زمان" و مصادیق آن، جزء پرکاربردترین و اساسی ترین مفاهیم؛ هم درحوزه ادبیات هم درحوزه دین و هم در حوزه عرفان است؛ بطوریکه در میان گنجینه های عرفانی و ادبی بزرگانی همچون حافظ، مولانا، سعدی و... بارها از اهمیت آن سخن به میان رفته است. جناب مولانا به دو نوع مرحله درخصوص زمان اشاره می کند: اولین مرحله، در این جهان اتفاق افتاده است که در آن، زمانی از جنس ویژگی های جرم فیزیکی جاری است؛ اکنون ما ا...

"رمانس قصه خیالی منثور و یا منظومی است که به وقایع غیرعادی یا شگفت انگیز توجه کند و ماجراهای عجیب و غریب و عشقبازیهای اغراق آمیز یا اعمال سلحشورانه را به نمایش گذارد" (میر صادقی. 1390، 22) با توجه به تعریف یا تعاریفی که از رمانس ارئه می شود، هزارو یک شب را می توان یک رمانس کامل به حساب آورد حکایتهای هزارو یک شب در واقع سر شار از وقایع غیر عادی و شگفت انگیز است وعشقهای اغراق آمیز دران موج میز...

یکی از شگردهای هنری و خلاف آمد خواجوی کرمانی در خلق مفاهیم غنایی، بهره گیری از مفاهیم و اصطلاحات شرعی و دینی است. از آنجا که در شرع اسلام، داشتن روابط آزاد و عاشقان? زن و مرد حرام است و دین اسلام، محدودیت های خاصی در این امر قائل است و آن را تنها در حیط? شریعت و با رعایت اصول دینی و اخلاقی مجاز شمرده است؛ برای شاعران بزرگی چون حافظ، سعدی و خواجوی کرمانی، زمینه مناسبی فراهم شده است تا با نگاه و ...

ناز و نیاز یکی از مضمون های غنایی متداول در غزلیّات عاشقانه و عارفانه ُ ادبیّات فارسی است و شاعران و عارفان هر یک به نوع خویش این مضمون را در اشعار به کار گرفته اند. اساس روابط در اشعار عاشقانه و عارفانه بر پایه ُ عشق استوار شده و معشوق اهل ناز و عاشق پر از حسّ نیاز است. در تمامی این روابط، زمانی که معشوق روی به ناز می آورد، طرف مقابل یعنی عاشق نیز خریدار ناز شده و احساس نیازمندی در او نمایان می گرد...

پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار و مفهوم دلتنگی عاشقانه با استفاده از روش «تحلیل اولیه» در زوج‏های ایرانی انجام شده است. ابتدا نمونه‏ای از جوانان(18 تا 33 سال) خصیصه‏های مربوط به احساس دلتنگی عاشقانه را آزادانه فهرست کردند (مرحله اول). سپس نمونه دیگری از جوانان (18 تا 33 سال) خصیصه‏های فهرست شده در مرحله اول را از نظر مرکزیت نمره‏دهی کردند (مرحله دوم). با استفاده از بیست خصیصه برتر از نظر مرکزیت ...

ورود منظومه های داستانی و حکایات تمثیلی (از زبان پرندگان و حیوانات) به کشورهای اروپایی، انگیزه ای شد که شاعران غربی همانند شعرای مشرق زمین این گونه داستان ها و حکایت ها را به شکل تمثیل درآوردند و برای اهداف آموزشی خود به کار برند. در میان این منظومه ها، منطق الطیر عطار با درون مایة رمزی و تمثیلی، افق های تازه ای از فرهنگ و ادب و عرفان را به روی علاقه مندان گشود و سبب شد که بسیاری از خاورشناسان ...

یکی از ژانرهای شایع و پرطرفدار در ادب سنّتی و عامیانه، منظومه های عاشقانه است. این نوع ادبی در قالب های نظم و نثر و با بیش از 600 اثر مکتوب اعم از چاپّی و خطّی در مجموعه فرهنگ ایرانی ثبت شده است. شاعران بزرگ، هریک به سبب ایجاد مکتب یا به تفنّن به این حوزه توجّه داشته اند. این حجم عظیم از آثار ادبی، تاکنون طبقه بندی و تحلیل نشده است. در این مقاله مؤلّف می کوشد براساس منظومه های عاشقانه فارسی، طبقه بند...