نقش‌مایۀ درخت سخنگو یا درخت واق‌واق، که در داستان‌ها و افسانه‌‌های سرزمین‌های گوناگون ریشه دارد، به اشکال مختلفی بر آثار هنری نمایان شده است. این نقش سرچشمۀ پیدایش نقوش تزیینی واق است که ترکیبی از سر جانداران طبیعی یا تخیلی با ساقه‌ها و گل‌های اسلیمی و ختایی است و به‌عنوان یکی از نقش‌مایه‌های اصلی قالی‌بافی ایران مطرح می‌شود و در طرح‌های مختلفی چون لچک‌ترنج و درختی جلوه‌گر می‌شود. این نقوش گون...

اهداف: پژوهش حاضر، ضمن شناسایی و معرفی صفحات افتتاح مصحف‌های قرآنی عصر تیموری موزه‌های آستانه مقدسه قم و آستان‌قدس رضوی به تبیین و تشریح ویژگی‌های صفحات افتتاح، صفحه‌آرایی و عناصر تزئینی  وابسته به این آثار می‎پردازد.  روش/رویکرد پژوهشی: مقاله از نظر هدف کاربردی بوده و پژوهش ماهیت توصیفی‌ _ ‌تحلیلی دارد و آثار به روش تطبیقی ارزیابی می‌شوند. اطلاعات...

موسیقی ایرانی همانند دیگر هنرها بیانی انتزاعی از جلوه های مختلف فرهنگ غنی ایران زمین دارد. روش شکل گیری واژه ها و روند توسعه جملات در این موسیقی نشانه هایی آشنا از دیگر هنرها به خصوص هنرهای تزیینی در خود دارد. در این مقاله سعی شده است با مقایسه و بررسی وجوه تشابه و افتراق این دو شاخه هنری راهکارهایی برای درک بهتر و روشن تر موسیقی ایرانی و ارایه روش آموزش این نوع موسیقی بر اساس درک و تکرار و تر...

مسجد امام کرمان به دلیل برخورداری از قسمت‌های مختلف تاریخی از آل‌بویه تا دوره معاصر، و همچنین داشتن آرایه‌های گوناگون معماری از آجرکاری، کاشی‌کاری، گچ‌بری و غیره، منبع بسیار مناسبی برای مطالعات تاریخی، فرهنگی و هنری است و نقوش به کار رفته در آن، می‌توانند در طراحی گرافیکی مدرن مورد استفاده قرار گیرند. روش انجام تحقیق بر مبنای ماهیت توصیفی- تحلیلی بوده است و گردآوری اطلاعات به صورت ترکیبی (کتابخ...

هنرمندان دوره صفوی از نمادها و نشانه‌ها در آثار خود استفاده کرده‌اند که با گذشت زمان بر معانی این نمادها غباری نشسته است. در این پژوهش نقوش و کتیبه‌های رواق الله وردی‌خان و تعامل این دو عنصر با یکدیگر در حرم مطهّر رضوی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف مقاله بازخوانی و رابطه کتیبه‌ها و مرغانی است که در لابلای نقوش اسلیمی و ختایی کاشی‌کاری این رواق به کار رفته اند. لذا سوال‌ها این است 1. مضامین کتیب...

یکی از ویژگی‌های رایج در تزئینات شیوه رازی و آذری (بناهای منتسب به دوره آل‌بویه تا ایلخانیان)، استفاده از آذین‌هایی در فاصله بین بندکشی آجرکاری است. گونه‌شناسی این قسم از تزئینات معماری با معیار شکلی در کمتر پژوهشی به کار بسته‌شده‌است. لذا هدف اصلی این نوشتار، با درنظر‌گرفتن اهمیت موضوع و فقدان منابع کافی، ارائه گونه‌شناسی جامع و بررسی دگرگونی آذین‌های مهری بندکشی در مساجد شیوه رازی و آذری استا...

از قرن هشتم هجری، آثار گچ بری نفیسی برجای مانده است که تعدادی از آ نها دارای رقم هنرمند سازنده و تاریخ ساخت نیز هستند. این گچ بری ها در محراب های نفیس، لوح ها و کتیبه های گچی مساجد، آرامگاه ها و ... بیشترین کاربرد را دارند. ازجمله این نمونه های شاخص می توان به دو محراب و یک محراب نمای گچ بری در مجموعه آرامگاهی شیخ احمد جامی در تربت جام اشاره نمود. لذا هدف این پژوهش ارائه مستندات تصویری (به اختص...

بحث اصلی این مقاله بررسی وضعیت و خوانش کتیبۀ توغ های تاریخی منطقۀ کاشان به عنوان اسنادی از تاریخ، فرهنگ و هنر این منطقه است. امروزه توغ هایی نفیس با پیشینه ای چندصدساله در بسیاری از حسینیه ها، تکیه ها، زیارتگاه ها و مساجد شهرها و آبادی های منطقه نگهداری شده و در ایام عزاداری در میان دسته های عزادار برافراشته می شود. تزیینات توغ به طور عمده شامل کتیبه ها و نقوش گل و بوته و اسلیمی است. این تزیینا...

تدوین اصول و مبانی طراحی سنتی نیازمند بررسی های تطبیقی و تجزیه و تحلیل نقوش و ترکیب بندی آنهاست. در این پروژه سقف تالار مرکزی چهلستون به عنوان یک منبع دست اول از شیوه طراحی سنتی به شیوه صفوی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و سعی شده تا با آنالیز طرحها و بررسی نسبت ترکیب بندی در نقوش ختایی و اسلیمی با کادر ها به اصول تدوین شده در آنها برسد. برای این منظور به روش تاریخی - همبستگی و با استفاده از م...

مسجد جامع ساوه که در قرون گذشته، تعمیر، تجدید و تزیین شده است، دارای چندین محراب گچ بری از دوره های مختلف تاریخی است که با کتیبه ها و نقوش گیاهی و هندسی زیبا آراسته شد هاند. یکی از محراب های گچ بری این مسجد که به دوره سلجوقی منسوب است، ه ماکنون در موزه چهارفصل اراک نگهداری می شود و دارای ویژگی های هنری ارزشمندی است که کمتر معرفی و بدان پرداخته شده است؛ لذا هدف این پژوهش، معرفی چیستی تزیینات این...