چکیدهتقابل‌های دوگانه از مباحث مهم زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی است که منتقدان ساختارگرا با توجه به آن به نقد و تحلیل متون ادبی می‌پردازند. این تقابل‌ها که نقش مهمی در زیبایی و انسجام ساختاری و محتوایی متون ادبی ایفا می‌کنند، کاربرد بسیار گسترده‌ای در شعر ناصر خسرو (شاعر و نویسنده برجسته‌ی قرن پنجم) دارند؛ به گونه‌ای که می‌توان آن را از ویژگی‌های بارز سبک شعری او قلمداد کرد. ناصر خسرو اغلب از این ت...

اصطلاح ریخت‌شناسی به عنوان یکی از روش‌های تحلیل و طبقه‌بندی عناصر متن با مطالعات ولادیمیر پراپ بر روی یک­صد قصه‌ی عامیانه‌ی روسی وارد عرصه‌ی نقد ساختاری شده است. این شیوه‌ی تحلیل در شناخت نقش‌ها، نقش‌ویژه‌ها و حرکت‌های متن و چگونگی ترکیب و ارتباط این عناصر با یکدیگر کارآمد است. داستان لیلی­ومجنون جامی از جمله متون روایی ارزشمند ادبیات فارسی در قرن نهم است. جنبه‌های روایی این منظومه‌ درحوزه‌ی اد...

اگر مانند برایان فی مفاهیم را به سه دسته تقسیم کنیم (دسته نخست: مفاهیمی که در تفکر از آنها استفاده می کنیم، دسته دوم: مفاهیمی که درباره آنها تفکر می کنیم، و دسته سوم: مفاهیمی که به کمک آنها فکر می کنیم) آن گاه «مخیله اجتماعی» در دسته سوم قرار خواهد گرفت. این مفهوم ناظر است بر عناصر ثابت فرهنگی یک ملت، که در طول تاریخ، همراه آنها است و در مواجهه با تحولات جدید بر آنها تأثیر می گذارد. رژی دبره «م...

اغلب نظریه پردازان پساساختارگرا متهم می شوند که نمی توانند هیچ گونه رابطه ای بین نظراتشان با سیاست برقرار کنند. گفته می شود‘ پساساختارگرایی نه تنها قادر نیست که یک نظریه سیاسی ارائه دهد؛ بلکه از حل مسائل سیاسی نیز ناتوان است ونگارندة مقالة حاضر این ایرادها را رد میکند و مدعی است که پساساختارگرایی می تواند در توسعة نظریات سیاسی ایفای نقش کند. در مقالة زیر راههای ایجاد ارتباط بین پساساختارگرایی و...

دولت‌سازی در افغانستان ضرورت جدید سیاست امنیتی آمریکا محسوب می‌شود. نظریه‌پردازان امنیتی آمریکا معتقدند که تروریسم انعکاس شکل‌گیری «دولت‌های ورشکسته» و محیط‌های اجتماعی است که جلوه‌هایی از هرج‌ومرج در آن تداوم یافته است. بدین‌ترتیب، دولت‌سازی در افغانستان را باید در قالب رهیافت واقع‌گرایی ساختارگرا بررسی کرد. مؤلفه‌های هویتی یکی از عوامل اصلی دولت‌سازی محسوب می‌شود. بنابراین، دولت در افغانستان ...

در پی جویی نگرش بازتابیده در قرآن کریم به موضوع ادراک و فهم، با حوزۀ معنایی گسترده ای روبه رو می شویم که در آن مفاهیم متعددی به یکدیگر پیوند خورده اند. از مفاهیم بنیادین این حوزه، «تدبّر» است. افزون بر آیات متعدد قرآن که با کاربرد تعابیر مختلف از لزوم تدبّر گفته اند، در چهار آیه از قرآن کریم نیز با کاربرد هم ریشه های واژۀ تدبر، از این عمل همچون یک تکلیف، یا حتی غایت نزول قرآن یاد می شود. بناست که...

مقاله حاضر با مروری گذرا بر مبانی فکری و فلسفی تحت «پارادایم‌های جامعه‌شناسی کارکردگرا و ساختارگرا»، به بحث تئوری‌های سازمان و مدیریت در قالب این دو پارادایم می‌پردازد. نخست، این پارادایم‌ها شرح داده می‌شود؛ سپس تئوری‌های سازمان و مدیریت را در قالب این پارادایم‌ها طبقه‌بندی کرده و با بحثی چالشی در مورد شباهت‌ها و تفاوت‌های پارادایم کارکردگرا و ساختارگرا به ارائه مدل ترکیبی اقدام می‌کند. در نهای...

موضوع این پژوهش، ارائه پیشنهادی است برای نقد زیبایی شناسانه هنریِ متن ادبی.تازگی این نوع نقد،در یافتن زیبایی هنری است. از این روی شگردهای بلاغی، یا به عبارتی برجسته سازی ها، ابزاری برای جستجو و دست یابی به زیبایی هنری، در متن ادبی هستند و جلوه دیگری از ظهور زیبایی، در متن را می نمایانند. روش کار چنان است که ابتدا با به کارگیری اصول و شیوه های زبان شناسی ساختارگرا، برجسته سازی های زبانی را درمتن ...

روایت‌شناسی به عنوان یکی از شاخه‌های نقد ادبی و به‌ویژه نقد ساختارگرا، علمی است جدید که به بررسی عناصر ساختاری روایت می‌پردازد. در این عرصه، نظریه‌پردازان بسیاری ظهور کردند که هر یک به ارائة الگویی خاص جهت تحلیل متون روایی پرداختند. از جملة این نظریه‌پردازان، ژرار ژنت منتقد ساختارگرای فرانسوی است. نظریة وی بر تمایز بین سه سطح روایت؛ یعنی داستان، روایت و روایتگری استوار است. ژنت روابط میان این س...