از انجیل مانوی ـ مهم‌ترین اثر مانی ـ تاکنون سه دست‌نویس به زبان فارسی میانه و به خط مانوی شناخته شده بود: M17, M172/I/ و M644. مقاله حاضر نشان می‌دهد که قطعه کوچک و منتشرنشده M5439 نیز بی‌تردید بخشی از دست‌نویس‌های انجیل بوده و همانند سه قطعه بالا بخشی از سرآغاز انجیل زنده مانی و باب الفِ آن را تشکیل می‌داده است. قرائت کامل این قطعه آسیب‌دیده و بدخوان نه تنها موجبات اصلاح بازسازی‌های پیشین را فر...

تقریباً همه سعدی شناسان، این شاعر بزرگ را معلم اخلاق و استاد ترویج مبانی تربیتی و آموزشی می دانند و به رغم برخی انتقادها و نکته گیری ها، باز شأن والای او را در رواج اصول اخلاقی ستوده اند. به همین دلیل، ماندگاری سعدی تضمین شده و قطعی است. سعدی که از هر فرصت مناسبی در آثار گونه گون خود از گلستان تا قصاید و مواعظ برای بیان و ترویج اصول و مفاهیم اخ...

عشق حالتی است که در همه انسان‌ها وجود دارد و در برهه‌ای از عمر هر فرد به اوج خود می‌رسد. این پدیده همگانی در مورد پیشوایان الهی وضع ویژه‌ای دارد، چرا که عدّه‌ای آنان را در عرصه عشق‌ورزی، الگوی خود قرار می‌دهند و عدّه‌ای آنان را به انتقاد می‌گیرند. در این مقاله معنا و اقسام عشق از دیدگاه نحله‌های مختلف و از منظر وحی بررسی می‌شود و سپس در مکتب و سیره پیشوایان مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در مکتب پیشوا...

از انجیل مانوی ـ مهم ترین اثر مانی ـ تاکنون سه دست نویس به زبان فارسی میانه و به خط مانوی شناخته شده بود: m17, m172/i/ و m644. مقاله حاضر نشان می دهد که قطعه کوچک و منتشرنشده m5439 نیز بی تردید بخشی از دست نویس های انجیل بوده و همانند سه قطعه بالا بخشی از سرآغاز انجیل زنده مانی و باب الفِ آن را تشکیل می داده است. قرائت کامل این قطعه آسیب دیده و بدخوان نه تنها موجبات اصلاح بازسازی های پیشین را فر...

در ایران باستان شادی مایۀ فزونی شور و سرور و امید و سبب بیرون شد ذهن و ضمیر انسان از سستی و انفعالِ مرگ آور و بی ثمر بود. می توان آن را یک موهبت بزرگ ایزدی که بیش از همۀ مواهب در خور سپاس است، تلقی کرد. نه فقط داریوش در کتیبۀ خویش، اهورا مزدا آفرینندۀ زمین و آسمان را به خاطر همین شادی که برای انسان آفرید سپاس جداگانه گفت، بلکه در اوستا و برخی کتاب های پهلوی نیز خداوند به سبب این هدیۀ ارزشمند، فر...

ابن خلدون در باب مقوله مهم و بنیادین عدالت نظریه پردازیهای عمده ای کرده است و آراء او در این زمینه علاوه بر تشابه با نظریه های اسلامی عدالت پیشینیان و پسینیان بعداز خود‘ واجد ابداعات در خوری هم است . به عنوان نمونه عدالت اجتماعی از دید وی به معنای تأمین مصلحت عمومی به بهترین وجه ممکن و اصلی ترین مبنای تأمین عمران و امنیت است. از سویی ابن خلدون به دلیل گسترة اختناق و شدت سرکوب و امکان هلاکت عموم...

اوس و خزرج که در مدینه ساکن بوده اند ریشه جنوبی داشتند واز جمله اعرابی بودند که پس از شکسته شدن سد مارب از یمن به این ناحیه کوچ کردند. این دو قبیله در تاریخ حجاز پیوسته باهم اختلاف و زدو خورد داشتند جنگ بعاث مشهورترین این نبردها می باشد این اختلافات آنهارا مستاصل کرده بود و دنبال نجات دهنده ای می گشتند .تا اینکه در قرن هفتم میلادی با پیام نبی اسلام آشنا شدند و پس از پیمان عقبه دوم پیامبر به همر...

انسان به تناسب محیطی که در آن زندگی می کند و بر اساس فرهنگی که بر آن جامعه حاکم است صاحب بینشی متفاوت و افکاری متنوع است. نگاه انسان به «زن» در جوامع متعدد، دیدی متفاوت است؛ گاهی این بینش، سلیم و عادلانه و گاهی سقیم و سلطه جویانه بوده است. خاقانی در جایگاه شاعری فرهیخته و اندیشمند همانند هم عصر خویش، سنایی، نگاهی منفی و گاهی توأم با تحقیر و استهزا به این عنصر لطیف هستی دارد. او در جای جای دیوان...

شادی یکی از حالات درونی است که مطلوب همه­ی انسانهاست، اما دست یافتن به آن، و درک ارزش آن آسان نیست. شمس تبریزی، مراد و محبوب مولانا یکی از معدود عرفایی است که شادی را بسیار ستوده است و درباره­ی علل و انگیزه های آن، مطالب ارزشمندی در گفته های او آمده است.   تأثیر فراوان آموزه­های شمس تبریزی در افکار مولوی و نقش مولوی در سنت شعر عارفانه­ی فارسی ایجاب می­کرد که این موضوع به طور مستقل کاویده شود. ع...

از هنگامی که نظامی با سرودن مثنوی خسرو و شیرین، تصویری روشن و ستوده از سیمای فرهاد ترسیم نمود، همواره ازین عاشق دلخسته به نیکی یاد شده است. ما در این نوشته در پی پاسخ دادن به این پرسش ها هستیم که آیا فرهاد شخصیتی تاریخی است یا فردی خیالی و افسانه ای؟ و این که شخصیت فرهاد در آثار مقلدان نظامی نیز همانند سرودۀ وی مانده است یا تغییر یافته؟ نظامی در اثرش چنان جایگاه والایی به فرهاد بخشید که صدها شا...