معماری مساجد در هنر اسلامی، جایگاه ویژه‌ای دارد. ترجمان اندیشه‌ها و اعتقادات هنرمندانی است که زندگی خویش را برای رسیدن به یگانگی و وحدت صرف کرده‌اند. مسجد شیخ‌ لطف‌الله از بناهای با ارزش و زیبای معماری ایرانی‌ـ اسلامی دورة صفوی است که به دست معمار نامدار آن دوران، «محمدرضا اصفهانی» و به فرمان شاه عباس اول، در مجموعه میدان نقش‌جهان اصفهان ساخته شد. اهمیت این بنا، در معماری و تزیینات کاشیکاری آن ...

مسجد مظفریه (مسجد کبود) تبریز، یکی از شاهکارهای هنری عصر قراقویونلوها است. اما مسألة مطرح دربارة معماری این بنا، عدم وجود اصالت در کلیت حجمی آن می­باشد. زیرا در طی زمان، ساختار بنا دگردیسی یافته و تفاوت­های فاحشی بین کالبد فعلی و کالبدی که معماران اولیه­اش اراده کرده بودند، وجود دارد. تبیین علمی سیر تحولات کالبدی این بنا، مسألة پژوهشی بود که این مقاله مستخرج از آن می­باشد. در نوشتار حاضر، مراتب...

علم عقود ابنیه نخستین بار به این نام در ارشاد القاصد ابن اکفانی (سدۀ 8ق) یاد شده است؛ اما تأمل در تعریف و متون منسوب به آن معلوم می‌کند که این علم پیشینه‌ای کهن‌تر دارد. نخستین نشانه‌های آن در احصاء العلوم فارابی و با عنوان «علم ریاست بنا» یافت می‌شود. هیچ متنی از دوران اسلامی به‌دست ما نرسیده است که انتساب به این علم در آن، یا در دانشنامه‌ها، تصریح شده باشد؛ فقط سخن از این است که ابن هیثم و اب...

مقاوم‌سازی عبارتست از مجموعه اقداماتی که کارایی، زیبایی و ایستایی یک بنا را در برابر آسیب‌های ناشی از عوامل تخریب و فرسودگی بنا در طول زمان حفظ می‌کند. عملیات مقاوم‌سازی معمولاً بر روی بناهایی که در گذشته های دور و نزدیک ساخته شده اند انجام می شود و البته این دلیل نمی‌شود که از اصول آن در ساخت و سازهای امروزی نتوان استفاده کرد. این مقاله تلاش می کند با بررسی مقوله‌های کلی، که مسائل قابل توجه در...

در این پژوهش با شناخت شهر قزوین به عنوان شهری با بیشترین آثار تاریخی ثبت شده ملی کشور و محله قملاق آن به بررسی بنای مورد نظر، مجموعه مسجد مدرسه صالحیه پرداخته شد. به علت این که، این مجموعه از سری بناهای آموزشی – مذهبی می باشد به مطالعه و بررسی معماری و سیر تکاملی مسجد مدرسه ها پرداخته شد. پس از مراحل شناخت و آسیب شناسی مجموعه، به ارائه راهکارهای مرمتی در رابطه با بنای فوق پرداخته. با نگاهی به ن...

مسجد جامع عتیق اصفهان یکی از ابنیه شاخص در تاریخ معماری ایران می باشد. و بدین لحاظ مرمت و حفاظت این بنا نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است. از آنجا که فعالیت مرمتی متأثر از اقدامات قبلی و تأثیرگذار بر اقدامات بعدی است، شناخت اقدامات مرمتی صورت گرفته در گذشته و پایش روند مرمتی به منظور اتخاذ تصمیمات صحیح در آینده، لازم و ضروری می نماید. لذا در این پژوهش از طریق «نقد» به این مهم پرداخته شده است. و ...

 چکیده ازاره یا روکش حفاظتی دیوار به حاشیه تزئینی از کف اتاق تا ارتفاع یک متری گفته می‌شود. این عنصر تزئینی و ساختمانی در بیشتر بناهای تاریخی ایران دیده می‌شود و گونه‌های مختلف آن با سبک معماری و عناصر تزئینی متداول در هر دوره هماهنگ است. ازاره علاوه‌بر جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل بنا، برای زیباسازی بنا نیز به‌کار می‌رفت. امروزه قرنیز جایگزین ازاره‌های قدیمی شده است. قرنیزها به‌شکل سنگ‌ه...