در سه علم عرفان، حکمت الهی و کلام، «وجود» به عنوان موضوع آنها معرفی می‌شود. با توجه به دیدگاه مشهور که امتیاز علوم از یکدیگر را بر اختلاف موضوع‌های آنها مبتنی می‌داند، این پرسش مطرح می‌گردد که علوم یاد‌شده با فرض وحدت موضوع، چگونه تکثّر یافته‌اند؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی در صدد پاسخ به پرسش یاد‌شده است. در پاسخ مشخّص خواهد شد که موضوع عرفان، مطلق وجود یا حقیقت و مصداق وجود است و موضوع ف...

مسئلة منطقی شر، که از سوی کسانی چون مکی ارائه شده است، ادعا می کند که میان علم، قدرت، و خیرخواهی مطلق خداوند و وجود شر در عالم ناسازگاری منطقی وجود دارد. پلانتینگا برای حل این مسئله از اختیار انسان و مفهوم شرارت جهان گیر کمک می گیرد؛ وی می خواهد نشان دهد که ممکن است خداوند علی رغم قدرت مطلق خویش، به سبب مختاربودن انسان و مبتلابودن وی به شرارت جهان گیر، نتوانسته است جهانی بیافریند که حاوی هیچ گو...

چرا فلسفه کانت این مقدار دارای اهمیت است؟ برای تکامل فلسفه اعم از اسلامی و غربی باز بودن درهای آن به روی افکار بشر. یک عمل ضروری است. نفی مطلق فلسفه غرب به همان اندازه دور از صواب است که قبول مطلق آن در این جا آنچه مهم است برخورد حقیقت جویانه و نقادانه است. در این مقاله پارالوژیسم از نظر لغت و اصطلاح توضیح داده شده است. بنابر نظر کانت جوهر فقط در ایده وجود دارد نه در واقعیت کانت اشاره می کند...

کانت با تلقی زمان و مکان و مقولات به عنوان شرط شناخت، به تمایز میان پدیدارها و شیء فی‌نفسه پرداخت. نتیجۀ چنین تمایزی که اساس مکتب ایدئالیسم استعلایی اوست، عدم امکان شناخت شیء فی‌نفسه بود. هگل که شیء فی‌نفسۀ کانتی را مانعی در برابر ایدئالیسم مطلق خود می­دید، آن را به عنوان یک مفهوم تناقض‌آمیز کنار گذاشت؛ ولی مکتب او با چالش­های ناشی از حذف آن، مواجه شد. همین چالش­ها ما را به پی گرفتن نگرشی نوین ...

چرا فلسفه کانت این مقدار دارای اهمیت است؟ برای تکامل فلسفه اعم از اسلامی و غربی باز بودن درهای آن به روی افکار بشر. یک عمل ضروری است. نفی مطلق فلسفه غرب به همان اندازه دور از صواب است که قبول مطلق آن در این جا آنچه مهم است برخورد حقیقت جویانه و نقادانه است. در این مقاله پارالوژیسم از نظر لغت و اصطلاح توضیح داده شده است. بنابر نظر کانت جوهر فقط در ایده وجود دارد نه در واقعیت کانت اشاره می کند...

هگل صد سال قبل از صعود دولت رایش سوم در نوشته هایش آرزو کرده بود که روزی روح و تفکر آریایی- ژرمن روح جهان جدید گردد تا به قول او حقیقت مطلق را عملی نماید و وظیفه تاریخی­اش را به انجام رساند، آرزویی که در قامت فاشیسم به حقیقت پیوست. هگلدولت را سایه خدا بر زمین خواند، مرتبه انسان های تاریخ ساز را به مرتبه الوهیت یا نیمه خدایی رسانید و جنگ را خیری دانست که سبب سلامت اخلاقی جامعه می شود.. در بررسی ...

در مقالة حاضر راهکار هوسرل در خصوص حلّ مسئلة شناخت مورد بررسی قرار می گیرد. درونمایة اصلی پدیده شناسی هوسرل، به ویژه در بحث تقویم اعیان، نقد شناخت است. هوسرل با الهام از شک دکارتی به حوزة آگاهی مطلق یا اگوی محض می رسد و به توصیف پدیده شناسانة داده های آگاهی می پردازد و مراحل ساخته شدن و تقویم پدیده ها را نشان می دهد . در این مقاله سعی بر این است که تقویم طبیعت مادی، طبیعت حیوانی و جهان روحی در م...

در قرن سیزدهم میلادی، برخی از اصحاب کلیسا نظریه ای را به پیروان لاتینی ابن رشد دربارة «رابطة میان آموزه های دینی و فلسفی» نسبت دادند که امروزه، به نظریة «حقیقت دوگانه» (مضاعف) معروف شده است. با نگاهی به سخنان ابن رشد و ابن رشدیان و با تحلیل مفهوم دوگانگی حقیقت و با بهره گیری از سخنان کسانی که به بررسی نظریة یاد شده پرداخته اند، می توان دربارة مقصود از این دوگانگی، احتمالات هفت گانه ای را مطرح س...

یک منظر مهم که از آن می توان رابطۀ پدیدارشناسی و منطق هگل را مطالعه کرد، آن است که در آغاز به طور دقیق مسئلۀ پدیدارشناسی و هدف آن مشخص گردد و آن گاه رابطۀ پدیدارشناسی و منطق بر مبنای آن بررسی گردد. به یک لحاظ می توان گفت مسئلۀ پدیدارشناسی حقیقت معرفت یا شناسایی و هدف آن شناسایی مطلق است. پدیدارشناسی نشان می دهد که چگونه معرفت پدیداری چونان مسیر آگاهی طبیعی به شناسایی واقعی، که همانا قلمرو منطق ...

بر اساس مبانی فلسفی دکارت، انسان موجودی خود بنیاد است که حقیقت آن نفس یا، همان فکر و اندیشه است. خدا نیز در این تحلیل، همان فکر محض است که در فلسفه وی، شأن معرفت شناختی دارد و صرفاً ضامن خلق و بقای قوانین مکانیکی عالم است و به تعبیری، خود آن قوانین و خود طبیعت است. انسان در این نظام مکانیکی، ماشینی است که صرفاً روحی اضافه بر مصنوعات دارد و هم عرض سایر اشیاء، فقط مصنوع و مخلوق خداست. خدا آن را خلق...