یکی از علوم قرآن کریم که در فهم، ترجمه و تفسیر کلام الهی تأثیر مستقیم دارد، «علم قرائات قرآن» است. به همین سبب، این علم از دیرباز، مورد توجه مفسران قرآن بوده و تلاش جمعیِ ایشان بر این بوده که با توجه به قرائتهای مختلف و تأثیر دادن آنها در فهم قرآن، بتوان بهترین برداشت را مطابق قرائت مقبول عرضه نمود. همین اثرگذاری، در ترجمه نیز خود را می‌نمایاند. در این مقاله، ...

به دلایلی از قبیل تنوع لهجه های عربی، عاری بودن خط نوشتاری قرآن در صدر اسلام از نقطه و اعراب و اجتهادات شخصی برخی از قراء، اختلافاتی در کیفیت قرائت برخی از الفاظ قرآن پدید آمد که جهت محدود کردن تعداد قرائات، علمای علم قرائت، با تعیین شرایطی از قبیل نقل به تواتر، موافق بودن با قواعد زبان عربی و رسم الخط مصحف عثمانی، قرائات را به انواع متواتر، مشهور، آحاد، شاذ و موضوع تقسیم بندی کردند. از میان ای...

جامع البیان عن تأویل آی القرآن محمد بن جریر طبری، یکی از مشهورترین تفاسیر مأثور اهل­ سنت است که در قرن سوم قمری به رشته تحریر درآمده است. روش تفسیری طبری در این کتاب، غالباً روایی و مبتنی بر روایات پیامبر(ص) و اقوال صحابه و تابعان است. یکی از مهم­ ترین مسائلی که طبری در تفسیر خود به آن پرداخته، مسئله قرائات می­ باشد، بدین صورت که او ذیل آیات، از قرائات مختلف سخن می­ گوید و پس از نقد و بررسی، در ...

نویسنده در این تحقیق که به زبان اردوست، در پنج فصل به صورت اجمال، به تجزیه و تحلیل مهم ترین مسایل مربوط به علوم قرآنی و نیز طرح و مصادیق برخی از علوم قرآنی مطرح شده در تفسیر و علوم قرآنی شیعه امامیه، پرداخته است. در فصل اول، به بحث درباره نسخ و احکام ناسخ و منسوخ و نیز به شرایط ناسخ و منسوخ و مصادیقی از آن اختصاص دارد. نویسنده در فصل دوم، ابتدا به بحث در مورد محکم و متشابه پرداخته و سپس احکام م...

برای فهم زمینه‌های تاریخی پیدایی قرائت‌های قرآن بررسی الگوهای تکرار شونده اختلاف قرائت اهمیتی ویژه دارد. به همین منظور در مقاله حاضر به جایگاه «مَنْ» و «مَا» در اختلاف قرائات نظر خواهیم کرد و با بررسی شواهدی متعدّد از اختلافات قاریان، نقش «مَنْ» و «مَا» را در پیدایی قرائات باز خواهیم شناخت. در قرائت‌های قرآن دَوَران میان خوانش «مَنْ» ــ به فتح میم ــ و «مِنْ» ــ به کسر میم ــ به نحو تکرار ...

چکیده رسم الخط مصحف همان خط ویژه نگارش واژگان قرآن کریم است که به اعتقاد اکثر اندیشمندان حوزه قرآن، اصالتی به قدمت نگارش اولیّه قرآن در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله دارد که در نگارش­های بعدی قرآن- در زمان خلیفه اوّل و سوّم و ...- مورد استفاده قرار گرفت. درباره ماهیّت این رسم الخط و تفاوت­های خطی واژگان همسان در آن، سه نظریه توقیفی بودن (تفاوت های خطی حکیمانه و به دستور خداوند است)؛ اجتهادی بودن ...