تذکره‌نویسی یکی از شاخه­های رایج در تاریخ ادب فارسی و تذکره، عنوان عمومی کتاب‌هایی است که شرح‌ احوال شاعران، عارفان یا جماعتی دیگر به همراه نمونه‌ای از آثار و سخنان هر کدام، به طور سنتی و بدون رعایت اصول تاریخ‌نویسی و نقد جدید در آنها درج می‌شود. یکی از دوره­های درخشان و پررونق تذکره‌نگاری، عصر قاجاریّه است. در این دوره، تدوین شرح حال شاعران، معیاری برای سنجش مایه­­های ذوق و سخن­شناسی به شمار م...

پیدایش هنرهای تزئینی و معماری عصر تیموری، معلول عواملی چند می­باشد که از مهمترین آنها می­توان به این موارد اشاره کرد. تأثیرپذیری تیموریان از فرهنگ ایرانی، انتقال هنرمندان و فرهیختگان ایرانی و سایر بلاد توسط تیمور به سمرقند و نقش­آفرینی آنها، مرکزیت­یافتن هرات در عصر جانشینان تیمور و حمایت­های بی­شائبه آنها از ارباب فضیلت، ارتباط مکتب هنری هرات با سایر مکاتب هنری این دوره و تأثیرپذیری آن از ویژگ...

در این مقاله، با توجه به آسیب‌های ناشی از ادبیات دوگانه ساز رژیم‌های سیاسی به دو سنخ دیکتاتوری و دمکراتیک، تلاش شده است چارچوبی برای توصیف و فهم وضعیت نظام‌های سیاسی در کشورهای اسلامی، به ویژه در ایران تمهید شود. در این زمینه با تکیه بر الگوی رژیم‌های پیوندی فرض بر این است که بخش مهمی از کشورهای جهان در دنیای امروز، علاوه بر پذیرش مشروعیت  ناشی از نهادها و مناسبات دمکراتیک مدرن، در عین حال از م...

تشکیل یک حکومت به شکل­گیری مبانی ذهنی و پشتوانۀ  معنایی مورد باور مردم وابسته است. این پشتوانه معنایی همان مشروعیّت است. حکومت صفاری، به عنوان یکی از حکومت های محلی در حوزۀ قلمرو خلافت عباسی، برپایۀ قدرت نظامی و استیلاء پا به عرصۀ رقابت های سیاسی گذاشت و پیش درآمدی شد برای حکومت های بعدی، مانند آل بویه، که قدرت نظامی را اساس کسب مشروعیّت سیاسی خود قرار داده بودند. برخلاف رسم رایج، خلافت عباسی را ...

زید بن وَهْب جُهَنی (84 ه‍‌) یکی از اصحاب امام علی(ع) و از نخستین گردآورندگان خطب حضرت بود که اثری با عنوان «خطب امیرالمؤمنین علی المنابر فی الجُمَع و الأعیاد و غیرها» تألیف کرد. این کتاب که از کهن ترین مصادر نهج البلاغه نیز به شمار می‌رود، تا زمان شیخ طوسی (460 ه‍‌) وجود داشت و مورد استفاده نویسندگان اسلامی قرار می‌گرفت، لکن پس از قرن پنجم هجری همچون بسیاری از میراث مکتوب اسلامی دستخوش حوادث قرار گر...

زید بن وَهْب جُهَنی (84 ه‍ ) یکی از اصحاب امام علی(ع) و از نخستین گردآورندگان خطب حضرت بود که اثری با عنوان «خطب امیرالمؤمنین علی المنابر فی الجُمَع و الأعیاد و غیرها» تألیف کرد. این کتاب که از کهن ترین مصادر نهج البلاغه نیز به شمار می رود، تا زمان شیخ طوسی (460 ه‍ ) وجود داشت و مورد استفاده نویسندگان اسلامی قرار می گرفت، لکن پس از قرن پنجم هجری همچون بسیاری از میراث مکتوب اسلامی دستخوش حوادث قرار گر...

بحث و گفتگو در بار? عوامل گسترش و تکامل فرهنگ و تمدن اسلامی پیچیده و نیازمند بررسی های همه جانبه است. اینکه چرا و چگونه اسلام از میان اعراب که در مقایسه با دیگر اقوام پیشینه و بهر? تمدنی چندانی نداشتند ظهور کرد و آنان را متحول و متحد ساخت موضوعی اساسی است و نیاز به بررسی مستقلی دارد، اما اینکه توسعه و تکامل فرهنگ و تمدن اسلامی حاصل نشر و تبلیغ آموزه های اسلامی به دست اعراب مسلمان از سویی و ترکی...

   مقاله حاضر با بررسی مفهوم  "معماری پایدار'' و وجوه گوناگونی که این مفهوم در ارتباط با سایر حوزه‌های وابسته به معماری نظیر سازه و تکنولوژی ساخت می‌آفریند؛ سعی در ارائه تعریفی از معماری پایدار دارد که عمدتاً مفهوم پایداری را از منظر ''ماهیت معماری'' بنگرد. مزیت چنین تعریفی در آن است که بسیاری از آثار معمارانه با سازه‌های ناپایدار یا تکنولوژی رو به اضمحلال، در صورتی که جوهره پایداریِ معمارانه را ...

یکی از منابع مهمّ پژوهشی در حوزهٔ تمدنی جهان اسلام، نسخ خطی است و بخشی از این مواریث کهن، طبعاً متعلّق به طیفِ جامعهٔ شیعی است. وجود عناصرِ مشترک قوی اعتقادی و مشابهت‌ها و تأثیراتِ رفتاری بکتاشیان از آموزه‌های مکتب اهل‌بیت:، با شکلی صوفیانه، حاکی از آن است که آنان، بی‌تردید، بخشی از جامعهٔ شیعی دورمانده از اصل خویش‌اند. بررسی مقدّماتی گونه‌شناختی متون کهنِ بکتاشیان، نشان می‌دهد بیشترینِ آثار بکتاشیه به زبا...