با توجه به این که روند رشد شهرنشینى در ایران درپى تحولات اقتصادى، اجتماعى عمیق دهه‏ هاى قبل، در سال‏هاى اخیر موجب رشد لجام گسیخته شهرهاى با نقش ملى و ناحیه‏ اى گردیده و بدون تناسب با ظرفیت‏ ها و امکانات طبیعى منطقه پیامدهاى ناخوشایندى را در فضاى کالبدى - زیستى درون شهر به همراه داشته است، رشد جمعیت با اشغال فضاى شهرى، عدم تعادل در ساخت و بافت شهر را به وجود آورده و آسیب‏ هاى جبران ناپذیرى را در...

در این مقاله هدف مؤلف برآن است که با تعیین زمینه‏ هاى غالب در تحقیقات علمى جغرافیایى و خصوصا با تأکید بر جنبه‏ هاى روستایى، مفهوم سازماندهى فضایى روستا را مورد بحث قراردهد. براین اساس، این تحقیق با اعتقاد به این امر که مدیریت آگاهانه ساماندهى خدمات و منابع در نظام سکونتگاهى نه تنها به توزیع مناسب و مطلوب تخصیص منابع به نواحى پیرامون مدد مى‏ رساند بلکه انسجام کالبدى و سازمان فضایى بهینه نظام سکو...

رشد شتابان شهرنشینى و رشد کلان شهرها در کشورهاى در حال توسعه، حرکت اقتصاد امروز و فردا به سمت خصوصیات و خصلت‏ هاى شهرى، تحمیل شرایط زیست محیطى و جغرافیایى به جوامع و سمت‏ گیرى جهان به سوى نظامى یکپارچه، سبب شده است که ضرورت دانشى چند وجهى به نام مدیریت شهرى بیش از پیش احساس شود. رعد و برق و صاعقه دو پدیده بسیار جالب هستند که از دیرباز بشر در مقابل آنان بى دفاع و محکوم به شکست بوده است و مدت زیا...

سیستم ‏هاى اطلاعات جغرافیایى با مدیریت منابع اطلاعات حمل ونقل و ایجاد ارتباط متقابل با آن‏ها سبب تسهیل دسترسى به اطلاعات ترافیکى و خدماتى مى‏ گردد. در واقع هدف از ایجاد GIS براى سیستم حمل ونقل، تشکیل یک پایگاه اطلاعاتى مرتبط میان اطلاعات حمل و نقل و GIS مى ‏باشد. در این مقاله برآنیم که با استفاده از روش توصیفى- تحلیلى به توضیح و تبیین عملى کاربردهاى نرم افزار GISدر زمینه حمل و نقل پرداخته و نحو...

عصر حاضر مى تواند نقطة عطف و آغاز دورها ى باشد که در آن مشارکت مردم در فرایند برنامه ریزى، تصمیم گیرى و آینده جامعه شهرى به سمتى سوق داده شود که در آن زمینه همیارى برنامه ریزان شهرو مردم در تهیه طرح ها و برنامه­هاى توسعه شهرى فراهم آید. با توجه به این امر، در این مقاله پس از بررسى اجمالى نظریه هاى مشارکت، عملیاتى کردن آن ها از طریق معرفى تکنیک هاى رایج و روزآمد در کشورهاى پیشرو در امر مشارکت، م...

اختلاف فشار هوا در دو نقطه مختلف سطح زمین، سبب ایجاد جریانى از هوا از منطقه فشار زیاد به سمت منطقه فشارکم مى‏ گردد. این جریان، در آب و هواشناسى، تحت عنوان «باد» موسوم است. باد یکى از پارامترهاى آب وهواشناسى است که در برنامه ریزی هاى عمرانى و آمایش سرزمین، کاربرد زیادى دارد. در شهرسازى و برنامه ریزى شهرى، توجه به جهت باد غالب در احداث سازه ‏ها ضروری ست. در آب و هواشناسى کشاورزى، توجه خاصى ...

گسترش شهر و شهرنشینى و افزایش تدریجى تعداد شهرهاى بزرگ در جهان به خصوص در کشورهاى درحال توسعه و از جمله ایران، از یک طرف و رشد شهرها، تمرکز و تجمع جمعیت و افزایش بارگذاری­ هاى محیطى و اقتصادى بر بستر آنها از طرف دیگر، ضمن توجه بیشتر به شهرها، منجر به پذیرش نقش ها و عملکردهاى متعدد شده است.  یکى از موضوع ­هایى که بیشتر شهرهاى بزرگ جهان با آن دست به گریبان هستند، موضوع حوادث طبیعى است .با ت...

امروزه بحث پایدارى محیطى و نیز بهبود محیط زیست شهرى از مهمترین نگرانى ‏هاى کارشناسان و طراحان شهرى است که این نگرانى‏ ها با توجه به پیچیدگى‏ هاى موجود در فضاها و عملکردها، در کلان شهرها نمود بیشترى یافته است. براى حل این مشکل راهکارهاى مختلفى از طرف کارشناسان پیشنهاد شده است که به دلیل هزینه‏ هاى بالا، اجراى آنها در عمل امکان‏ پذیر نمى‏باشد. از این رو روش راحت‏ تر براى رفع این مشکل ایجاد فضاى س...

مناسب سازى بستر کالبدى در جهت رسیدن به فرصت هاى برابر براى همه افراد و اقشار جامعه به منظور تحرک و جابه جایى در سطح شهر و دسترسى هر فرد به تمامى فضاهاى شهرى از ضروریات رشد و توسعه جامعه مى‏ باشد. بیش از 15 سال از تهیه اولین مجموعه ضوابط و مقررات شهرسازى و معمارى براى معلولین در ایران مى ‏گذرد اما وضعیت فعلى معابر نشان دهنده ناکام بودن این ضوابط در مقام اجرا مى‏ باشد. با توجه به مشکل...

جغرافیا دانشى خلاق و سازنده است و جغرافیدان در واقع سازنده محیط خویش است. تحلیل‏ گر و آینده ‏نگر است. همه سونگر و هدایت‏گر توسعه آتى است. جغرافیا از یک سو در مقام جهت دهى به فعالیت هاى عمرانى بر مى‏ آید و از سوى دیگر در جایگاه ارزیابى بازتاب اقتصادى - اجتماعى فعالیت‏ هاى توسعه و عمران در محیط مى‏ نشیند. جغرافیا در مقام داورى و قضاوت اگر چه وجود عدم توازن در ناحیه را به عنوان عامل پیدایش تبادلات...