فرهنگ ایران باستان، فرهنگی گسترده و فراگیر است که پس از اسلام، در ادبیات هزارساله این سرزمین، نقش خود را به جای گذاشته و در اکثر حوزه های ادب فارسی تأثیر گذار بوده است. این پژوهش در پی آنست تا با بررسی بازتاب فرهنگ ایران کهن در چهار مثنوی عطار نیشابوری، تأثیر پذیری شعر عطار را از فرهنگ ایران باستان به اثبات برساند. لذا این رساله در چهار فصل تدوین شده است. در فصل اول، ادیان و مذاهب ایران باستان ...

 سرزمین زیبا و اصیل هندوستان همواره مهد و پرورشگاه شاعران پارسی‌گوی در درازای قرون و اعصار بوده است.نظیری نیشابوری یکی از صدها شاعر ایرانی است که کرامت و ادب‌پروری عبدالرحیم خان ملقب به خان خانان او را به عنوان نخستین شاعر ایرانی به دربار او در خطّه ی «شکرّشکنان قند پارسی» کشاند و از سال 992 هـ.ق که بدو پیوست تا سال 1021 که درگجرات در گذشت، به مدت حدود سی و یک سال مقیم هند بود و بزرگان و نیکوکارا...

در بین آثار ادبی، کتبی چند یافت می شود که به حقیقت وجود زن پرداخته وحتی فراتر از جایگاه انسانی وی نگریسته است، از جمله آثار عطار نیشابوری،که زنان در اشعار و نثر او در نق شهای مختلف ظهور یافته اند؛ در این مقاله ازدیدگاهی همه جانبه به جایگاه زن و رسال تهای آن در تذکره الاولیاء نگریستهمی شود، در بخش عرفان و عشق در باب رابعه عدویه سخن به میان آمده و دربقیه قسم تها حکایات از بخ شهای مختلف تذکره الاو...

با توجه به طبیب، عارف و شاعر بودنِ عطار نیشابوری این فرض چندان بعید نیست که او در منظومه رمزی- تمثیلی‌اش، منطق‌الطیر، توانسته باشد بر پایه تجارب بیرونی و سلوکِ درونی، دیدگاهی شرقی در باب رشدِ شخصیت و سلامت روانیِ انسان عرضه کرده باشد. هدف از پژوهش حاضر، واکاوی پرداخت‌های ادبی- عرفانیِ عطار از روی گونه‌های شخصیتِ درون‌گرا و برون‌گرا بنا بر نظام تحلیلیِ یونگ و پیروانش است. بنا بر نتایج این پژوهش، عطّار ب...

چکیده تذکر هالاولیاء، تنها اثر عطار نیشابوری است که به نثر نوشته شده است و عطار در آن به شرح احوال و کرامات هفتاد و دوتن از بزرگان دین و مشایخ صوفیه پرداخته است. بازتاب شرایط سیاسی، اجتماعی و ادبی دوران زندگی عطار را در آثار وی م یتوان به خوبی مشاهده کرد. علاوه بر این، تصوف و تأثیر آن بر ادبیات فارسی در نوشته های عطار به زیبایی، ژرف نگری و رسایی انعکاس یافته است. اما برای یافتن جنبه های نما...

«زن پارسا» عنوان نخستین حکایت از نخستین مقالت از نخستین مثنوی عطار  ـ الهی نامه ـ است. داستانی که با سیصد و نه بیت، سومین حکایت طولانی، پس از حکایت «شیخ صنعان» و «رابعه» در مثنوی های عطار محسوب می شود. داستانی که با نقد و بررسی آن می توان به زوایایی از هنر داستان پردازی عطار دست یافت. این مقاله بر آن است تا با تحلیل عناصر داستانی حکایت زن پارسا و بررسی شگرد های آشنایی زدایی در آن به بخشی از «بو...

الهی نامه ی عطار نیشابوری، سرشار از آموزه های اخلاقی، عرفانی و دینی است که عطار در آن با بیان حکایت ها، داستان ها و تمثیل های گوناگون به طور مستقیم و غیرمستقیم به مسائل تربیتی و اخلاقی عنایتی ویژه داشته است. امروزه در نظریاتی که از سوی صاحب نظران روان شناسی مطرح می شود، می توان نکات دقیقی را دریافت که بسیاری از آنها را در سخن بزرگان ادب و فرهنگ این سرزمین نیز می توان ملاحظه نمود. روان شناسی مثب...

بیشترین حجم روایت‌های عرفانی در ادبیات فارسی به مثنوی اختصاص دارد که سبب شده از توانش قالب‌های روایی دیگر و تمایل عرفا به قصه‌گویی در آن قالب‌ها غفلت شود. همین امر نشانۀ ضرورت پژوهش‌های جدید است که توانش قالب‌های دیگر شعری و ویژگی‌های هریک از این قالب‌ها را بررسی کند. یکی از کارکردهای مهم قصه‌گویی نزد صوفیه، بیان تجربه‌های روحی در قالب روایتی کوتاه است. عرفای قصه‌گو برای انتقال تجارب شهودی خود ...