جامعه بین الملل در سال۲۰۱۱ ناظر برمجموعه ای از خیزش های مردمی در منطقه خاورمیانه بوده است. در این تحولات، جهانیان شاهد حضور زنان در عرصۀ عمومی بودند؛ یکی از کشورهایی که در آن زنان نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای را در پیشبرد این خیزش ها ایفا نمودند، «جمهوری یمن» می باشد. حضور این قشر در تحولات این کشور به حدی قابل توجه بوده است که برخی از رسانه ها و تحلیل گرایان قیام های مذکور را «جمعۀ خونین»، «...

پیروان مکتب فرانفکورت اگرچه مستقیماً در حوزه ژئوپلیتیک ورود پیدا نکردند، مباحث نظری آنان توانست دست مایه ای برای طرح ریزی ژئوپلیتیک انتقادی یا مقاومت شود. در این شکل نوین از مفهوم ژئوپلیتیک٬ تقابل با گفتمان رسمی و غالب مبنا قرار می گیرد. بر این اساس، می توان تلقی ای از ژئوپلیتیک ارائه داد که برخلاف نظریات مکان محور کلاسیک٬ فضامحور باشند. بر اساس این قرائت، تز هلال شیعی که مبتنی بر مکان ارائه شده...

پیامدهای بی­ثباتی­های سیاسی اخیر، موسوم به «انقلاب­های عربی»، از میانه 2011 میلادی در خاورمیانه توانسته معادلات منطقه­ای را تحت تأثیر قرار دهد و بر راهبردهای بازیگران درگیر در معادلات خاورمیانه تأثیر گذاشته است. بحران سوریه نمونه عینی تقابل راهبردهای متفاوت بازیگران رقیب منطقه­ای و فرامنطقه­ای درگیر است. در سطح منطقه ای، رقابت استراتژیک ایران و عربستان در بستر این بحران از اهمیتی حیاتی برخوردار...

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر خیزش های مردمی و تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا بر جایگاه منطقه ای عربستان و مصر می باشد. علل و دلایلی از قبیل حکومت غیردموکراتیک و مستبدانه، نقض حقوق بشر و آزادی های مدنی و مشکلات معیشتی و اقتصادی مانند؛ تورم و گرانی، بیکاری، نبود مسکن و کاهش سطح خدمات رفاهی، تحولات اخیر منطقه را رقم زده است که سقوط حکام مستبدی از جمله؛ بن علی، حسنی مبارک، معمر قذافی و علی عب...

بررسی این تحولات بنابر ماهیت سیاست در خاورمیانه نیازمند نگرشی ژرف و چند بعدی و همچنین عنایت به بافت و ساخت تاریخی این منطقه است. در این زمینه روند استقلال یابی، پیگیری استراتژی های گوناگون توسعه، کاربست نظام ها و سیاست های متنوع اقتصادی و نیز مناسبات نظام سیاسی و جامعه همگی می باید به عنوان عوامل بستر ساز و ساختاری انقلاب مد نظر قرار گیرند. همچنین عواملی نظیر گرایش به احزاب اسلام گرا در خاورمیا...

در جهان توسعه یافته دوران پساوستفالیایی هر چه از گذشته به سمت حال حرکت می‌کنیم شاهد کاهش منظم قدرت دولت و در مقابل، افزایش قدرت بازیگران غیردولتی هستیم. این موضوع با کاربست سه سنت مکتب انگلیسی (نظام بین‌الملل، جامعه بین‌الملل و جامعه جهانی) و تطابق آن با ساختار دولت در خاورمیانه و حرکت از نظام بین المللی به سمت جامعه جهانی مورد بررسی قرار گرفت. در این مقاله نشان داده ‌شد که ساختار دولت در خاورم...

بروز انقلاب های مردمی در شمال آفریقا و منطقه خاورمیانه از مهمترین تحولات بین المللی در چند دهه اخیر به حساب می آید. اهمیت این تحولات به حدی است که برخی آن را از حیث توان تأثیر گذاری بر ترتیبات بین المللی با تحولات تاریخی چون فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی یا ریزش دیوار برلین مقایسه کرده و برخی دیگر برای توصیف اهمیت و حساسیت آن از عناوینی چون «سونامی سیاسی»،« بهار عربی» یا «بیداری اسلامی» استفاده کر...

منطقة غرب آسیا و شمال افریقا در طول تاریخ همواره شاهد حوادث و تحولات بزرگی بوده که صرف‌نظر از ریشه‌های آن، با مداخلة قدرت‌های بزرگ فرامنطقه‌ای همراه بوده است. مداخلاتی که در اغلب موارد منجر به تغییر مسیر آن تحولات و انحراف در جریان حوادث منطقه شده است. تحولاتی که از ابتدای سال 2011 تا کنون در کشورهای عربی قارة آسیا و شمال افریقا شاهد آن هستیم به‌خوبی گویای این امر است. نوشتار حاضر در صدد تحلیل ...

جنبش اخوان المسلمین یکی از مهمترین، قدیمی ترین و تاثیر گذارترین جنبش های اسلامی معاصر است. این جنبش که از ابتدای تاسیس تاکنون بارها توسط دولت های حاکم در مصر و سایر کشورهای عربی سرکوب شده بود، پس از بیداری اسلامی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا توانسته است موقعیت برتر خود را در میان سایر جریانات سیاسی تثبیت کند. با عنایت به اینکه هرگونه تغییر و تحول ساختاری قدرت در حوزه کشورهای خاورمیانه که دا...

تحولات اخیر جهان عرب ژئوپلتیک قدرت در خاورمیانه را به شدت متاثر کرد. سقوط دولت‌های اقتدارگرایی همچون بن علی و مبارک، معادله قدرت در خاورمیانه را وارد دوره جدیدی کرد. قدرت‌های منطقه‌ای با باز تعریف موقعیت و منافع ملی و منطقه‌ای خود شروع به گسترش روابط با رژیم‌های پسا انقلابی کردند. ترکیه به عنوان یکی از قدرت‌های اثر گذار در منطقه، تحولات عربی را فرصتی برای باز آفرینی نقش و موقعیت تاریخی‌ خود در ...