در تاریخ فلسفه، برهان صدیقین به عنوان راهی که در آن خدا با خدا شناخته می­شود و عالم و صفات آن در راهیابی به معرفت الهی واسطه قرار نمی­گیرد، موقعیت ممتازی در میان براهین اثبات وجود خدا دارد. ریشة این برهان را باید درآیات قرانی و  تعالیم امامان شیعه جست. در این برهان تلاش می­شود تا از طریق تأمل در نفس وجود و بررسی احکام ضروری آن، وجود واجب اثبات و در پرتو آن، وجود سایر موجودات تبیین شود. ابن­سینا...

در تاریخ فلسفه، برهان صدیقین به عنوان راهی که در آن خدا با خدا شناخته می­شود و عالم و صفات آن در راهیابی به معرفت الهی واسطه قرار نمی­گیرد، موقعیت ممتازی در میان براهین اثبات وجود خدا دارد. ریشه این برهان را باید درآیات قرانی و  تعالیم امامان شیعه جست. در این برهان تلاش می­شود تا از طریق تأمل در نفس وجود و بررسی احکام ضروری آن، وجود واجب اثبات و در پرتو آن، وجود سایر موجودات تبیین شود. ابن­سینا...

طرح کلی پایاننامه: فصل اول- بیان کلیات و مصادیق حضور زن در جامعه گفتار اول- بیان کلیات گفتار دوم- مصادیق حضور زن در جامعه فصل دوم- ملاکهای عمومی حضور مجاز زن در جامعه از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران گفتار اول- حفظ عفت در پوشش گفتار دوم- حفظ عفت در تعاملات اجتماعی فصل سوم- ملاک حضور مجاز زوجه، مطلقه و دختر در جامعه گفتار اول- ملاک اختصاصی حضور مجاز زوجه گفتار دوم-استثنائات ملاک حضور م...

اهمیت پرسش از هستی خدا و تأثیرات گستردة آن در کلیت زندگی انسان، باعث تلاش فیلسوفان و متکلمان برای ارائة برهانی عقلانی در این خصوص شده است که براهین متنوعی چون برهان‌های وجودی، فطرت، حدوث، حرکت، نظم، اخلاقی، و جهان‌شناختی از این جمله‌اند و از قرون گذشته تاکنون با تعابیر و تفاسیر گوناگونی ارائه شده و می‌شوند. در این میان، برهان جهان‌شناختی، از جهات چندی دارای اهمیت است که باعث مهم‌ترشدن آن و تقرب...

پرسش اصلی این تحقیق این است: آیا می‎توان صفات الهی را با استفاده از برهان نظم اثبات کرد؟ دربارۀ میزان دلالت برهان نظم بر وجود خداوند باید گفت: این برهان از طریق وجود نظم در عالم وجود ناظم را اثبات می‎کند. افزون بر این، این برهان با تمسک به وحدت رویۀ مشهود در سراسر عالم، توحید ناظم عالم را نیز اثبات می‎کند. این برهان علم الهی را اثبات می کند، اما، از اثبات علم ذاتی عاجز است، زیرا اثبات صفت علم ب...

براهین اثبات واجب الوجود، براساس چگونگی ارتباطشان با تسلسل، به سه دسته تقسیم می شوند: 1) از ابطال تسلسل، واجب را اثبات می کنند؛ 2) لابشرط از وجود یا عدم تسلسل، واجب را اثبات می کنند؛ 3) براساس فرض تسلسل، واجب الوجود را اثبات می کنند. برهان ابن سینا تنها برهان دستۀ سوم است. این نوشتار سه گام اصلی دارد: در گام نخست، به برهان ابن سینا پرداخته ایم و از زبان شارح مواقف، به اشکال صدرا بر این برهان پا...

آیت الله جوادی آملی از جمله اندیشمندان مسلمانی است که هیچ یک از تقریرهای برهان وجودی فیلسوفان غربی و مسلمان را نمی پذیرد و آن ها را نوعی مغالطه می داند؛ وی همانند منتقدان غربی این برهان، معتقد است که از هیچ مفهومی، حتی مفهوم خدا یا واجب الوجود، نمی توان وجود خارجی آن را نتیجه گرفت. وی این انتقاد را با مفاهیم فلسفۀ اسلامی توضیح می دهد و اشکال اصلی این برهان را در خلط حمل اولی ذاتی و شایع صناعی م...

موضوع این مقاله پژوهشی تطبیقـی دربارة رویکرد مشترک صدرالمتألهیـن و علامه طباطبایی در‌بارة نفی‌‌ کارآمدی برهان لم در قلمرو فلسفة اولی است. ملاصدرا با اتکا به نظریة بساطت حقیقت وجود و این‌که امر بسیط حد و درنتیجه برهان ندارد به این نتیجه دست یافت که برهان لم در شناخت و اثبات احوال و اوصاف وجود کارآمد نیست. صدرا برهان اِنّ را نیز، با استناد به قاعدة ذوات الاسباب، گاه به‌کلی نامعتبر و گاه با کارکردی ...

برهان وجودی یا وجودشناختی به دسته‌ای از استدلال‌های عقلی بر اثبات وجود خدا در فلسفة غرب اطلاق شده است که در آن‌ها کوشش می‌شود از خود مفهوم خدا یا واجب‌الوجود در ذهن انسان، و نه از ویژگی‌های مخلوقات خارجی، مستقیماً وجود خارجی خدا نتیجه گرفته شود. طرح برهان وجودی به معنای دقیق کلمه، با آنسلم در قرون وسطای مسیحی آغاز شد. این برهان با تقریراتی از سوی برخی از متفکرین غربی همراه بوده است. همچنین متفکر...

پذیرش و اثبات اصالت وجود، مستلزم پذیرش مجعولیت وجود است. به همین جهت، اصالت وجود با مجعولیت آن در تلازم است؛ هرچند این دو مسئله تفاوت­هایی دارند. مطابق مبانی حکمت متعالیه، ملاک مجعولیت وجود بر پایۀ رابط بودن آن تعیین می­شود. رابط بودن وجود به معنای «وابستگی صرف به غیر» است. آنچه به علت خود تعلق محض دارد، مجعول واقعی آن نیز به شمار می­رود. در مکتب صدرایی، وجود رابط به این معنا جایگاه متفاوتی با...