بعضی مفاهیم هستند که از طریق حس وارد ذهن نشده‌اند، نظیر علت و معلول، جوهر و عرض، وجود و عدم، وحدت و کثرت، و وجوب و امکان و امتناع. فلاسفه بر سر این مفاهیم بحث بسیار و آرای متفاوت اظهار کرده‌اند. بعضی آن‌ها را فطری دانسته‌اند. جمعی سعی در توجیه حصول آن‌ها از راه حس نموده‌اند. گروهی منشأ آن‌ها را طبیعت و روان آدمی و در نتیجه، آن‌ها را موهوم انگاشته‌اند. فیلسوفان مسلمان این مفاهیم را معقولات ثانیه...

پوزیتیویسم منطقی یکی از مکاتب فکری تاثیر گذار بر اندیشه های مغرب زمین بوده است و عقیده براین است که ریشه در تجربه گرایی سنتی دارد و ادامه دهنده افکار و عقاید تجربه گرایان است. اما در سالهای اخیر در باره آراء پوزیتیویستها آثاری منتشر شده که حاکی از این واقعیت است که پوزیتیویسم منطقی تعبیری جدید از تجربه گرایی سنتی نیست و در بسیاری از موارد با آن متفاوت است. پژوهش حاضر به معرفی و بررسی یکی از ت...

این مقاله در صدد نشان دادن عینیت وجود زمان از دیدگاه ابن سینا و کانت است. به این منظور، ابتدا دیدگاه این دو فیلسوف دربارۀ کلیات بررسی شده و چگونگی اخذ کلیات از امور حسی و خارجی که نشان دهندۀ اتصاف خارجی مفاهیم کلی است، بیان شده است. سپس، عینیت زمان و به دنبال آن چیستی زمان از دیدگاه این دو فیلسوف شرح داده شده است. زمان بر اساس تعریف ابن سینا، از جمله ادراکات حقیقی و بر اساس تعریف کانت، از جمله ...

پوزیتیویسم منطقی یکی از مکاتب فکری تأثیرگذار در اندیشه های مغرب زمین در قرن بیستم بوده است و عقیده بر این است که ریشه در تجربه گرایی سنتی دارد، اما در سال های اخیر دربارة آرای پوزیتیویست ها آثاری منتشر شده که حاکی از این واقعیت است که پوزیتیویسم منطقی با تجربه گرایی سنتی بسی متفاوت است. تحقیق حاضر به معرفی و بررسی یکی از تفاسیر جدید دربارة پوزیتیویسم منطقی می پردازد. کتاب بازنگری در پوزیتیویسم...

ویلیام لین کریگ (William Lane Craig)، فیلسوف و متأله شهیر امریکایی، به‌عنوان احیا‌کنندة نوع خاصی از براهین کیهان‌شناختی شهرت یافته؛ او این برهان را «برهان کیهان‌شناسی کلامی» (kalam cosmological argument) نامیده است. رکن اساسی این برهان، آغازمندی یا حدوث زمانی جهان است. کریگ به‌منظور اثبات این مقدمة اساسیِ برهان خود، به چهار دلیل متوسل شده که دو‌تای آن‌ها پیشینی (فلسفی) و دو‌تای دیگر پسینی (علمی)...

هدف موافقتنامه‌های چندجانبه زیست‌محیطی، «رعایت»[1] این موافقتنامه‌ها توسط دولت­های عضو است. به این منظور مجموعه‌ای از اقدامات و کنش‌ها به کارگرفته می‌شود که عمدتاً «عملی‌سازی»[2] و «اجرا»[3] نام داشته و به ترتیب ناظر بر کنش­های «پیشینی» و «پسینی» است. این کنش­ها موجب می­شود اعضا در وهله نخست در وضعیت «عدم رعایت» قرار نگیرند و در صورت نقض تعهدات زیست‌محیطی، وادار به «رعایتِ» تعهدات خود شده و در وض...

کتاب الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، از اوّلین تالیفات صدرالمتألّهین است. این کتاب دارای تمام ابواب فلسفی است و صدرالمتألّهین تا آخر عمر خویش در بخش‌های مختلف آن دخل‌وتصرف نموده‌است. از این رو، کتاب مذکور از مهم‌ترین آثار وی در زمینة حکمت متعالیه و تبیین مبانی آن به صورت نظری است. اسفار همچون کتاب‌های دیگر، در حیطۀ تحلیل‌های محتوایی (ره‌آوردها) و روشی (روی‌آوردها) مو...

این مقاله در صدد نشان دادن عینیت وجود زمان از دیدگاه ابن‌سینا و کانت است. به این منظور، ابتدا دیدگاه این دو فیلسوف دربارۀ کلیات بررسی شده و چگونگی اخذ کلیات از امور حسی و خارجی که نشان‌دهندۀ اتصاف خارجی مفاهیم کلی است، بیان شده است. سپس، عینیت زمان و به دنبال آن چیستی زمان از دیدگاه این دو فیلسوف شرح داده شده است. زمان بر اساس تعریف ابن‌سینا، از جملة ادراکات حقیقی و بر اساس تعریف کانت، از جملة ...

ویلیام لین کریگ (william lane craig)، فیلسوف و متأله شهیر امریکایی، به عنوان احیا کنندة نوع خاصی از براهین کیهان شناختی شهرت یافته؛ او این برهان را «برهان کیهان شناسی کلامی» (kalam cosmological argument) نامیده است. رکن اساسی این برهان، آغازمندی یا حدوث زمانی جهان است. کریگ به منظور اثبات این مقدمة اساسیِ برهان خود، به چهار دلیل متوسل شده که دو تای آن ها پیشینی (فلسفی) و دو تای دیگر پسینی (علمی)...