این جستار پاسخی است دیگر پدیدارشناسانه به پرسش دیرینه و آشنای «هنر چیست؟» خاستگاه هنر چیست و کاروساز آفرینش هنری چگونه است؟ در پاسخ بدین پرسش ها، از گونه های ناخودآگاهی و پیوند ساختاری هنر با اسطوره و رؤیا سخن در میان آمده است و سرانجام به آسیب شناسی هنر نو پرداخته شده است.

اسطوره  روایت گر سرگذشتی مقدس و مینوی  است و  رؤیا پدیده طبیعی ناخودآگاهی است که در خودآگاه تجلی می یابد. اسطوره و رؤیا باهم درپیوندند؛ آن  دو  بهره مند از زبانی نمادین  و نیازمند به تعبیراند. این جستار برآن است تا رؤیای جریره و کتایون را در شاهنامه فردوسی با تکیه بر  نظریات یونگ مورد بررسی قرار دهد. با بررسی و تحلیل رؤیاها در می یابیم؛ رؤیاها  در برگیرنده تصاویر کهن الگویی از ناخودآگاه جمعی ان...

خواب و رؤیا، معنا و جایگاه آن در فلسفه بحثی است که کمتر فیلسوف برجسته ای از آن غافل مانده و به بررسی آن از منظر اصول و مبانی فلسفی خود نپرداخته باشد. در نظر حکمای اسلامی، رؤیا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهری و میل آن به قوای باطنی است، به این معنی که انسان گاهی در عالم خواب به ادراک حقایق هستی و وقایع آینده موفق می شود و از این رهگذر، به ادراک و معرفت شهودی دست می یابد؛ این احوال اگر در عالم...

مقاله پیش رو به بررسی ریشه های اسطوره ای تشبیه زلف به مار و لب به شفاخانه در بیت «دل ما را که ز مار سر زلف تو بخست / از لب خود به شفاخانه تریاک انداز» از حافظ می پردازد. این جستار بر مبنای دیدگاه یونگ نوشته شده است؛ دیدگاهی که به وجود تصویرهای اصلی و آغازین (کهن الگو) در ضمیر ناخودآگاه جمعی افراد بشر اشاره دارد. یونگ معتقد به انتقال موروثی افسانه ها و اسطوره ها بود و آن را علت مشابهت افسانه ها ...

محمد حسن یعقوبیان[1] نظریه رؤیای رسولانه با روشی پدیدار شناختی و روایت شناختی بر آن است که پیامبر نه مخبر و مخاطب که به سان روایت گری است که راوی رؤیاهای خود است و قرآن به عنوان حاصل آن، خواب نامه ای است که بیش از تفسیر و مفسر، نیازمند تعبیر و معبر است. و بر این ادعا به برخی از ادله نقلی در وحیانی بودن رؤیاهای صادقه نبوی، توصیف شناسی روایی از متن قرآن و تشتتات و تناقضات آن استدلال می کند. نقد و...

هدف مقاله حاضر آن است تا نشان دهد اولاً خواب ها و رؤیاها چون از یک منبع اصیل و کهن تغذیه می شوند و از یک زمان اسطوره ای می آیند و از طـرفی به دلیـل داشتن صبـغه روحـانی و مـعنـوی، با ارزش هسـتند، بنابر این بر خلاف تصور عوام، مهمل و بیهوده نیستند بلکه مشحون از ارزش ها و آموزه های اخلاقی اند همچنین دارای کارکردها و تأثیراتی در زمینه های مختلف می باشند. ثانیاً بسته به نوع خواب، مفهوم خواب ها متفاوت ا...

نظریه کهن‌الگو از مکتب روان‌شناسی کارل گوستاو یونگ برگرفته شده ‌است. یونگ، تصاویر و رسوبات روانی و آگاهی‌های ارثی موجود در ناخودآگاه جمعی را کهن الگو (آرکی تایپ) می نامد؛ به عبارت دیگر، کهن‌الگو، طرح کلی تجارب و رفتارهای مکرر اجداد و نیاکان بشر است که در ناخودآگاهی جمعی ریشه دارد. کهن‌الگوها در قالب نماد یا به شکلی نمادین در بسترهایی مانند اسطوره، حماسه، داستان، رؤیا و اوهام آشکار می‌شوند یا در...

هنر بومیان استرالیا یکی از کهن ترین هنرهای تاریخ زندگی بشر بر روی کره خاکی است. این هنر به صورت های گوناگون از قبیل نقاشی؟، مجسمه سازی، علامت و اجرای مراسم در جامعه آنها ظهور کرده است. اساساً هنر روائی، نمادین و انتزاعی است. هنر بومیان از جنبه های مختلف محتوایی و تکنیکی قابل بررسی می باشد. در ایم مقاله سعی شده علاوه بر موارد ذکر شده مسئله گوناگونی هنر و عقاید و مذهب آنها نیز مطرح شود.

تا پیش از ابن عربی و بنا بر سنت دیرینه به یادگار مانده از حکمای یونانی، محدوده ادراکات انسانی منحصر به عالم حس و عالم عقل بود. چون حس برای عقل به عنوان ابزار شناخت محسوب می شد، عقل، مُدرِک نهایی شمرده می شد. این عقل که مؤیّد به منطق بود علاوه بر اینکه مرجع کامل ادراک بود، داور نهایی نیز به حساب می آمد. در آن سنت فکری همۀ یافته ها از صافی عقل منطقی باید عبور داده شود تا صحت و سقم آنها معلوم گردد. ا...

زمان و زمانمندی از شئون و جلوه های موجودات ممکن است و هیچ گاه از آنها منفک نمی شود.  اما ازآنجاکه وجود  امری تشکیکی است، هر مرتبه ای شأن خود را دارد. زنجیرۀ زمان در مراتب ممکنات هیچ گاه پاره نمی شود بلکه در سیر صعودی هستی لطیف تر و رقیق می شود. در نتیجه، شئون آن هم دچار قبض و بسط می گردد. زمان در عالم رؤیا و طبیعت یکی نیست. سال هایی که  در عالم رؤیا سپری می شود، نسبت به عالم طبیعت در یک لحظه جم...