در این مقاله به سه تأثیر عمده بوعلی سینا بر نجوم دوره اسلامی پرداخته می شود: نخست، وی تمایزیروش شناختی بین نجوم به عنوان علمی محاسباتی و برهانی، و تنجیم، به عنوان علمی تخمینی نهاد و ازاین رو یک انفکاک اصولی بین نجوم و تنجیم، که در سراسر نجوم بابلی و یونانی و اسکندرانی به منزلةیک کلّ پنداشته می شدند، رقم زد؛ دوم، دفاع وی از فلسفة ارسطویی در برابر تشکیکات ذهن تجربیابوریحان بیرونی است که از نقش مثب...

در این مقاله به سه تأثیر عمده بوعلی سینا بر نجوم دوره اسلامی پرداخته می شود: نخست، وی تمایزیروش شناختی بین نجوم به عنوان علمی محاسباتی و برهانی، و تنجیم، به عنوان علمی تخمینی نهاد و ازاین رو یک انفکاک اصولی بین نجوم و تنجیم، که در سراسر نجوم بابلی و یونانی و اسکندرانی به منزلةیک کلّ پنداشته می شدند، رقم زد؛ دوم، دفاع وی از فلسفة ارسطویی در برابر تشکیکات ذهن تجربیابوریحان بیرونی است که از نقش مثب...

برای بررسی های تاریخ علوم اسلامی تهیه فهرست های مختلف ازآثار علمی دانشمندان اسلامی ضروری است. در زمینه دانش ستاره شناسی. یکی از ضروری ترین کارها، آماده نمودن فهرست یا فهرست هایی از زیج های دورهء اسلامی است که سابقه تهیه آنها به قرن نوزدهم میلادی بازمی گردد. کامل ترین فهرست از این زیج ها فهرست آقای کندی با عنوان پژوهشی در زیجهای دورهءا سلامی می باشد; اما از زمان نوشته شدن این کتاب سالها می...

در دنیای پُر از راز و رمز شاهنامة فردوسی، و در کنار شگفتی‌های ادبی و هنری که این اثر حماسی و ملّی را در ردیف بزرگ‌ترین شاهکارهای حماسی جهان قرار می‌دهد، آن‌چه کمتر مورد توجّه قرار گرفته است، آشنایی این حکیم بزرگ با علوم و فنون روز و بازتاب دانش‌ها و اطلاعات خود در شاهنامه است. آشنایی و حتی دانایی بسیارِ او در علم نجوم نیز امری است که نباید از آن به سادگی گذشت. پژوهش حاضر بر آن است تا از این منظر به...

عنوان مقاله حاضر «مثنوی مولوی و نجوم» است. وقتی که وضعیت علوم را در قرن هفتم و هشتم هجری مطالعه می­کنیم، متوجه پیش­رفت و توسعه علوم عقلی و نجوم در کنار علوم نقلی می­شویم و در می­یابیم که از بین ستارگان عرصه ادب فارسی، مولوی شاعر آفاق و انفس است. در این پژوهش نیز مجالی فراهم آمده است تا با طریق استفاده مولانا از دانش نجوم، ابزار نجومی، پدیده­های جوّی، پیوستگی با اختران، سعد و نحس، افلاک، ستارگان ...

دانش تنجیم به¬¬¬عنوان بخشی از دانش ستاره¬شناسی، که به بررسی?تأثیر اجرام سماوی براجسام زمینی وسرنوشت انسان¬ها می¬پردازد، دانشی است که از دیرباز مورد توجه بشر قرار داشته?است. از نظر معتقدان به این علم، توسل جستن به این شیوه راهی بود برای بهبود زندگی و به نوعی مصون ماندن از گزند حوادث و دیگر اینکه به کمک آن بتوان به اسرار زندگی پی برد، چرا که درنظر آنان یاری گرفتن از احوالات پدیده¬های آسمانی یکی ا...

ایرانیان در روزگاران کهن همانند دیگر ملل با تامل به خورشید و اختران مینگریستند.آشنایی ادیبان فارسی سبب شد تا واژگان کیهانی و باورها و عقاید وابسته به آن به شعر و نثر فارسی راه یابد و زیباترین مضامین نو خلق گردد.این مقاله سعی دارد جنبه هایی از باورهای نجومی موجود در دیوان خواجوی کرمانی را به شیوه ی کتابخانه ای مورد بررسی قرارداده و به روش تحلیلی-توصیفی به نگارش درآورد.

چکیده با توجه به تاکیدات اسلام در باب علم و علم آموزی،این مقوله ازهمان روزهای ابتدائی بعثت پیامبر اسلام (ص)مورد توجه مسلمانان قرار گرفت و به مرور با تشکیل حکومت اسلامی و بعدها با نهضت ترجمه،گرایش به تعلیم و تعلم در تمدن اسلامی جایگاهی ویژه یافت.بدون شک ایرانیان در زمینه پیشرفت علمی و فرهنگی این تمدن ،نقش مهمی ایفا نمودند که نمونه های عینی بسیاری از این فعالیت در طول تاریخ علم در اسلام مشهود ا...