فیض کاشانی یکی از معدود عالمان شیعی است که با داشتن دیدگاهی مبتنی بر حدیث در فقه (اخباریگری)، بینش فلسفی با گرایش به حکمت متعالیه و عرفان و تصوّف دارد. این مقاله پس از بررسی مکتب فلسفی او، به پاسخ این سؤال می پردازد که چگونه فیض میان اخباریگری و حکمت متعالیه و عرفان و تصوّف جمع کرده است. آیا او شخصیتی چند وجهی است یا به گونه ای میان رشته ای بین حکمت و عرفان و اخباریگری عمل کرده و از هر یک از آنها...

معرفت برهانی یعنی راهی که فیلسوف برای شناخت اشیا طی کرده و معرفت وحیانی یعنی چیزی که مؤمنان به ادیان با تمسّک به ظواهر متون دینی به آن می رسند. نیل و وصول به حقایق از راه سیر و سلوک باطنی، آن چنان که عارفان و سالکان به آن دست می یابند، راه های شناخت و معرفت اشیاست. امّا جمع میان این راه ها و پایبندی به نصوص دینی و برهان های عقلی و سیر و سلوک معنوی و اعتقاد به یگانگی آن ها چیزی است که در میان عالم...

وحدت نوعی انسان نزد برخی از فیلسوفان مسلمان اصلی مسلم بوده است، بدون آنکه دلیلی بر این مدعا ارائه نمایند. گروهی نیز درصدد اقامة برهان بر وحدت نوعی برآمدند. در مقابل برخی از فیلسوفان، براهینی بر کثرت نوعی انسان عرضه نموده­اند، اما دو نقص در کارشان وجود داشت: نخست آنکه مبانی و مبادی مناسب را برای تبیین کثرت نوعی انسان در اختیار نداشتند و دوم آنکه دیگر مسائل مرتبط با انسان را از جمله حدوث نفس، ساز...

محدثان همواره با همه توان خویش در زمینه شرح، تفسیر، نقد، ردّ و حلّ اختلاف روایات گامهای بلندی برداشته اند،که در قالب بیان، ایضاح ، تعلیق و شرح جلوه گر است. علامه شعرانی از جمله عالمانی است که به دلیل وسعت معلومات در علوم منقول و معقول به شرح کتابهای روایی از جمله کتاب وافی پرداخته است.

ارتباط و آمیختگی تشیع و تصوف به چند قرن قبل از صفویان و بنا به قولی به قرون آغازین اسلام باز می گردد ، ولی با ظهور صفویان ، رنگ و لعابی دیگر یافت و شدت گرفت. در این دوره ، فقیهان صوفی مشرب و صوفیانی که فلسفه مشا را با تصوف در آمیخته بودند ، زیاد شدند. از فقیهان صوفی مشرب این دوره می توان شیخ بهایی و شاگرد نامدارش محمدتقی مجلسی (پدر علامه مجلسی) را نام برد . یکی دیگر از این فقیهان ملامحسن فیض کا...

در سنت عرفانی ابن عربی، بعد از وحدت وجود، مؤلفۀ محوری ای با عنوان «انسان کامل» مطرح است. برخی شارحان نیز «انسان کامل» و «توحید» را دو مسألۀ اساسی عرفان نظری دانسته اند. ولایت، مقام خلیفةاللّهی، تصرّف در عالم و سریان در آن، خزانه دار اسرار الاهی و آینۀ دانایی و شاهیِ حق، پاره ای از ویژگی های انسان کامل است. بنابراین مؤلفۀ انسان کامل، همانند مفهوم «قیّم کتاب» سهروردی، همان اوصاف امام در احادیث شیعی ر...

فیض کاشانی از اعاظم فقها، حکما، مفسّران و صاحب نظران اسلامی است. او علاوه بر مقام علمی و فلسفی و عرفانی، از ذوق شاعری نیز بهره داشته است. در عرفان بیشترتحت تأثیر افکار محیی الدّین عربی و در فلسفه تحت تأثیر ملّا صدرا و در اخلاق از مشرب امام محمّد غزّالی تأثیر پذیرفته است. این گفتار به بررسی اجمالی شعر و مبانی عرفانی او در دیوان اشعارش پرداخته است.

چکیده : این تحقیق تحت عنوان (( بررسی مبانی ، اهداف و روش های تربیت اخلاقی از دیدگاه فیض کاشانی )) نگاشته شده است . پژوهش حاضر از نوع بنیادی و نظری و از روش تحقیق تحلیل محتوا استفاده شده است و برای جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و فیش برداری منابع مختلف و پژوهش های نزدیک به تحقیق حاضر در زمینه های مرتبط اخلاقی ، تربیتی و فلسفی با مطالعه آثار فیض و سایر متفکران به دست آمده است . و برای تجز...

با مطالعه دقیق اشعار عرفانی ملا محسن فیض کاشانی، این نکته آشکار می شود که وی در کنار دقایق و ظرایف عرفانی، از تاریخ اجتماعی روزگار خود غافل نمانده است. در این میان، آسیب های انسانی و اجتماعی و جنبه های منفی شخصیت و رفتار انسانی، که زمینه ساز بی اعتمادی در روابط اجتماعی است، مورد توجه قرار گرفته است. از نظر فیض، عناصری چون جهل، عیب جویی، نفاق و شکاف گفتار و عمل، بدبینی، ریا و تظاهرگرایی، عدم وفا...

تفسیر القران العظیم ابن کثیر از تفاسیر روایی قرن هشتم است که متأثر از تفاسیر جامع البیان طبری و همچنین اصول تفسیری ابن تیمیه است. زمینه ها و بسترهای شکل گیری این تفسیر از یک سو و روش های تفسیری مفسر از سوی دیگر به این تفسیر ویژگی های ممتازی بخشیده که آن را شایستة تتبع قرار می دهد. بهویژه زمانی که آن را در ترازوی سنجش با تفسیری چون تفسیر صافی فیض کاشانی قرار دهیم که بر اساس رویکرد حدیثی علمای شی...