شیخ احمد جام در میان نامداران صوفیه، بیش از دیگران، زندگی و شخصیّت اش با افسانه ها و حکایات عجیب گره خورده است. نویسندگان مقامات با نقل افسانه ها و روایت های شگفت و انتساب صفاتی چون خُم شکنی و تعصّب و تشدّد در امر به معروف و نهی از منکر و شکستن چنگ و چغانه، چهرۀ شیخ جام را چنان ترسیم کرده اند که دلخواه ایشان بوده است و کاری به آن نداشته اند که او خود چه می اندیشیده و در قاموس ذهن و اندیشه و سلوک وی...

در این نوشته که در دو بخش سامان یافته نخست نگاهی شخصیت شناسی به فیض شده است و بر اساس آثار خود وی، منابع تاریخی آن بزرگوار به عنوان شخصیتی پرالتهاب و جستجوگر معرفی گشته که جز بدان چه از رهگذر تأملات آزاد و پژوهش های علمی بدان دست می یافت، پایبندی نشان نمی داد. بدین روی نمی توان او را وابسته به نحله یا فرقه ای خاص تا پایان عمر شناخت. بعد از آن دیباچه کتاب وافی بازکاوی شده و با مروری بر تعهدات مؤ...

چکیده: شیخ فضل الله نوری از علمای طراز اول در نهضت مشروطیت (عدالتخوانه) و مخالف با استبداد بود؛ اما پس از اینکه دست روسنفکران غرب زده وارد نهضت مشروطه شد و نهضت مشروطه‌ای که مد نظر شیخ و علمایی که برای محدود کردن استبداد به پا خواسته بودند در دست روشنفکران قرار گرفت شیخ با علم کردن مشروطه مشروعه به مخالفت با آنان برخواست، اما روشنفکران موفق شدند بر موج ضد استبدادی جامعه سوار شده و شیخ را طرفدار...

muhammad ibn muhammad ibn numan, known as "shaykh mufid," one of the great imamiye theologians and jurists in the fourth and early fifth century , had comprehensive mastery of both rational and traditional topics and exerted his influence upon both his contemporary and future scholors. he is considered to be one of the top imamiye scholars who spent his lifetime teaching, learning and authorin...

پژوهش حاضر به بررسی آرای کلامی شیخ حرّ عاملی می‏پردازد، شیخ حرّ عاملی یکی از علمای بزرگ امامیه است که در حوزه های مختلف علمی از جمله اعتقادات، صاحب فکر و اندیشه است، روش شیخ حر، روشی نص گرایانه است و جزء اخباریان به حساب می‏ آید، نص گرایان در طول تاریخ کلام، اگر چه جریانی پر طرف دار و تاثیر گذار بوده اند، اما در قرون اخیر هم زمان با تلاش عقل‏گرایان در ارائه روش فلسفی و جایگزنی آن در علم کلام، روش...

این مقاله ضمیمۀ شمارۀ هفدهم مجلۀ رودکی است که در سه بخش شامل پیش‌گامان مطبوعات تاجیک، مطبوعات پیش‌گام تاجیک و نمونۀ نثر مطبوعات تاجیک به نگارش درآمده است. در بخش اول نگارنده به معرفی پیش‌گامان مطبوعات تاجیک پرداخته است که عبارت‌اند از: احمد دانش، میرزاجلال یوسف‌زاده، محمودخواجه بهبودی، عبدالرئوف فطرت، صدرالدین عینی، سیدرضا علیزاده، عبدالقادر محی‌الدین‌اف، عبدالواحد منظم و عبدالغنی میرز...

چکیده یکی از نگرش‌های صوفیانه و تاثیرگذاری که پیش از صفویه در ایران پا گرفت، طریقت زاهدیه بود که تاثیری انکارناپذیر بر مبانی فکری طریقت صفویه گذاشت. مهمترین گزارشی که حول محور زندگی و شخصیت شیخ زاهد و مناسبات او با شیخ صفی وجود دارد، کتاب صفوه الصفای ابن بزاز است. مولف این اثر به جهت وابستگی به خاندان صفوی ذیل شرح کرامات شیخ صفی ناخواسته به معرفی و عملکرد سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی طریقت زاهد...

شیخ طوسی کتاب الفهرست را با هدف گردآوری و ارائه فهرست مصنفان و أصحاب اصول و آثار ایشان تألیف کرده است. وی در ضمن معرفی برخی از پدیدآورندگان، از عبارت «له روایات» بهره برده است. این ترکیب در الفهرست نجاشی دیده نمی‏شود. بررسی مفهوم این عبارت در الفهرست شیخ طوسی نشان می‏دهد که این اصطلاح بیشتر از سوی حمید بن زیاد و در برخی موارد از سوی ابن ولید و شیخ صدوق به کتاب شیخ طوسی راه یافته است. از مقایسه ...

در هیچ یک از شرح‌­هایی که بر بوستان نوشته شده، به فردِ مورد نظرِ سعدی در بیتِ: عزیزی در اقصای تبریز بود   که همواره بیدار و شب‌خیز بود اشاره‌­ای نشده است. بنا بر قرائن موجود، نخستین بار مؤلّفِ روضات الجنان و جنّات الجنان، به نقل از استادش بدرالدین احمد لاله­‌ای ف...

تاریخ شیعه سرشار از افتخارات بسیار و تحولات چشمگیر است ، تحولاتی که به دست عالمان متعهد و فرزانگان اندیشمند پدید آمده است ، در این میان به سده چهارم هجری بر می خوریم که فتح الفتوح تاریخ شیعی است ؛ روزگاری که مردی بزرگ و اندیشمندی گرانقدر دایره المعارفی جامع از معارف اسلامی تدوین کرد و قریب 50 سال پرچمدار عرصه های علمی ، فکری و فرهنگی مسلمین گردید و در جبهه های مناظره به گونه ای پیروز میدان می ش...