اسماء و صفات الهی راه شناخت خدا و توجه به ذات بی مانند او می باشند. قرآن کریم و روایات ژرف ترین معارف را دربارة اسماء و صفات خداوند بزرگ فرا‎روی اندیشمندان و طالبان حق قرار داده اند. یکی از این معارف در جمعی از احادیث آمده است که راویان شیعه و سنی از رسول گرامی اسلام6، دربارة احصای اسماء نقل کرده اند. این نوشتار برای درک عمیق تر معنای احصا، پس از بررسی این احادیث، آرای اندیشمندان مسلمان را در م...

حقیقت علم در حکمت متعالیه صدرایی عین حقیقت وجود، بسیط و دارای سلسله مراتب حقیقی است. اگر چه بر مبنای مشرب عرفا حقیقت علم واحد شخصی است و هر علمی که خارج از آن واحد شخصی فرض شود، حقیقت علم نیست، بلکه ظهور همان حقیقت است. تأثیرپذیری مسئله علم الهی و سلسله مراتب آن از متون دینی در نظام حکمت صدرایی بسیار برجسته و مشهود است و مفاهیمی همچون عنایت، قضا و قدر، که از متون دینی اقتباس شده اند، با مراتب ع...

موضوع « بداء » از جمله مباحثی است که در سه علم فلسفه، کلام و اصول فقه کاربرد دارد. در حوزه کلام، به دنبال طرح مباحث مربوط به علم و اراده الهی، این موضوع مطرح می­گردد. بداء از معتقدات امامیه است و سایر فرق به آن تصریح نداشته و گاهی اعلام مخالفت نیز نموده­اند اما ناخواسته به محتوای آن اعتراف داشته­اند. از این رو پیوند بداء با اراده الهی از لحاظ معناشناختی نزد تشیّع، مورد بررسی قرار گرفت و معلوم گر...

شاهنامه فردوسی، از آثار گرانسنگ حماسی و تاریخی در پهنه ی فرهنگ و ادب فارسی است که می توان چهره ی پنهان و آشکار خداوند بزرگ را همواره در لابه لای حوادث و رویدادهای خرد و کلان اساطیری و تاریخی و... آن تماشا کرد. این رساله برای بازنمایی و توصیف خداوند در شاهنامه و تطبیق ویژگی ها و صفات او با ویژگی هایی که از طریق آیات و اخبار و روایات دینی، به خصوص اسلامی برای ما رسیده، تحقیق و تدوین و به حسب موضو...

ارتباط اسماء الهی با محتوای آیات در سوره ی مبارکه ی نساء، مسئله ی مورد بحث این پژوهش است. با توجه به اتفاق نظر دانشمندان علوم قرآن، چینش کلمات قرآن کریم در قالب آیات، به دستور حضرت رسول ( ع) و از جانب خداوند می باشد؛ بنابراین ارتباط میان معنا یا معانی اسماء الهی با محتوای آیات امری انکار ناپذیر است. این ارتباط در سوره نساء؛ به چند صورت بروز یافته است که عبارتند از: ارتباط با محتوای آیه خود، پ...

چکیده پژوهش حاضر با عنوان «سیمای خدا در مثنوی» به بررسی و معرفی اسما و صفات خداوند در اثر سترگ مولانا جلال الدین محمد بلخی می پردازد، که در یک بخش اصلی، با مقدماتی در ابتدا و دو پیوست در انتهای کار تنظیم شده است. مقدمات پژوهش به مباحث نظری مربوط به اسماء و صفات از منظر مولانا در مثنوی اختصاص یافته، و بخش عمده تحقیق با عنوان «اسماء و صفات خداوند در مثنوی»، توضیح و شرح و تبیین اسماء و صفات الهی ...

نشانه‌شناسی دانشی است در زمینۀ مطالعۀ نشانه‌ها و چگونگی کاربرد آنها در متن که با عنوان دکترین نشانه‌ها از آن یاد می‌شود. زبان‌شناسان، در طول تاریخ مطالعات نشانه‌شناختی، پدیدۀ نشانه را از دیدگاه‌های گوناگون مطالعه کرده‌اند. یکی از این دیدگاه‌ها که در جست‌وجوی شیوه‌ای برای تبیین کارکرد رابطه‌ای نشانه و تجلی معنایی آن در بافت متن است، نشانه‌شناسی بر پایۀ تقابل‌های دوتایی است که به منتقد فرصت می‌ده...

هنجارگریزی معنایی، یکی از شیوه‌هایی است که شاعران و نویسندگان، با بهره‌گیری به­جا و هنرمندانه از آن، سطح ادبی آثارشان را ارتقا می‌بخشند. بیژن نجدی از جمله نویسندگانی است که در ساخت و پرداخت داستان­های خود، تمایل زیادی به استفاده از این شیوه داشته است. از آن­جا که هنجارگریزی معنایی بیشتر خاص شعر است، بهره‌گیری از آن در آثار منثور، زبان این آثار را شعرگونه می‌نماید. فرضیة پژوهش حاضر آن است که یکی...

یکی از صفاتی که در میان اوصاف خداوند از اهمیت خاصی برخوردار است، و بحث های فراوانی را از جهات مختلف در میان فلاسفه و اندیشمندان اسلامی بر انگیخته، صفت «اراده» و «مشیت» خداوند است. در این رساله، به بررسی و شناخت این صفت خداوند پرداخته ایم. هدف اصلی ما از تدوین این رساله، تبیین و بررسی دیدگاه های فلاسفه اسلامی، درباره حقیقت اراده و مشیت خداوند، و گستره و شمول آن، و مقایسه این دیدگاه ها با ظواهر آ...

از نظر عارفان، حق تعالی و مخلوقات از یکدیگر جدا نیستند. آفرینش تجلی حسن خداوند است: چون ذات حق تعالی خواست شناخته شود، عشق آغاز شد. عشق نخستین جلوه وجود است و قبل از آن چیزی نیست. حق تعالی زیباست، زیبایی ذاتاً معشوق است. اگر خدا در صورت جمال تجلی نکرده بود، جهان پدیدار نمی شد. بیرون آمدن جهان به سوی هستی، از رهگذر آن عشق بود. اصل حرکت جهان، حرکت حبی بوده است و این حال همچنان ادامه دارد. در این م...