واژۀ «حدیث» از واژگان پرکاربرد قرآن کریم به شمار می‌آید و واژۀ «احادیث» نیز در چندین آیه و البته تنها در قالب دو تعبیر «جَعَلْناهُمْ أَحادیث» و «تَأْویل الْأَحادیث» به کار رفته است. این پژوهش با روش توصیف و تحلیل ادبی، دو واژه «حدیث» و «احادیث» را در فرهنگ عرب و قرآن مجید مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که واژۀ «حدیث» نه به معنای مطلق سخن، بلکه به معنای سخنی است که در بر دارندۀ رخداد یا...

هدف: هدف این مقاله، شناسایی تعریف های ارائه شده دربارۀ سند، سنجش کیفی دایرۀ کاربرد هر یک از آن ها، و بررسی امکان ارائۀ تعریفی جامع و مانع برای سند، جدای از تعریف تخصصی و حوزۀ کاربرد هر واژه است. بحث دربارۀ تعریف سند از نظر آرشیو، هدف دیگر این بررسی است. روش/ رویکرد پژوهش: روش پژوهش، کتابخانه ای است. در این مقاله، منابع مرتبط، شناسایی و تعریف های ذکر شده برای سند، گردآوری و دسته بندی شده و مورد...

در این مقاله دو اصطلاح فنّی در متن پهلوی گزیده های زادسپَرَم بررسی می شود. ابتدا قرائت رایج واژۀ ائفقثجظ (فصل 34: بند 28) به صورتnisārīk/nisārīg  نقد و بررسی شده است که، نخستین بار، آن را زنر (1955: 345) با این خوانش به معنی «آغازین» ارائه کرد و سپس ژینیو و تفضّلی (1993: 120) نیز آن را پذیرفتند.nisārīg  واژه ای تک بَسامَد (منفرد) در زبان پهلوی است که با اصلاحی ناچیز می توان آن را به صورت اخقثجظ (wahā...

علیّت یکی از اساسی ترین مسائل فلسفی است که همواره فکر بشر را به خود مشغول کرده است و آغاز علیّت به تاریخ اندیشه بر می گردد. ما در این پژوهش ابتدا به تعریف علیّت و سپس به نظرات مختلف در باب تصدیق علیّت و لوازم آن از دیدگاه دو فیلسوف مشائی ـ ابن سینا و ابن رشد ـ پرداخته ایم. ابن سینا در تعریف علیّت در الهیات علت را افاده کننده ی وجود می داند ولی در طبیعیات علت را مبدأ حرکت می داند و معتقد است که علت ت...

داستان های کودکان می توانند موضوع های متفاوت یا مشابهی را دربرگیرند، اما آن چه باعث تنوع داستان ها می شود، درون مایه ی آن هاست. درون مایه، تفسیر و دوباره سازی موضوع به وسیله ی نویسنده است. هدف پژوهش حاضر استخراج درونمایه ها و موضوع های موجود، مورد انتظار و تهی داستان های کودک، برمبنای الگوی پیشنهادی خسرونژاد (2004) بود. پنجاه کتاب داستان کودک در گروه های سنی الف، ب و ج برگزیده ی شورای کتاب کودک...

برهان وجودی از مهم ترین براهین اثبات وجود خداوند است که تقریرهای مختلفی از آن در آثار آنسلم، دکارت، اسپینوزا و لایب نیتس آمده است و معروف ترین ناقدان آن آکویناس و کانت بوده اند. از آنجا که نقد کانت بر این برهان بر مبانی معرفت شناسی او استوار است، در این مقاله سعی بر آن است که جایگاه آن نقد در معرفت شناسی و وجودشناسی کانت روشن شود و معلوم شود که چگونه می توان از آن، فهمی درست و متناسب با آن جایگ...

تبانینامه، نوعی نامۀ خصوصی است که بین دو نفر برای پنهان داشتن روابطی خاص یا هماهنگ کردن در دادن پاسخ‌ یکسان به کار گرفته می‌شود. به نظر می‌رسد اصطلاح «تبانینامه» از ساخته‌های نویسنده باشد. چه، در متون کهن‌ تاریخی و آموزشی کتابت، هرچند اشاره‌ای به برخی نامه‌های تبانی شده، اما واژۀ تبانینامه نیامده است. حتی‌ آموزش نوشتن آن نیز در متون آموزشی نیامده، چونکه شبهۀ غیر اخلاقی بودن داشته است. گسترش فره...

واژۀ صوفی، یکی از واژه­های کلیدی و قابل اهمّیّت در مثنوی است. مولانا در هر سخنی از دیدگاهِ صوفیانه برکنار نیست. گاه­گاه عرفان را با تصوف درمی­آمیزد. باید با ژرف­نگری، گفتارِ نابِ عارفانۀ او را پیدا کرد. مولانا در مثنوی «روان­شناسی صوفیانه» را طرح می­کند امّا نه برحسب طرح­های نظام­مند موجود در کتاب­های درسی کلاسیک؛ از این­رو، پژوهندۀ آثارش، خود، باید چارچوبی فراهم آورد که در درون آن، این تعالیم را بتو...

«وجود» نخستین پایة هرگونه آگاهی و لاجرم به طریق اولی، متعلق مابعدالطبیعه قرار گرفته است. ارسطو در مواضع مختلف کتاب مابعدالطبیعه درباب «موجود چونان موجود»(to on) سخن گفته و بیان می‌دارد «موجود دارای معانی بسیار است.» او بیش از آنکه در آن کتاب از واژۀ «وجود» استفاده کرده باشد از «موجود» نام می‌برد و در کتاب هفتم می‌‌گوید «آنچه از دیرباز مایه سرگشتگی بوده این است که «موجود» چیست؟» پرسش دیرین در سا...