«مدیر مدرسه» یکی از رمانهای معروف جلال آل احمد است. این رمان در دهۀ سوم قرن اخیر شمسی نوشته شده است؛ دهه ای که در طیّ سالهای آن هنوز آل احمد از جوّ فکری متأثّر از افکار حاکم بر جریانات فکری حزب توده کاملاً بیرون نیامده است. در این رمان می توان به آسانی رگه های نظام فکری ماتریالیسم مارکسی را که «حزب کمونیست ایران» در زمان رضا شاه و «حزب توده» در زمان پهلوی دوم مبلّغ آن بود، پیدا کرد.1 درون مایۀ (them...

در تنظیم قرارداد دارسی پنج ایالت شمالی ایران از حوضه این امتیاز نفتی مستثنی شده بود. در سال های 1299 ش تا 1303 ش بر سر بهره برداری از این منابع میان شرکت های امریکایی و شرکت نفت ایران و انگلیس رقابتی به وجود آمد. در زمان مجلس سوم دو شرکت امریکایی موفق به کسب این امتیاز شد اما با مخالفت شوروی و کارشکنی انگلستان و البته نبود مزیت اقتصادی از ادامه کار منصرف شد. بعدها با تجدید قرارداد دارسی فرصت دو...

در بحبوحه نهضت ملی شدن نفت، مناطق نفت­خیز جنوب از جمله خوزستان کانون توجه قرار گرفت. علاوه بر وجود صنعت نفت در این مناطق که بحث بر سر در اختیار گرفتن آن به اوج رسیده بود، اعتصابات کارگران شرکت نفت در اواخر 1329­ش و اوایل 1330­ش سبب شد تا موضع­گیری­هایی در این زمینه صورت گیرد. در اسفند 1329­ش مبلغی از حقوق کارگران شرکت نفت کسر گردید که سبب شد جرقه اعتصابات در این مناطق زده شود. کارگران در مقابل ...

در سال های 1320 تا 1332 هـ.ش. همزمان با برکناری رضا شاه توسط نیروهای خارجی و اشغال ایران توسط متفقین، سیاست و حکومت در ایران در جهت تکوین ساخت دولت مطلقه در سال های بعد از سقوط حکومت پهلوی دچار گسست گردیده بود که این مسئله سبب پراکند گی منابع قدرت شد. در این سال ها به سبب پراکند گی مراکز قدرت، میزانی از مشارکت و رقابت سیاسی در بین الیت های شهری ایجاد شد. نیروهای سیاسیِ سرکوب شده در دوران رضا شاه...

چکیده در دوران بعد از جنگ جهانی دوم شمار کثیری از مستعمرات سابق به استقلال دست یافتند و به عنوان کشورهای جدید در صحنه سیاست بین الملل قد علم کردند. مشارکت سیاسی فزاینده توده ها از یک سو و ضرورت ﺗﺄسیس ساختارها و نهادهای سیاسی مردمی برای جذب توده های خواستار مشارکت از سوی دیگر، مورد توجه همه کشورهای نو استقلال یافته واقع شد. احزاب سیاسی توده گرا یکی از مهم ترین نهادهایی به حساب می آیند که می توا...

0

علی‌عسکر (علی‌اصغر) جانفدا، خاورشناس ورزیده، در سال 1926م در آذربایجان ایران چشم به جهان گشود و در سال 1942م به عضویت حزب توده درآمد. بعد از صدور فرمان بازداشت سران و اعضای «حزب تودۀ ایران» ازسوی رضاشاه، گروهی نیز موفق به فرار شدند. علی‌عسکر جانفدا ازجملۀ افرادی است که جلای وطن می‌کند و اتحاد شوروی را برای اقامت انتخاب می‌نماید. او تا سال 1951م به‌عنوان پناهندة سیاسی در شهر چهارجوی جمهوری ترکمن...

چکیده در دوران بعد از جنگ جهانی دوم شمار کثیری از مستعمرات سابق به استقلال دست یافتند و به عنوان کشورهای جدید در صحنه سیاست بین الملل قد علم کردند. مشارکت سیاسی فزاینده توده ها از یک سو و ضرورت ﺗﺄسیس ساختارها و نهادهای سیاسی مردمی برای جذب توده های خواستار مشارکت از سوی دیگر، مورد توجه همه کشورهای نو استقلال یافته واقع شد. احزاب سیاسی توده گرا یکی از مهم ترین نهادهایی به حساب می آیند که می توان...

پس از وقایع شهریور1320ش/1942م، به علت مواجهه دولت ایران با مشکلات فراوان اقتصادی دولتمردان ایران تصمیم گرفتند، آرتور میلسپو را مجدداً استخدام کنند؛ بنابراین مجلس دوره سیزدهم شورای ملی، در تاریخ 21آبان1321ش/1943م، قانون استخدامی میلسپو را با سمت رئیس کل دارایی ایران تصویب کرد. میلسپو در راه انجام وظایف اقتصادی خود در ایران، با مخالفان فراوانی روبه رو بود؛ اما در این میان دولت شوروی و حزب توده و ن...