مبحث «محکم و متشابه» از مباحث مطرح در علوم گوناگون اسلامی است که غالباً به تبع آیه هفتم سوره مبارکه آل عمران {مِنْهُ آیاتٌ مُحْکَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتابِ وأُخَرُ مُتَشابِهاتٌ} مطرح می‌شود. این نوشتار کوشیده مفاد این آیه شریفه را بررسی و اثبات کند که اولاً «آیاتٌ مُحْکَماتٌ» به‌معناى «آیات واضح»، و نیز «مُتَشابِهاتٌ» به‌معنای «آیات مجمل و مبهم»، و نیز تأویل به‌معنای تفسیر نیست. و ثانیاً مراد از «آیات محکمات»، آیاتی است که در نسخ...

دین از مهم ترین نیازهای بشر برای یافتن حقیقت زندگی است و از اسباب تعالی و تکامل او به شمار می آید. تعدد و تنوع ادیان و اهداف و کارکردهای آن ها، تحقیق و پژوهش در این زمینه را ضروری می سازد. دین پژوهان درتعریف دین گاه به تعریف اسمی آن پرداخته و گاه در تعاریف خود بر نظریه های کارکردی تأکید ورزیده اند. از دهه ی1950، جامعه شناسان امریکایی چون هوگل، پرات، واچ و... تحت تاثیر نظریه ی کارکردی دورکیم، دی...

 از دیرباز موضوع تقسیم آیات قرآن به محکم و متشابه و تبیین معنای تأویل، مورد توجه مفسران قرآن بوده و دربارۀ سه موضوع: محکم، متشابه و تأویل بحث‌های گسترده‌ای انجام گرفته است. بیشترین بحث‌ها به تعیین معنای متشابه مربوط می‌شود که در میان انظار گوناگون دو نظر طرفدار بیشتری دارد. متشابه یعنی عوالم غیبی مانند: برزخ و صراط و امثال اینها و متشابه یعنی صفات خبری که به‌ظاهر حاکی از تجسیم و تشبیه خداست و ن...

بی‌تردید علی (ع) از شخصیت‌های بزرگ اسلامی است که همواره شیعه و سنی به جایگاه والای وی اعتراف کرده‌اند. سنایی از شاعران مسلمانی است که در ارائه فضایل و مناقبِ دینی، اخلاقی و عرفانی آن حضرت سنگ تمام گذاشته است که از اعتقاد راسخ وی به علی (ع) حکایت دارد. می‌توان گفت سنایی جزو اولین شاعرانی است که از شعر خود برای ترویج مباحث اعتقادی استفاده می‌کند. ویژگی‌ها و فضیلت‌های علی (ع) که در آیات، احادیث و ا...

یحیی محمد در «مشکلة‌الحدیث» بر اساس دلایلی مانند شیو? اصحاب ائمّ? متأخّر(ع) در برخورد با مسأل? امامت، شکل‌گیری فرقه‌های گوناگون شیعی، حیرت و اختلاف شیعه در امامت امام بعد در هر دوره، عدم عرض? کتاب کافی به نوّاب اربعه و برداشت عدم اعتقاد به علم و عصمت ائمّه(ع) با توجه به دیدگاه خاص مکتب قم دربار? غلو، به انکار علم و عصمت ائمّه(ع) پرداخته است که البته ادعای او خالی از اعتبار است؛ زیرا وضعیت سیاسی و اج...

وجود معرفت شهودی و معنای آن همواره محل نزاع در بین مفسّران افلاطون بوده است؛ برخی اصلاً قائل به چنین شناختی نزد افلاطون نبوده و عده­ای که آن را پذیرفته­اند، در عقلانی یا عرفانی بودن آن اختلاف­نظر دارند. این نوشته می­کوشد تا نشان دهد، معرفت از نگاه افلاطون به استدلال عقلی منحصر نبوده و فراتر از آن، متضمن نوعی رؤیت عقلی نیز هست؛ زیرا نزد افلاطون از یک سو، درک عقلی امور به معنای درک ویژگی­های مشترک ...

از دیدگاه دکتر نصر، ریشة بسیاری از بحران‌های انسان معاصر جدایی معرفت از معنویت است. به ‌همین‌ دلیل، معرفت قدسی در منظومة فکری او حائز بیش‌ترین اهمیت است. مباحثی که وی، در خصوص معرفت، مطرح می‌کند، به‌ طور بنیادین، با مباحث فیلسوفان معرفت‌شناس غربی متفاوت است. دلیل این امر آن است که وی معرفت‌شناسی غربی را غیر قدسی و لذا، غیر قابل پذیرش می‌داند. هرچند نصر معتقد است، در حال حاضر، در غرب، معرفت قداس...

حضرت ابی طالب عموی پیامبر(ص) و پدر امام علی(ع) است که نقش موثری در دفاع از دعوت پیامبر و گسترش اسلام داشته است؛ اما گروهی سعی در تضعیف شخصیت وی و مشرک بودن او دارند. نویسنده در این نوشتار به دفاع از شخصیت ابوطالب( و اسلام و ایمان و عقیده راسخ ایشان به پیامبر اسلام(ص) پرداخته و برخی از شبهات و تردیدها در شخصیت ایشان را مطرح و پاسخ داده است؛ از جمله وی برخی از مطالب انحرافی بعضی از علمای اهل سنت ...

«قدرت» مقوله ای مهم و اساسی در اجتماع انسانی بوده و می تواند همانند شمشیر دولبه ای، از یک سو سعادت بخش و فضیلت آور و از سوی دیگر به شدت فسادآور باشد. در اندیشه سیاسی امام(ره) «قدرت» مفهومی است دارای منشأ خیر، ولی اینکه در دست چه کسی باشد و برای چه هدفی به کار گرفته شود، به آن ماهیتی متفاوت از منشأ آن می دهد. از نظر امام خمینی(ره) برای اینکه «قدرت» از مسیر اصلی خود خارج نشده و نظام، کارویژه خود ...

ایمان به مبدأ و معاد از ارکان حیاتی اعتقادات بشر است و سرآغاز دعوت پیامبران الهی نیز مؤمن نمودن مردم به غیب و واقعیت های نامحسوس است که دین خدا برآنها استوار است . از این رو در هر عصر و زمان بسیاری با کشش معرفت فطری و دینی از هر خدمتی به جامعه بشریت کوتاهی نکردند تا با مطالعه آیات الهی درجه فهم و یقین مردم را نسبت به مرگ و معاد فزون تر سازند .بدین مضمون در ادبیات عرفانی ما که انعکاسی از تفکر و ...