دیدگاه هایی که شاعران بزرگ و صاحب سبک در باب شعر و عناصر دربرگیرنده آن در لایه هایی از سروده های خویش آورده اند، گاه نکته های بسیار باارزشی را درباره شعر و چیستی آن بیان می کند که اغلب منتقدان ادبی از آن ناآگاهند. این دیدگاه های نقادانه و گاه شبه فلسفی که اغلب با بیانی هنری و برخاسته از زمینه های شهودی مطرح شده، به لحاظ کمّی به اختصار و درون تصویر یا بیانی کوتاه و غیرمستقیم آشکار شده است. نکته ا...

چکیده ندارد.

حسین منزوی(83-1325هـ.ش) از شاعران معاصر است که هم در زمینه غزل و هم شعر نیمایی و سپید و دیگر قالب های شعری طبع آزمایی کرده امّا بیشترین شهرتش را مدیون غزل های پرمایه و تأثیرگذار خود است. از ویژگی زبانی شعر او می توان به زبان نو و معاصرانه غزل و تلاش در نزدیک کردن آن به زبان محاوره اشاره کرد. بیش از هشتاد درصد درون مایه اشعار او را عشق و مضامین مرتبط با آن تشکیل می دهد. مضامین سیاسی و اجتماعی ش...

در ادبیات فارسی ایران و فارسی تاجیکی ماوراءالنهر به مناسبت های ارتباط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی با کشورهای اروپا جریان تازه ای شکل گرفت که از نمودهای بارز آن ورود عبارات و ترکیب ها و تصاویر تازه در زبان ادبی به ویژه شعر بود. در این مقاله زمینه های اجتماعی این جریان در شعر فارسی ایران و فارسی تاجیکی بررسی شده است. سابقۀ نفوذ کشورهای غربی به ایران و آسیای میانه به دورۀ تیموریان و حتی پیش از آن برم...

در این مقاله کوشش شده است که در احوال امیر خسرو و مرشد وی، نظام الدین اولیا، سخنی هر چند کوتاه در میان آید و نگاهی گذرا به محیط زندگانی امیرخسرو از چشم­انداز موسیقی کرده شود و نقش خسرو در پیوند موسیقی ایران و هند مورد بررسی قرار گیرد و ویژگی­های موسیقیایی شعر وی در ترازوی عروض فارسی سنجیده شود و هنر شاعری وی نموده آید.

در دهه چهل قرن شمسی حاضر جریان جدیدی در شعر معاصر فارسی ظهور کرد که به دلیل گسست کامل از جریانهای شعری پیش از خود و به سبب غرابتی که در اندیشه‏ها و اشعار بانیان و شاعران آن وجود داشت، به «موج نو» مشهور شد، و پس از گذشت مدتی کوتاه، با تغییراتی اندک، در هیأت «شعر حجم‏گرا» نمودار شد. این جریان در مقایسه با جریان شعر «سنت‏گرا» شعری بود «سنت گریز» یا حتی «سنت ستیز» بود و در مقایسه با جریان «شعر نو ی...

نگارنده این سطور در این مقاله قصد دارد پس از بیان مقدمه ای در آهنگ شناسی شعر فارسی و ذکر نکاتی چند در تاریخ علم عروض، به اصل و معیار وزن در شعر فارسی بپردازد. به همین منظور به کمک نت نگاری ابیات به این نتیجه رسیده است که علت آهنگین بودن مصراع و بیت، تکرار میزان های موسیقایی است. در ادامۀ مقاله به ذکر برخی انحرافات وزنی در شعر فارسی پرداخته شده است.

در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، نوعی نیاز معنوی ، فردی و اجتماعی دست به دست هم دادند و مکتب رمانتیسم را به وجود آوردند. اساس این نهضت ادبی، بر تخیّل فردی و خلاقیّت براساس تخیّل بود و در واقع عکس العملی بود در برابر مکتب کلاسیسم که با زبانی کلیشه ای می خواست اخلاقی محدود را تعلیم دهد. گرچه پیدایش مکتب رمانتیسم در ادبیات فارسی و عربی زمینه های مشترک زیادی ندارد. ولی همگونی های زیادی میان پیرو...

درسروده های شاعران کهن فارسی زبان، نوعی شعر که آن را ملمعات نام نهاده اند دیده می شود که مصرع یا بیتی به زبان عربی و مصراع یا  بیتی دیگر به فارسی است . این نوع شعر مانند دیگر انواع شعر فارسی ،سابقه یی دیرین دارد که نخستین نمونه آن را از شهید بلخی شاعر قرن چهارم هجری نقل کرده اند و پس از او در دیوان های شاعران بزرگی مانند :سنائی ، نظامی ، سعدی ، مولوی ، حافظ و ملمع دیده می شود که درمیان آن بزرگا...

عنصر رنگ به عنوان یکی از عناصر دیداری طبیعت، جایگاه برجسته­ای در خلق آثار هنری دارد. تأثیرگذاری این پدیده بر مخاطب، موجب شده است تا شاعران با استفاده از قابلیت های آن، تصاویر شعری بدیعی خلق کنند. آنچه در آثار ادبی زمینه را برای بحث در این زمینه فراهم می­سازد، مفاهیم ایحایی و نمادینی است که رنگ ها در کنار زیبائی­های بصری به خود می گیرند، امری که گاه این آثار را در لایه ای از ابهام قرار می دهد و ...