شهاب الدین بن معتوق حویزی(1025-1087هـ./1616-1676م.)در دوره ای زیست که تمدن عربی واسلامی رو به افول نهاده بود. و در رأس این افول، کم رنگ شدن خلاقیت ونو آوری در ادبیات و شعر عربی قرار داشت؛ و ویژگی مهمی که بر تمام ادبیات عربی سایه انداخت و شعر و ادبیات عربی را از خلاقیت باز داشت مجموعه ای از بازیها و آرایه های بلاغی که معمولا فقط در سایه کم سو شدن نو آوری سر از خاک در می آورند. واین شاعر که در سا...

چکیده: ابو الحسن محمد بن حسین معروف به شریف رضی، از سرآمد شعرای قرن چهارم هجری است، که در جهان عرب نامی جاویدان از خود باقی گذاشت. او از طبع شعری بالایی برخوردار بود چنان که در سن ده سالگی به عالم شعر روی آورد. دیوان شاعر شامل اغراض شعری مختلفی است که در میان آنها به دو غرض مدح و فخر بیشتر از دیگر اغراض پرداخته است. معانی موجود در این دو غرض شعری جز در موارد اندکی تقلیدی از پیشینیان است که شاع...

 معنا همچون فرم در شکل­گیری متن شعر و ادبیّت آن نقش بسزا دارد؛ با این تفاوت که در شعر مدرن نقش معنا و ابداع در آن، از اهمیت بیشتری برخوردار است و ابداع معنایی شاعر نیز زمینة گسترده‌تری دارد. نگارنده در مقالة پیش­ رو به دنبال تحلیل نقش معنا در تمایز متن شعر از متون غیر ادبی است و در این زمینه سعی داشته است به صورت مقایسه­ای معنای وصفی (اغراض شعری) و تولید معنا (معناسازی شاعر) را تحلیل کند. مقالة ...

یکی از رایج ترین گونه های شعر عربی، مدح است که تقریباً با اغراضی چون وصف ،حماسه، رثا و هجو همزاد است و جزء نخستین اغراض شعر عربی به شمار می آید، امّا مدایح نبوی که گونه ای از مدح هستند، پس از ظهور و قدرت یافتن اسلام، پا به عرصه وجود گذاشت و شاعرانی مسلمان، معاصر با نبی اعظم (ص) به سرودن این گونه شعری همت گماردند. از زمان رسول خدا (ص) تاکنون بسیاری از شاعران به مدح فضائل و مناقب ایشان پرداخته اند....

چکیده صفی الدین حلی یکی از بزرگترین شاعران عصر مملوکی است. این شاعر توانا به اغراض شعری فراوان پرداخته و در این میان رثا یکی از اغراض اصلی و مهم دیوان وی به شمار می رود که از نظر محتوایی در برگیرنده ی مضمونهایی همچون؛ نشان دادن بزرگی حادثه، حکمت، تأمل در باره ی مرگ و بی اعتباری دنیا، تبیین فضیلتها و صفات نیکوی متوفی، اشاره به شاهان و سرزمین های گذشته، ستایش جانشینها و فرزندان، تحریک بازماندگا...

ابوالرضا راوندی از عالمان و ادیبان و مصنّفان برجستۀ شیعی در سدۀ ششم هجری است. از وی دیوان شعری بر جای مانده است که از یادگارهای ادبیات عربی در دورۀ سلجوقی است. در این دیوان، تصویری از اوضاع اجتماعی و فرهنگی کاشان نمایان است. از آن جمله است گزارش هجوم ملک سلجوق به منطقۀ کاشان و همچنین، معرفی بزرگان شهر و خدمات عام المنفعۀ آنان. یکی از گزینه های مورد بررسی در دیوان راوندی، مبحث اغراض شعری و بلاغی ...

«رثاء»، یکی از برجسته­ترین اغراض شعر حسینی در همه دوره­ها به شمار می­آید و از آن­جایی که مصیبت امام حسین(ع) از دردناک­ترین مصیبت­هایی است که جهان اسلام را در برگرفته، شعر رثای حسینی هیچ­گاه و در هیچ دوره­ای متوقف نشده است و شعرا با دردناک­ترین عبارات و لطیف­ترین اسالیبِ غم و اندوه، به توصیف مقتل امام حسین(ع) پرداخته­اند. شاعران معاصر نیز بسیار تحت تأثیر این حادثه قرار گرفته و آن را به رشته نظم ...

شعر دارای اغراض مختلفی است و یکی از این اغراض رثا می باشد .رثا در واقع گریستن بر مردگان و مدح و ثنای آنان است و در برابر مدح که ستایش زندگان است قرار می گیرد. اظهار تألم و اندوه را در زبان شعری در ماتم عزیزان مرثیه می گویند و این مرثیه ها انواع مختلفی دارند. مرثیه ی مذهبی از زیر شاخه های رثا است. کمیت اسدی، دعبل خزاعی و محتشم کاشانی از شاعران شیعه هستند که مرثیه های زیبایی در رثای ائمه(ع) بخصوص...

بیشتر اشعار حسن بن محمد دمستانی، درباره اهل بیت علیهم­السلام به ویژه امام حسین (ع) است. دمستانی درباره­ ایشان و واقعه­ی کربلا قصاید متعددی سروده اما مشهورترین اثر منظوم وی در این زمینه قصیده­ی«ملحمة الطف» یا قصیده­ی «المربعه»  است .  دراین مقاله، نخست جایگاه دمستانی در میان شاعران مرثیه سرا و موقعیت قصیده«ملحمة الطف» در شعر عاشورا تبیین شده و سپس محتوای ارزشی و اغراض و درون­مایه­های این قصیده ...

  تمثیل یکی از مباحث گسترده، پرسابقه و پرکاربرد در اشعار شاعران در دوره‌های مختلف شعر فارسی است. با توجه به اهمیت این موضوع، در کتابهای بیانی و بلاغی تعریفهای متعدد و پریشانی برای آن نقل کرده‌اند. خاقانی که یکی از نمایندگان صاحب سبک شعر در دوره سلجوقی محسوب می شود، به مقوله تمثیل نگاهی ویژه دارد. در این مقاله نگارندگان در ابتدا ضمن پرداختن اجمالی به تعریفهای مختلف تمثیل، اشعار خاقانی را از این ...