قدامه بن جعفر‘ ناقدی است که تحول عظیمی در نقد ادبی عرب بوجود آورد‘ می توان گفت که نقد عربی قبل از قدامة بن جعفر ‘ مبتنی بر ذوق و سلیقه بود‘ از روی ذوق شعر می گفتند و از روی ذوق نیز شعر را نقد می کردند‘ زیرا زندگی آنان مبتنی بر ذوق و سلیقه بود‘ بنابراین طبیعی است که نقد آنان نیز هیچگونه معیار ومقیاسی در بر نداشته باشد‘ اما قدامه روشی را برگزید که می توان گفت از ارسطو تقلید نموده بهمین دلیل استبد...

مقاله حاضر به موضوعِ رمضان در سفرنامه‌های حج ابراهیمی می‌پردازد که از طریق آن می‌توان به بررسی تجربیات گذشته و حال سفر‌های حاجیان ایرانی پرداخت. جهت بررسی موضوع فوق، با مطالعه تحلیلی- مقایسه‌ای، سفرنامه‌های حج ابراهیمی ایرانیان، در دو گستره زمانی (با تأکید بر ماه مبارک رمضان) و مکانی (جغرافیای سفر حج) در مسیرهای سنتی و امروزین آن، در دو دوره قبل و بعد از «انقلابِ صنعت حمل‌‌و‌نقل مسافر و کالا» مو...

نگاهی که در کشور ما به مقالهٔ انتقادی وجود دارد عموماً این نگاه است که چنین مقاله ای باید صرفاً انگشت بر ضعف های اثر بگذارد و فقط یادآور هر کژی و خطایی شود که در آن می بیند. اما نقد و نقادی این نیست و این رأی به صواب نزدیک تر است که نقادی کاوشی است دوسویه؛ از سویی کندوکاوی در باب فهم اثر و درک و دریافت و گوارش آن است که به گمانم این وجهِ پررنگ تر نقادی است و به طور معمول آن را نادیده می گیرند و فقط...

حج از عبادت‌های جامع است. منظور از عبادت جامع عبادتی است که هم ابعاد فردی دارد و هم ابعاد اجتماعی، لذا به لحاظ برکات هم جامع است؛ هم برکات فردی دارد و هم برکات اجتماعی. هم برکات دنیوی دارد و هم برکات اخروی. اما مسلمانان از برکات حج بهره زیادی نمی برند و البته این امر دلایل و عواملی دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد. در مقاله حاضر، ابعاد تربیتی حج، از نگاه امام خمینی (قدس سره)، مورد تأمل قرار...

«خرده‌گیری شتابزده ناقدان بر شیعی ستیزی اقبال»منصور نیک پناه یوسف شیخ زاده ادبیات فارسی مجموعه ی متنوع و فراگیر است که اقوام و مذاهب مختلف ایرانی را در اقصا نقاط جهان شامل می گردد. در تمام اعصار ارزیابی های شتابزده در مورد شخصیت‌های برجسته صورت گرفته و می‌گیرد .ارزیابی‌هایی که نتیجه بررسی ‌های سطحی از آثار آنهاست. این ارزیابی‌ها گاه بنا به دلایل اقلیمی، مذهبی یا سیاسی با حب و بغض‌های همراه می‌گ...

جعفر خُلْدی (ف. ۳۴۸) یکی از شاگردان جُنَیْد بغدادی و یکی از عارفان بزرگ مکتب بغداد است که تاکنون در پژوهش‌های مربوط به تصوف و عرفان اسلامی نادیده انگاشته شده است. او آثار متعددی داشته که پاره‌ای از آن‌ها چاپ شده و برخی دیگر تاکنون به صورت خطی باقی مانده است. خُلْدی از جنبه‌های متعددی در مطالعات تاریخ تصوف و عرفان اهمیت دارد. نخست اینکه وی افزون بر اینکه از بزرگانِ مکتب بغداد است، اوج و افول این مکتب را...

     به‌طور عام در سنت خاندان و حاکمیت صفوی، تعداد زیادی از سابقین این خاندان با عنوان مشایخ صفوی، از شیخ صفی تا شاه‌اسماعیل، از احترام ویژه و موقعیت قدیس‌گونه‌ای برخوردار بوده‌اند، اما در میان اعضای این خاندان شیخ جعفر صفوی فرزند خواجه‌علی، حالتی خاص و منحصر به فرد و استثنائی دارد. این عضو خاندان صفوی نه تنها در سنت تاریخی- روایی و خاندانی- حکومتی صفویان جایگاهی ندارد، بلکه به‌طور واضح و بارزی...

در لابلای متون عربی که در قرون نخستین اسلامی، ایرانیان نگاشته اند، عبارات و ابیاتی به فارسی دیده می شود که نکات ارزشمندی را در تاریخ زبان و ادبیّات فارسی روشن می نماید. با بررسی این متون گاه ابیاتی به گنجینه کهن ادب فارسی افزوده می شود و گاه حوزه نفوذ فارسی دری در قرون نخستین، دقیق تر مشخّص می گردد. بحث در تاریخ ادبیّات فارسی بدون بررسی فارسی نگاشته های متون عربی چندان دقیق نخواهد بود. در این جستا...

بررسی اخلاق در ادیان ابراهیمی از موضوعاتی است که ما را در شناخت مشترکات فرهنگی ادیان، بسیار یاری می کند. در این میان، بررسی منابع و خصوصیات اخلاق یهودی به عنوان قدیمی ترین دین ابراهیمی، جایگاهی کلان و بایسته دارد. در این مقاله، ابتدا اصلی ترین غایت در اخلاق یهودی یعنی «خداگونگی» نقد و بررسی شده است. همچنین ویژگی های اخلاق یهودی مطرح شده است که ما را در مقایسۀ تطبیقی آن با مکاتب اخلاقی دیگر، یار...

انقلاب مشروطه یکی از مهم ترین تحولات سیاسی-اجتماعی در ایران معاصر است که با وجود گذشت بیش از صد و اندی سال از آن هنوز نانوشته های بسیار درباره آن وجود دارد که چندان به بحث گذاشته نشده است. از جمله این مباحث می توان به نقش آیت الله ملامحمد جعفر ملقب به شیخ العلما اشاره کرد. در این مقاله به بررسی تأثیر شیخ العلما بر روند آزادیخواهی و استبدادستیزی شخصیت های کرمانی عصر مشروطه نظیر میرزاآقاخان، ناظم...