ابهام معنایی واژه «پارادایم»، از زمان پیدایش رسمی این اصطلاح، و گسترش آن در حوزه های گوناگون دانش و ورود نامناسب آن در جامعه علمی ایران، مانند مفاهیم بسیار دیگری، زمینه بدفهمی این واژه را در جامعه علمی ایران پدید آورده، تفسیرها و کاربردهای سلیقه ای بسیاری را از این اصطلاح رایج کرده است. در این نوشته کوشیده ایم به بازشناسی کاربردهای گوناگون این اصطلاح و تنقیح مفهومی، معناشناختی و ماهیت شناختی آن...

در ساختار علوم بعضی از ارتباطات و پدیده‌ها به صورت انتزاعی برای ذهن قابل درک است؛ در صورتی که همین روابط به صورت فیزیکی برای چشم ملموس نیستند. پژوهشگران حوزه اطلاع‌رسانی در تلاشند که روابط و پدیده‌های نامرئی موجود در ساختار علم را کشف نموده و با زبان گرافیکی به صورت چندبعدی در قالب نقشه‌های علمی ترسیم نمایند. در این نوشته ابتدا نقشه‌های علمی تعریف‌شده، سپس به تاریخچه نقشه‌های علمی اشاره شده است...

برخی از مقالاتی که در مجلات علمی-پژوهشی منتشر میشوند، در عین رعایت ضوابط صوری مقالات علمی-پژوهشی، فاقد جنبه پژوهشی و علمیاند، تا جایی که خواندن و نخواندن آنها، از نظر علمی یکسان است و چیزی از آنها نمیتوان آموخت. حال آن که این مسأله خلاف تعریفی است که از مقالات علمی-پژوهشی به دست داده شده است و بر جنبه بدیع و نوآورانه بودن آنها تأکید شده است. مقاله حاضر با بررسی دهها مقاله از این دست، کو...

دستبرد علمی همیشه در طول تاریخ وجود داشته است اما در چند دهه اخیر به علت پیشرفت فن آوری و استفاده از اینترنت و نرم افزارها به راحتی و با سرعت زیاد قابل تشخیص است. دستبرد علمی به صورت تصاحب غیر واقعی، تقلید بسیار نزدیک یا ربودن و چاپ کلام، افکار، ایده ها و عبارات نویسنده دیگر و ارائه آن به عنوان کار اصیل خود تعریف می شود. دستبرد علمی حتی شامل استفاده از مستندات خود نیز می شود. بهترین راه پیشگیری...

هدف اصلی این نوشته، تحلیل محتوای 151 مقاله منتشر شده در 20 شماره دوفصلنامه علمی−پژوهشی «تربیت اسلامی» است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش­های کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان داد که در هر شماره این نشریه، ۷.۵۵ مقاله منتشر شده که ۸۰.۸ درصد آنها با استفاده از روش کتابخانه‌ای نوشته شده بودند. ۷۷.۳ درصد از مقاله‌ها را نویسندگان مرد نوشته‌اند. بیش از ۵۸ درص...

مسجد جامع اصفهان نه تنها از نظر ارزش های معماری و هنری دارای اهمیت است، بلکه به عنوان پایگاه مستحکم اقتصادی و اجتماعی و مذهبی، در دوران حیات خود، نقش مهمی را ایفا کرده است. از دید معماران و مورخان هنر، این بنا به عنوان دایرهالمعارف هنر و معماری بررسی شده است. از دید بعضی از کارشناسان، یادگارنویسی بر دیوار بناهای تاریخی نوعی تخریب به شمار می رود؛ اما پاره ای از این دست نوشته ها حاوی اطلاعات اجتم...

چکیده خط به عنوان یکی از مهم ترین شاخصه های هنر در دوران اسلامی، جایگاه والایی داشته و بر روی پارچ هها نیز کاربرد داشته است. این مقاله بر این راستاست که جایگاه و اهمیت خط نوشته را بر روی منسوجات ایران قرون 4 هجری تا 12 هجری از دیدگاه بصری و گرافیکی مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور با بررسی های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و هنری ادوار مورد نظر و نیز با توجه به پژوه شهای انجام شده درباره خط و پارچ...

فرهنگ نویسی یکی ازشاخه­های مهم زبان  پارسی است.قرن دهم و یازدهم هجری،از درخشان‌ترین دوره‌هایی است که عالمان علم لغت،به ویژه در سرزمین هند،به تدوین و نگارش فرهنگ‌نامه‌ها پرداخته‌اند.«کشف اللغات و الاصطلاحات » یکی از این فرهنگ‌نامه‌ها است.نویسنده‌ی‌ این اثر«عبدالرحیم بن احمد سور بهاری هندی»از مشایخ صوفیه،کتاب خود را در قرن دهم هجری نوشته است.این کتاب در ششصد وهفتاد و سه باب و به زبانی علمی و ساده...

چکیده نوشته حاضر دارای پنج بخش است. در بخش اول به تعریف نظریه و اهمیت آن در علم و فلسفه‌ی علم اشاره می‌شود. بخش دوم، پس از ذکر چند مثال از نظریه‌ها و قوانین علمی به تفاوت‌های آنها اشاره می‌کند. در بخش سوم به رویکرد تجربه‌گرایان منطقی نسبت به نظریه‌های علمی که رویکرد سنتی خوانده می‌شوند، می‌پردازد. بر اساس این رویکرد نظریه‌های علمی هویت‌های زبانی‌اند، که مورد بررسی قرار می‌گیرند. بخش چهارم به ...

موضوع ارتباط از دیرباز یکی از مسائل آدمی بوده است و توان بشر برای ایجاد ارتباط و تفاهم با دیگران بخش مهمی از هویت او به عنوان انسان را شکل داده است. این نوشته به تبیین واژه‌های مرتبط با فهم و پیش‌فهم و ارتباط آن با تصویر پرداخته و موضوع ارتباط را مد نظر قرارداده است؛ سپس با مداقه در مفهوم فهم ادعا می‌کند هر نگاه و هر فهم، حاصل پردازش ذهن بیننده و متاثر از تجربیات پیشین او است. هیچ فهمی بدون پیش...