی تأثیر و تأثر و مقایسه دو مکتب عرفانی «ابن عربی» و «قبالای نبوی»  ابوالعافیه از طریق مطالعه اسرار حروف در این دو مکتب با توجه به خاستگاه جغرافیایی مشترک آنها، یعنی اندلس در عصر شکوفایی نهضت ترجمه، است. این تحقیق از طریق بررسی مستندات تاریخی (روش برون متنی) و همچنین تحلیل کیفی آثار مکتوب به جا مانده از این دو سنت عرفانی (روش درون متنی) دنبال می شود. بدین منظور با مقایس...

این مقاله قصد دارد با مطالعۀ توصیفی-تحلیلیِ شعر دو شاعر برجستۀ معاصر پارسی و عربی، بهار و شوقی و با استناد به مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به سنجش و بررسی چگونگی انعکاس پدیدۀ «جنگ»، به­ عنوان یک آسیب اجتماعی در شعر این دو شاعر بپردازد. چارچوب نظری بحث، تلفیقی از سؤالات اصلی، تبیین اهمیت موضوع، پیشینۀ پژوهش و شناخت­ نامه ­ای از دو شاعر مورد مطالعه است. هدف نیز آن است که جستار حاضر، به دریافت تازه...

میراث فرهنگی گذشته نقطۀ عطف بسیاری از داستان­های معاصر عربی به شمار می­رود که ادبا تحت تأثیر شرایط حاکم بر جامعه در آثار خویش بهره­ می­­گیرند تا از رهگذر آن، ضمن ایجاد ارتباط میان گذشته و حال به بیان غیرمستقیم اوضاع جامعۀ خویش بپردازند. یکی از شیوه­های بیان میراث فرهنگی گذشته بهره­گیری از تکنیک اشتراک عینی است. جستار پیش ­روی با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی رمان أحلام شهرزاد اثر طه ح...

چکیده بینامتنیت یکی از رویکرد های نقد جدید است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می دهد. این رویکرد، نحوه ی نگرش به متون را به طور کلی دگرگون کرد. بر اساس آن متن پایدار وجود ندارد؛ متون در نهایت حاصل آثار پیش از خود یا معاصر با خود می باشند. محمود سامی بارودی پیشوای شعر معاصر عربی با توجه به متون کلاسیک عرب بخصوص شعر جاهلی، باعث ظهور نهضت ادبی معاصر عربی بویژه در شعر شد و توانست شعر عربی را...

نهضت بیداری اسلامی درکشورهای عربی و حمله عراق به ایران، به عنوان رخدادهای بزرگ قرن بیستم، طبع شاعران را تحت الشّعاع قرار داده است؛ آنان همدوش رزمندگان به پاخاستند و در قالب واژگان، مضامینی همچون شهادت و استقامت در راه حق را در برابر مضامینی چون ظلم و استعمار قرار داده و بدین نحو تصاویری را که یا دارای بار عاطفی مثبت است و یا حقیقت و حالتی منفی دارد، خلق کرده اند؛ نگریستن از این زاویه به شعر معاص...