بیداری اسلامی که در سال‌های اخیر از تونس شروع و در مصر به اوج خود رسید و سپس با استمرار در لیبی، یمن، بحرین وغیره همچنان در اوج است، مسیری برگشت‌ناپذیر دارد و چهره خاورمیانه را دگرگون خواهد کرد. این تحوّلات اتفاقی ساده و خطی نبوده، بلکه بسیار پیچیده و محصول سال‌ها انتظار و کنش توأمان و علل و عوامل گوناگون بوده است که عنصر مقاومت اسلامی برجسته‌ترین آن‌ها است. در همین راستا این مقاله با بهره‌گیری...

شعر پایداری یکی از مقوله‌های ادبیات جهان است که مفاهیم دینی و الگوهای ایدئولوژیک، خواه آشکار و خواه پنهان، در آن نهادینه شده است؛ ازاین‌رو، بررسی تعامل میان گفتمان شعری به‌خصوص گفتمان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی، علاوه‌بر نشان‌دادن بسترهای اجتماعی، سیاسی و شرایط جامعۀ شاعر، رسالت ادبیات دفاع مقدس و چگونگی شکل‌گیری سیر تحول این تعامل را نیز بهتر نشان داده و منجر به درک بهتر این ژانر ادبی و ...

جنبش های اجتماعی که در سال های گذشته در منطقۀ خاورمیانه و شمال آفریقا به وقوع پیوست، بسیاری از معادلات منطقه ای و جهانی را به هم ریخت. در این مقاله ریشه های شکل گیری این جنبش ها باتوجه به مؤلفه های شرق شناسی ادوارد سعید نشان داده شد. روش تحقیق این مقاله روش مقایسه ای و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که اندیشۀ شرق شناسانۀ سعید از یک سو زمینه ساز شکل گیری...

هویت اجتماعی و شناخت گفتمان های هویتی یک جامعه، نظم های گفتمانی گوناگون، نحوه ی تولید و بازتولیدشان در برابر قدرت حاکم و نیز در رابطه شان با میدان سیاست، امری ضروری برای مطالعات جامعه شناختی به شمار می رود. شناخت گفتمان هویتی نخبگان یک جامعه به علت تأثیرگذاریشان بر افکار عمومی و همچنین بررسی این شناخت با قبول بیش آهنگ بودن تفکرات آنان، پیش بینی تحولات اندیشه و هویت در جهان آینده را به دست می ده...

هدف اصلی این نوشتار، بررسی تأثیر گفتمان سلفی در جهان اسلام بر جهانی‏شدن امنیت خارمیانه است. این پژوهش، طبق رویکرد بابی سعید به مسئله اسلام سیاسی، این مقوله را با پوشش گفتمانی مطالعه می‏کند. اسلام سلفی به مثابه گفتمان، با موضع رادیکال خود در مقابل گفتمان سکولار غرب، تاحد زیادی باعث دل‏مشغولی جامعه بین‏المللی شده است. گفتمان مذکور، به دلیل  به چالش کشیدن نظم بین‏المللی غربی و ارجاع ب...

چکیده سرنگونی چند دولت عربی در سال 2011 و تداوم اعتراضات در سوریه و یمن و احتمال گسترش آن به چند کشور دیگر، موجب به هم خوردن مرزبندی‌های قدرت‌ و هویت در خاورمیانه شده است. پرسش این است که تحولات جهان عرب چه تأثیری بر گفتمان‌های جهان عرب دارد و چه نوع صورت‌بندی از هویت و قدرت در منطقه خاورمیانه در حال شکل‌گیری است؟ برای پاسخ، چالش‌های اساسی جهان عرب، بازیگران مؤثر بر آن و گفتمان‌های موجود در ...

یکی از اصلی ترین مفاهیم نظری در عرصة روابط بین الملل، مفهوم دولت- ملت است که تمام نظریه ها و گفتمان هایی که در این حوزه مطرح اند، موضع و دیدگاه خود را نسبت به آن بیان می کنند. در این میان، گاهی زمزمه هایی دربارة افول دولت- ملت شنیده می شود. در چارچوب گفتمان اسلام سیاسی- فقاهتی و انتقادی غربی، اما ضمن پذیرش عنصر دولت به مثابة یکی از بازیگران اصلی حوزة روابط بین الملل و احترام به استقلال و حاکمیت...

گفتمان در جهان امروز، ابزار بازتولید مفاهیم و نظم­های موجود در میدان­های گفتمانی متفاوت است. هنگامی که با رویکردی انتقادی از منظر گفتمان به جهان پیرامون می­نگریم شاهد اشاعه روابط سلطه میان گروه­های مختلف در جامعه هستیم. از جمله نظم­های گفتمانی مسلط، گفتمان سلامتی است که با قرار گرفتن در موضع قدرت، نظم­های گفتمانی دیگر نظیر معلولیت را به چالش می­کشد. مفهوم معلولیت برخاسته از بستر معنایی توسعه اج...

بسیاری بر آنند که حمله آمریکا به عراق سرفصل نوینی در روابط بین الملل و همچنین سیاست خارجی ایالات متحده محسوب می شود. این حمله نمودی است از تغییر در سیاست خارجی ایالات متحده از یک سیاست مبتنی بر «هژمونی جویی» به یک سیاست «امپراتوری جویانه». به رغم اینکه سیاست ایالات متحده با واکنش منفی زیادی در سطح جهان روبه رو شد، اما در داخل ایالات متحده، حداقل تا مدتی، از آن استقبال می شد. آنچه در اینجا حائز ...

جابری در ریشه یابی علل عقب ماندگی دنیای عرب، گفتمان های دینی و اجزای معرفتی آن ها را مورد بررسی و نقد قرار می دهد و نقطة آغاز تعالی و انحطاط تمدن عربی - اسلامی را در عصر تدوین جست وجو می کند. عصری که اندیشه های اسلامی با محوریت متن قرآنی در قالب دستگاه های گوناگون معرفت اسلامی (معقولات دینی) در کنار نظام های معرفتی غیر اسلامی (نامعقول دینی) شکل گرفتند. در نظر جابری نظام های معرفتی درون زا که بر...