پند و اندرز به هر شکل و غرضی، جریان اندیشه آدمی را برای بهبود وضع زندگی و رسیدن به نیک‌بختی نشان می‌دهد. سعدی بزرگ‌ترین شاعر اخلاقی و تربیتی ایران است که وعظش لطیف، دل‌انگیز، استوار و متقن و اندرزهایش چونان سرمشق زندگانی در دوران بعد از او نیز به کار‌ رفته‌است. مسأله مطرح در این مقاله این است که برخی غزل‌های سعدی به خلاف قیاسِ دیگر آثاری که او را به تعلیم و تجربه نام‌آور ساخته‌، محتوای پندگریزی ...

فردوسی بزرگترین شاعر حماسه سرای ایران است که شعر او نه تنها مورد تقلید حماسه سرایان پس از او، بلکه معلمانِ اخلاق، نظیر سعدی شیرازی نیز قرار گرفته است؛ بنابراین می توان گفت که افزون بر ویژگی های حماسی، خصیصه هایی تعلیمی نیز در این اثر نهفته است که شاهنامه را در میان متون ادب فارسی شاخص ساخته و همین امر باعث شده که یکی از بزرگترین شاعرانِ فارسی گوی؛ یعنی سعدی، در بوستان از او تأثیر پذیرد. اگر بر آن...

تربیت یکی از پایه های مهم و اساسی سعادت و به معنای سازندگی و پرورش شخصیت انسانهاست ویکی از حقوق اولیه فرزندان که بر عهده پدر و مادر است ،تربیت دینی می باشد. قرآن کریمدربردارنده روایت ها، زندگی نامه ها، پند ها و نصایح زیادی از پیامبران و افراد خاص می باشد یکی از این افراد لقمان حکیم است خداوند روش وشیوه تربیت اورادرسوره لقمان، به عنوان الگو و منشور تربیتی برای انسان بازگو نموده است. هدف از جمع آ...

پروین اعتصامی ( 1285- 1320)، یکی از برجسته ترین شعرای معاصر در زمینه ادبیات تعلیمی است. اهمیت کم نظیر او از آن روست که سراینده بهترین و بی نظرترین اندرزنامه فارسی و اشعار پند آمیز اخلاقی است . ابوالعتاهیه (130-213)، شاعر مبتکر برجسته ی فن زهدیات در عصر عباسی است. ادیبان و صاحبنظران او را خداوندگار و قافله سالار شعر زاهدانه بر پیشانی شعر عربی می دانند، که ایجاد کننده نوعی ابداع و نوآوری در ...

این که از شیخ بهایی به جز تألیفات متعدّد به زبان عربی، آثاری نیز به زبان فارسی به جا مانده، امری مسلّم است. امّا طیّ گذشت زمان آثار دیگری نیز باشتباه به وی منسوب شده است. این مقاله باختصار به معرّفی این آثار منسوب و بررسی موارد انتساب آن ها خواهد پرداخت. آثاری که در این نوشتار مورد بحث قرار گرفته است، عبارتند از: «طوطی نامه»، «نان و پنیر»، «نان و خرما»، «مثنوی شیخ ابوالپشم»، «منظومه در تعبیر رؤیا»، ...

کتاب جامع التمثیل نوشته محمّد علی حبله ­ رودی (زنده 1054) از جمله قدیم­ترین کتاب­های امثال و حاوی ناب­ترین تمثیل­های ایرانی است که طی چهار قرن از پرخواننده ­ ترین کتاب­های اخلاقی و داستانی بوده؛ چنان­که بیش از پنجاه بار چاپ شده است. این کتاب ارزشمند و پرفایده، با آمیختن مثل و تمثیل با آیه و حدیث و شعر داروی پند و موعظه را برخواننده شیرین و گوارا می­سازد. نویسنده با شاخ و برگ دادن داستان­ها و گاه...

چکیده پندنامه یحیویه اثر حسنعلی خان امیرنظام گروسی از رجال دوره ناصری یکی از آثار اندرزنامه ای عصر قاجاریه به شمار می آید. بررسی، بازخوانی و تحلیل آن به منظور تعیین جایگاه این اثر در سنت اندرزنامه نویسی ایران و آشنایی با افکار و اندیشه های مولف آن، اهداف این پژوهش را تشکیل می دهد. اهمیت آن در ضرورت شناخت سیر تحولات فکری، سیاسی دوره قاجاریه است. در دوره قاجاریه با اینکه شاهد برخی رویکردهای باستا...

بررسـیِ چارچوب فکری) ساختِ کلان( حکایاتِ بوستانِ سعدی بر اساس رویکرد زبان شناسی صورتگرا چکیده علمِ زبان شناسی ، همچون سایرِ علوم تقسیمات و انشعاباتی یافته است که زبان شناسیِِِِ کلان نیز یکی از این شاخه هاست .زبان شناسیِ کلان به بررسی هایِِ متنی و گفتمانی می پردازد . در این نوع بررسی ها ، متن از طریق پرداختن به روابطِ فراجمله ای مورد بررســی قرار می گـــیرد ، به این صورت که از طریقِ مطالعه یِ روابطِ میانِ بخ...

در این مقاله ضمن مروری به احوال و آثار یکی از عرفا و مشایخ معروف سده ی 14 میلادی مولانا یعقوب چرخی، به بررسی «تفسیر سوره ی فاتحه و دو جزء آخر قرآن کریم» او که از میان آثار متعددش شهرت و محبوبیت پیدا نموده است، پرداخته می شود. مؤلف قید می نماید که تفسیر با لحن وعظ و اندرز نگاشته شده، اغلب مباحث و مطالب تفسیری در اثر بر محور آداب دین و مذهب سنّت و جماعت چرخ می خورند. در تفسیر تأثیر طریقت نقشبندی ب...

یکی از  سخنسرایان و نویسندگان بزرگ در قرن سیزدهم ه.ق حکیم میرزا حبیب شیرازی متخلص به قاآنی است. وی علی رغم شاعری به نویسندگی نیز پرداخته و کتابِ پریشان خود را برای تعلیم آموزه های تربیتی، اخلاقی و پند و اندرز نوشته است. اگر از دریچه ی ادبیّات تعلیمی به کتاب پریشان بنگریم، به گنجینه ای سرشار از  معرفت شناسی عرفانی و مواعظ، نکات تربیتی و اخلاقی ارزشمند بر می خوریم، به گونه ای که هر کدام از این مفاه...