ابوجعفر محمّد بن عیسی بن عبید، از راویان و اصحاب امام رضا، امام جواد، امام هادی، امام حسن عسکری(علیهم السلام) است. قدمای از رجالیون و بزرگان این فن در شخصیت رجالی محمد بن عیسی بن عبید اختلاف نظر دارند. پس از نقد و بررسی این نتیجه حاصل است که مقتضی برای وثاقت محمد بن عیسی بن عبید هم چون روایت فضل بن شاذان و توثیق وی توسط نجاشی و اصحاب امامیه، وجود دارد و تنها چیزی که به عنوان مانع برای وثاقت محمد...

در سدۀ سوم هجری برخی راویان حدیث از سوی احمد بن محمد بن عیسی اشعری از شهر قم اخراج شدند. از آنجا که بیشتر اخراج شدگان متهم به غلو بودند، دلیل اخراج ایشان، غلو و انحراف عقیده دانسته شده است و با یک تعمیم کلی اظهار می‌شود که قمی‌ها راویان را به کوچک‌ترین شائبه غلو از شهر اخراج کرده‌ و در حقیقت به حذف کلی آنان حکم می‌کردند، ولی به نظر می‌رسد که دلایل اخراج این افراد، تنها انحراف در عقیده نبوده است...

شعر از دیر باز ، در بردارنده¬ی آیین¬ها و آداب و بازتاب دهنده¬ی احساسات انسانی بوده و همانگونه که شعر درباره¬ی هر موضوع کاربرد داشته، هر موضوعی نیز در شعر تجّلی می یافته است و در شعر فارسی موضوعات گوناگون از مدح تا رثا و هجو و زهد و تحقیق و حکمت و فخر و .. به کار رفته است. باده ستایی و شعر خمریه نیز از گذشته¬های دور در شعر فارسی بازتاب داشته و از رودکی تا امروز این موضوع دست مایه¬ی شاعران فارسی ز...

 تلاشهاى علمى و فکرى معتزله پیرامون علوم و معارف قرآن مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. معتزله از اوایل قرن دوّم به دست واصل بن عطاء شکل گرفت. معتزلیان، مسائل قرآنى را در ضمن اصل »عدل« یکى از اصول مذهب خود، قابل طرح مى‌دانند. زیرا بر این باورند که قرآن فعلى است از افعال خدا و بحث درباره افعال خدا در اصل »عدل« مطرح است. توجّه بیش از حد معتزلیان به عقل باعث شد تا دست آنان از بسیارى روایات و احادیث ک...

تصحیح روایات به قرینۀ وجود آنها در یکی از جوامع اولیه و آنگاه استثنا کردن برخی از آنها، از روش های معمول در ارزیابی روایت و شناساندن راویان نزد قدما بوده است. امروزه نیز بسیاری با پیروی از ابن ولید (م 343 ه.ق) – که روایت عده ای از راویان نوادرالحکمه یا مشایخ مؤلّف آن، محمد بن احمد (م حدود 290 ه.ق)، را استثنا کرده است – تمام روایات نوادرالحکمه، جز آنها که از مستثنین نقل شده است، را معتبر دانسته ا...

با توجه بدانچه گفته شد، نگارنده تصمیم گرفت تا کتاب عیارالشعرابن طباطبای علوی را که از جمله نخستین کتبی است که در این زمینه ها نگاشته شده و نویسنده آن مردی ایرانی بوده به زبان فارسی درآورد تا از این طریق هم خدمتی کرده باشد به آنان که می خواهند از این کتاب بهره ای برگیرند و هم اینکه اندکی از عطش سیرابی ناپذیر خویش را نسبت به خواندن و درک منابع اصیل و کهن ادبیات عرب فرونشاند و در این زمینه تبحری ی...

خراسان در فاصله نیم قرن حاکمیت طاهریان با آرامش نسبی همراه بود. سقوط این حکومت و تصرف نیشابور توسط یعقوب چندین دهه شهرهای خراسان را دچار ناامنی و آشوب ساخت. ظهور مدعیان جدید که هر یک خود را نایبان حکومت طاهری معرفی می­نمودند تنها برای کسب قدرت و به میراث بردن حکومت طاهریان بود. احمد بن عبدالله خجستانی از جمله سرداران آخرین امیر طاهری بود که به خدمت یعقوب پیوست و با عزیمت یعقوب به سیستان خود را ...