منطقه قفقاز جنوبی که متشکل از کشورهای گرجستان، آذربایجان و ارمنستان می باشد، به دلیل بر خورداری از منابع انرژی و همچنین موقعیت خاص، به عنوان چهارراه ارتباطی شرق و غرب و شمال و جنوب، اهمیت ویژه ای در محاسبات استراتژیک قدرت های بزرگ دارد. پس از فروپاشی شوروی و وضعیت خلا قدرتی که در این منطقه به وجود آمد، این بخش از جغرافیای جهان جولانگاه قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای شد. چنانکه مهمترین رقابت بین...

چکیده هرچند که در آغاز شکل گیری بحران سوریه که همزمان با پیدایش بهار عربی و بیداری اسلامی بود، یک این همانی برای پاره ای از تحلیلگران سیاسی ایجاد شده بود که بحران سوریه نیز از سنخ و جنس همان جنبش های انقلابیِ کشورهای منطقه است، امّا شکل گیری گروه های تروریستی و بنیادگرایان تکفیری- سَلفی  از جمله جبهه ی النصره، اَحرار شام و داعش که در فعالیتی همسو با یکدیگر علیه منافع ملّت سوریه، این کشور را عرصه ی ت...

امروزه نقش هر کشور در سیاست های جهانی تحت تأثیر عوامل ژئوپلیتیکی است و  جغرافی دانان سیاسی معتقدند که قدرت هر کشور به شدت از محیط جغرافیایی آن تأثیر می پذیرد. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی چهره ژئوپلیتیکی جمهوری آذربایجان و منطقه تغییر یافت و به عنوان یکی از بی ثبات ترین مناطق بجای مانده از امپراطوری شوروی با خلاء قدرت مواجه گردید. این منطقه به جهت موقعیت ارتباطی و منابع انرژی فراوان به صحن...

فرآیند سیاست خارجی ایالات متحده در خاورمیانه بعد از جنگ جهانی دوم همواره با چالش، مخاطره و بحران امنیتی همراه بوده است. تمام روسای جمهور آمریکا درگیر بحران امنیتی در این حوزه‌ی ژئوپلیتیکی بوده‌اند. از سوی دیگر می‌توان نشانه‌های زیادی از بی‌اعتمادی ملت‌های خاورمیانه نسبت به سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا را مورد ملاحظه قرارداد. نظام منطقه‌ای در دوران بعد از جنگ سرد با تغییرات نمادین روبرو شده است. مع...

قدمت واژه ژئوپلیتیک و دانش آن به خصوص در بعد نظری، اندکی فراتر از یازده دهه است، اما ریشۀ اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی، به قلمروخواهی، قلمروسازی، قلمروداری و قلمروگستری انسان و جست­وجوی وی برای تأمین امنیت خود و قلمروش برمی گردد. بیشتر صاحب نظران جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک، بر تاریخی­بودن اندیشه و عمل ژئوپلیتیکی اذعان دارند، اما اتفاق­نظری در تعریف ژئوپلیتیک و دوره بندی های انجام­گرفته از اندیشه و ع...

از دستاوردهای مهم امنیتی انقلاب اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه، تقویت محور مقاومت اسلامی و بخصوص تحکیم پیوند شیعیان در منطقه­ خاورمیانه است. قدرت گیری شیعیان در عراق، رشد حزب الله در لبنان و گسترش مبارزات  شیعیان بحرین، در پیوند با ایران سبب نگرانی امنیتی پادشاهی سعودی شده است؛ چرا که بخش عمده­ای از جمعیت مناطق شرقی عربستان که عمده­ترین ذخایر نفتی این کشور در آنجا قرار دارد را شیعیان تشکیل داد...

کامیاب‌ترین الگوی همگرایی منطقه‌ایرا می‌توان در اتحادیة اروپا مشاهده کرد؛ به‌طوری‌که با گذشت سالیان دراز هنوز هم الگوی همگرایی منطقه‌ای موفقی نظیر آن پیدا نشده است. سال 2011 نقطة آغاز تشکیک‌ها در این پیکر یکپارچه بود. دیدگاه‌های متعارضی نسبت به نهاد و فرجام همگرایی اروپایی پیش کشیده شد. بی‌شک بحران حوزة یورو، همگرایی  اروپایی را به چالش کشید. بعد از بحران، اروپای ...

همانطور که می دانیم برسی و مطالعه روابط سیاسی کشورها در عرصه بین المللی به ویژه کشورهای همسایه از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. این قبیل مطالعات از منظرهای گوناگونی به جستجو در مسائل مربوط به تعاملات دولت ها با یکدیگر و عوامل تأثیرگذار بر روابط سیاسی میان آنها می پردازد از جمله این مطالعات پژوهش هایی در عرصه ژئوپلیتیکی می باشد که در زمینه شناسایی عوامل و متغیرهای سیاسی و جغرافیایی و دور نما...

به رغم اینکه عوامل بسیاری در شکل گیری سیاست خارجی لبنان نقش داشته اند امّا تاثیر ویژگی های ژئوپلیتیکی آن بر روابط خارجی اش، چه با همسایگان و چه با قدرت های فرامنطقه ای، از این جهت مهم تلقی می شود که فرصت ها و چالش هایی را توأمان خلق نموده اما بحران های ناشی از این گذر امنیت ملی و استقلال لبنان را آسیب پذیر ساخته است. موقعیت جغرافیایی لبنان و واقع شدنش در محل تلاقی سه قاره، جایگاه ژئوپلیتیکی آن د...

چکیده هرچند که در آغاز شکل گیری بحران سوریه که همزمان با پیدایش بهار عربی و بیداری اسلامی بود، یک این همانی برای پاره ای از تحلیلگران سیاسی ایجاد شده بود که بحران سوریه نیز از سنخ و جنس همان جنبش های انقلابیِ کشورهای منطقه است، امّا شکل گیری گروه های تروریستی و بنیادگرایان تکفیری- سَلفی  از جمله جبهه ی النصره، اَحرار شام و داعش که در فعالیتی همسو با یکدیگر علیه منافع ملّت سوریه، این کشور را عرصه ی ت...