قصه­های عامه یکی از محبوب­ترین انواع ادب شفاهی و بستری مناسب برای مطالعۀ فرهنگ هر ملت است. این قصه­ها دربردارندۀ عناصر جادویی است که از گذشته­های دور، جزئی از باورهای رایج در میان مردم بوده ­است. عناصر جادویی قصه­ها را می­توان به سه گروه شخصیت­های دارندۀ قدرت جادویی، اشیای دارندۀ قدرت جادویی و کلام جادویی تقسیم کرد. ترتیب بسامد و فراوانی­ این عناصر در قصه­ها عبارت­اند از: اشیای برساختۀ بشر، عنا...

نقد کهن الگویی سفر قهرمان داستان بانوی حصاریجوزف کمپبل، با طرح نظریة«تک اسطوره» و «سفر قهرمان»،مبتنی بر نظریات گوستاو‌یونگ نقد کهن‌الگوئی را به گونه‌ای نو مطرح نمود. نظریات کمپبل در قالب هفده خویشکاری، در الگوی ارائه شده، قابلیت تجزیه و تحلیل تطبیقی در آثار داستانی را دارد؛ به‌ویژه افسانه‌ها و حماسه‌هایی که در آن پهلوان برای حصول به هدف، مراحلی را طی می‌نماید.سوال اساسی در این پژوهش بر این استو...

شعر نو فارسی که با نظری? ادبی نیما یوشیج در ایران پدید آمد، از همان ابتدا با ساختار روایی همراه بود. به طوری که در بین آثار خود نیما و شاعرانِ نوپرداز پیروِ او به نمونه‏های زیادی از شعرهای روایی برمی‏خوریم که با برداشتی تازه از مفهوم منظومه سروده شده‏اند. این اشعار روایی که بخش مهمّی از میراث شعر نو فارسی را تشکیل می دهند، در این رساله مورد مطالع? ریخت شناسی قرار گرفته اند. ریخت-شناسی، رویکردی در ...

در بسیاری از داستان های اساطیری، روایت های عامیانه و قصه های پریان، تولد قهرمان ابعاد اسطوره ای و افسانه ای چشمگیری دارد. زمینه های تولد قهرمان و چگونگی آن ها بر زندگی پسین او اثر می گذارد و موجب شگفتی های بسیار در آینده اش می شود. در بیشتر داستان هایی که خویشکاری تولد در آن ها برجسته است، موانعی در تولد قهرمان پدید می آید که کهولت والدین یا ناتوانی آنان برای داشتن فرزند ازجملة آن هاست. نکتة در...

بازتاب خویشکاری «وایو» در منظومه‌های حماسی ملی چکیدهوایو یکی از مرموزترین خدایان هندوایرانی است است که برخلاف دیگر ایزدان مزدایی، حاملِ مفهومی از تقابل دوگانه‌ی حیات و مرگ است. از وی در ریگ‌ودا، اوستا و متون پهلوی یاد می‌شود. با بررسی انعکاس دو چهره‌ی متضادّ اهورایی و اهریمنی از او در متون نامبرده و به دنبال آن در حماسه‌های ملّی، می‌توان به قدرت ماندگاری این ایزد کهن در قالب الگوهای آیینی-اسطوره‌ا...

امروزه نقدهای زیادی وجود دارند که بر کارکردهای ساختاری استوارند. ساختارگرایان همواره در پی آن بودند که به الگوهای روایتی مشخص دست یابند تا به کمک آنها، قصه­ها و داستان­ها را مورد بررسی قرار دهند. از بین آثار به وجود آمده، کار ولادیمیر پراپ از همه مهمتر بود؛ وی با تجزیه و تحلیل قصه­های روسی پریان، نموداری شامل سی و یک خویشکاری ارائه کرد و معتقد بود، این الگو را می­توان در مورد سایر قصه­های عامیا...

امروزه نقدهای زیادی وجود دارند که بر کارکردهای ساختاری استوارند. ساختارگرایان همواره در پی آن بودند که به الگوهای روایتی مشخص دست یابند تا به کمک آنها، قصه­ها و داستان­ها را مورد بررسی قرار دهند. از بین آثار به وجود آمده، کار ولادیمیر پراپ از همه مهمتر بود؛ وی با تجزیه و تحلیل قصه­های روسی پریان، نموداری شامل سی و یک خویشکاری ارائه کرد و معتقد بود، این الگو را می­توان در مورد سایر قصه­های عامیا...

چکیده در دو دهۀ اخیر توجّه به نظریّه­های ادبی و انطباق آن ها با متون ادب پارسی، شتاب بیشتری به خود گرفته است. یکی از این نظریّات، نظریّه ریخت­شناسی ولادیمیر پراپ (1895-1970) است که تاکنون پایان­نامه­ها و مقالات علمی - پژوهشی زیادی بر اساس آن نوشته شده است. این مقاله، به بررسی بیست و یک مقالۀ علمی - پژوهشی چاپ­ شده در فاصلۀ سال­های 1389 تا 1393، به عنوان پر بسامدترین سال­های به کارگیری الگوی ولادیمی...

مسیح و سیاوش به عنوان انسان‏هایی که معصومیّت و پاکدامنی آنان در تضادِّ با واقعیّت زمانۀ آنهاست، زندگی خویش را زیر فشار جبری ویران‏گر می فرسایند و با همۀ تفاوت‏هایی که در شیوۀ زندگی دارند در مرگی معصومانه با یکدیگر این‏همانی می یابند. کشمکش بین دو بُعد تن و جان، عنصر مشترک حیات و هستی آن دو است و از آن‏جا که شیوه و فلسفۀ مرگ آنان زندگی را معنا و مفهوم می بخشد، پژوهش حاضر از منظری اسطوره ای و حماسی، ب...