در تفسیر آیات 30 تا 33 سوره ص، احتمالات و دیدگاه های متفاوتی وجود دارد که بیشتر ناشی از اختلاف در مرجع ضمایر در دو جمله " تورات بالحجاب" و " ردوها" است. برای کشف مرجع ضمایر، هر یک از مفسران به دلایلی استناد کرده اند که در این جهت چهار احتمال قابل تصور است. دراین جستار با توجه به روایات و ذکر واژه " عشی" در آیه، مرجع ضمیر در جمله اول، شمس و در جمله دوم، صافنات تعیین شده است و روایت وارده و نیز ...

هدف از نگارش این رساله، به دست دادن تحلیلی جامع از ساخت کنایی بر پایه مشاهدات داده های زبان کردی می باشد. جهت نیل به این مهم، ابتدا به واکاوی ریشه های ساخت کنایی در زبان فارسی باستان و میانه پرداخته می شود. بررسی شواهد تاریخی نشان می دهد که ساخت متعدی گذشته (کنایی) کنونی از ساختی مشابه ساخت صفت مفعولی در فارسی باستان مشتق شده است. در فارسی باستان، بکارگیری این ساخت جهت افاده مفهوم حال کامل بوده...

پدیدۀ تظاهر موضوعات یک فعل به صورت­های گوناگون به نام تظاهر چندگانۀ موضوعات و یا تناوب موضوعی خوانده می‌شود. در این مقاله تناوب مکانی مورد بررسی قرار گرفته است. تناوب مکانی به این صورت تعریف می­شود که موضوعات برخی فعل­های مکانی مانند بار زدن در نحو به دو صورت تظاهر می­یابند. در گونۀ مکانی، موضوع مکانی به صورت موضوع غیرمستقیم و کنش­رو به صورت مفعول مستقیم همراه با ”را“ بیان می­شود؛ در حالی که در...

چکیده گویش خوانساری متعلق به شاخه مرکزی از شاخه غربی زبان فارسی دری است. این گویش در زمره گویش های مرکزی و وابسته به گویش های میان کاشان و اصفهان است. این پایان نامه با عنوان " توصیف صرف و نحو گویش خوانساری" سعی دارد به بررسی صرف و نحو این گویش خوانساری و مطابقت و مقایسه ی آن گویش با زبان فارسی معیار بپردازد. روش پژوهش روش میدانی است و جامعه آماری نیز کلیه ی گویشوران خوانساری مذکر در دامنه ی ...

پایان نام? حاضر پژوهشی است در نحو گویش لری، یکی از گویش های غرب کشور ایران، که در چهارچوب یکی از صورت های تحوّل یافت? دستور زایشی، یعنی نظریّ? حاکمیّت و مرجع گزینی، انجام شده است. نظریّ? مرجع گزینی یکی از زیرنظریّه های بسیار مهمّ نظریّ? حاکمیّت و مرجع گزینی است. بر اساس این اصل ضمایر ارجاعی باید در مقول? حاکم خود مقیّد شوند. در این پایان نامه، اصل اوّل مرجع گزینی به عنوان یکی از اصول سه گان? نظریّ? مرجع-گ...

زبان سکایی (ختنی)، در مقایسه با دیگر زبان‌های ایرانی (اوستایی، فارسی باستان، پهلوی، و ...)، بسیار کمتر مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته؛ به‌ویژه آنکه در زمینۀ مطالعات این زبان، مبحث ضمیر همواره در حاشیۀ مباحث اسم و صفت بوده و بدین سان مهجور مانده است. پژوهش حاضر مبتنی است بر مقولۀ ضمیر در زبان ختنی، شامل اقسام ضمیر و جدول‌های مربوط بدان، حالت‌ها و ویژگی‌های صرفی آن، و مقایسۀ آنها با ضمیر‌های زبان...

در این مقاله به بررسی واژه­بست­های ضمیری در گویش  بهبهانی و نقش آنها در گروه و جمله پرداخته می­شود. واژه­بست­های ضمیری در گویش  بهبهانی دارای چهار نقش فاعلی، مفعولی صریح، مفعولی غیر صریح و اضافی می­باشند. در این مقاله نشان داده می­شود که واژه­بست­های فاعلی دارای پانزده میزبان ـ از نظر نقش دستوری ـ  در این گویش می­باشند که به تفصیل در مقاله به این امر پرداخته شده است. میزبان­های واژه­بست­های مفع...

تحقیق حاضر سعی بر آن دارد تا در ابتدا، تعریفی از ضمیر را با توجه به آرای صاحب نظران ارائه داده، انواع آن را مشخص کند و سپس چگونگی مرجع یابی ضمایر در ضرب المثل ها بررسی خواهد شد که این امر پس از ارائه تعاریف مفاهیم نظری از جمله تعریف ضرب المثل محقق خواهد بود. پرسش تحقیق بدین شرح است که انواع ضمایر موجود در ضرب المثل ها چیست، این ضمایر دارای چه بسامد، ساختار و کاربردی هستند و نحوه افاده معنی در ض...

تحقیقاتی که دربارة تعیین مرجع ضمایر انجام شده اند، دو نوع وضعیت ارجاعی وابسته به گفتمان و ناوابسته به گفتمان را معرفی می کنند؛ برای بیان اینکه اطلاعات مربوط به مرجع، از پیش در گفتمان وجود داشته اند یا نه. در این مقاله می کوشیم با ارائة شواهد و نمونه هایی از زبان فارسی و با استفاده از مدل نحوی- گفتمانی مشخص کنیم که ضمایر انعکاسی و ضمایر متصل شخصی زبان فارسی در مقاطعی بسته به نوع گزاره، وابسته به...

«ضمایر شخصی» یکی از مباحث مهم دستوری زبان فارسی است که بیشتر دستورنویسان و زبان شناسان در آثار خود به آن پرداخته اند و تعاریفی کمابیش مشابه از آن ارائه کرده‏اند. ضمیرهای شخصی در زبان فارسی دری و بیشتر متون به جا مانده از آن، یکسان به کار رفته‏اند؛ اما با توجه به وجود برخی اختصاصات زبانی در برخی متون کهن که حاصل تعلق آن ها به دوره­ها و حوزه­های جغرافیایی و گونه‎های متفاوت زبانی ‏است، ممکن است ضم...