عملیات اجتهادی در حوزۀ فقه و شریعت، منتهی به اختلاف آراء می‌شود، نسبت به جواز اختلاف در شرعیات، اختلاف دیدگاه وجود دارد؛ زیرا شریعت با زندگی افراد و حیات اجتماعی رابطۀ ناگسستنی دارد. سرانجام اختلاف در شریعت، تنازع و شقاق در حیات اجتماعی خواهد بود و با این استدلال، اختلاف در حوزۀ شرعیات را ممنوع می‌دانند. در مقابل این نظریه، دیدگاهی وجود دارد که رسیدن به وحدت نظر را به علّت تفاوت‌های فردی و محیطی...

باتوجه به اینکه در کشور ما، رعایت قوانین اسلامی در عرصههای مختلف زندگی - از جمله انجام اعمال پزشکی - ضروری است و عملکردها نباید مخالف با مبانی فقه و اخلاق اسلامی باشند، بهنظر میرسد که پزشکان، علاوه بر داشتن صلاحیتهای علمی و قانونی، میباید با احکام فقهی و ضوابط اخلاقی مرتبط با حرفهی خود، بر اساس این مبانی آشنایی پیدا کنند که اولاً: دانش فقه، مجموعهی فراگیری از احکام را ارائه میکند که از قرآن، احا...

با توجه به وحدت ملاک در از بین رفتن عقل و به تبع آن، مختل شدن قوه تمییز و اراده افراد در مستی، باید مواد سکرآور غیر از مشروبات الکلی مانند مواد مخدر، قرصهای روان گردان، مرقد و غیره را در تأثیر آنها بر مسئولیت، ملحق به مشروبات الکلی (خمر و مسکرات) دانست. از نظر فقه امامیه، چنین افرادی از حیث مسئولیت مدنی در حکم مجنون بوده و اعمال حقوقی ایشان همچون بیع، اجاره، وقف و غیره صحیح نبوده و تأثیری ندارد...

نظریة ادراکات اعتباری، در ساختار کلی­اش نظریة جدیدی است که از سوی مفسر کبیر و حکیم مسلمان مرحوم علامه محمد حسین طباطبایی در عرصة مباحث فلسفی قدم نهاده است. آموزه­های مطرح شده در مباحثی از علم منطق  و انسان­شناسی فلسفی قدیم و همچنین منازعاتی که در عرصة علوم بلاغی، کلام و علم اصول فقه رخ داده است، برخی پیش­زمینه­هایی حساس­کننده ذهن آن مرحوم و برخی دیگر مواد خامی برای آن نظریه هستند. این نظریه به ...

نظریه ادراکات اعتباری، در ساختار کلی­اش نظریه جدیدی است که از سوی مفسر کبیر و حکیم مسلمان مرحوم علامه محمد حسین طباطبایی در عرصه مباحث فلسفی قدم نهاده است. آموزه­های مطرح شده در مباحثی از علم منطق  و انسان­شناسی فلسفی قدیم و همچنین منازعاتی که در عرصه علوم بلاغی، کلام و علم اصول فقه رخ داده است، برخی پیش­زمینه­هایی حساس­کننده ذهن آن مرحوم و برخی دیگر مواد خامی برای آن نظریه هستند. این نظریه به ...

شهروند غیرمسلمان عضوی از جامعه اسلامی است که با داشتن عقیده غیر‌اسلامی، حق مشارکت فعالانه در پیشبرد اداره امور جامعه خود را داشته و از حقوق فردی، مدنی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی بهره‌‌مند می‌‌باشد. براساس متون متقدم فقه، غیرمسلمانان با پذیرش پیمان ذمه، می‌توانند شهروند جامعه اسلامی شده و تحت حمایت دولت اسلامی قرار گیرند. در فقه اسلامی در خصوص آزادیهای مذهبی شهروندان غیرمسلمان در حکومت اسلامی، به م...

این پژوهش با روش فقهی به بررسی روایات منع تشبه به جنس مخالف می‌پردازد و می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد که آیا این روایات، ظرفیت لازم برای پشتیبانی یک قاعدة فقهی در حوزة مباحث جنسیتی را دارد. برای پاسخ به این پرسش، پس از ذکر نکاتی در اهمیت قاعده‌سازی و خطورت تشبه به جنس مخالف، ویژگی‌های قاعده و لوازم قاعده‌سازی بیان می‌شود. در پی آن با توصیف و تبیین مضمون روایات و بررسی اسناد و دلالت و مفاد آنها، ...

علامه مجلسی (1037-1110ق)، یکی از دانشمندان برجسته شیعه است که در آراء او، نظام معنایی مشخصی برای سامان زندگی روزمره شیعه در دوره غیبت تدوین شده است. صورت‌بندی یک نظریه اجتماعی ـ سیاسی در جهت تشکل و سامان‌دهی جامعه شیعه در اندیشه وی اهمیت اساسی دارد. سؤال این است که علامه مجلسی این صورت‌بندی را برای شیعیان در عصر غیبت چگونه ترسیم کرد؟ این مقاله با استفاده از نظریه ساختار فرصت‌ سیاسی و تحلیل گفتم...

بر اساس یکی از آرای مطرح در فقه، هرگاه فردی به قتل کسی اقرار کرده باشد و پس از او فرد دیگری به قتل عمدی همان مقتول اقرار کند، در صورتی که اولی از اقرار خود برگردد، قصاص و دیه از هر دو ساقط و دیه مقتول از بیت المال پرداخت می‌شود. حذف این مسئله از قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و ندادن راهکار روشن، عملاً به خلأ قانون انجامیده که با توجه به امکان مراجعه به فقه در موارد سکوت قانون، اصل مسئله را نیازم...