دقایق الشعر ازجمله کتاب های فارسی در حوزه بلاغت است که در سده هشتم هجری تألیف ­شده است. این کتاب را پیشتر محمدکاظم امام منتشر کرده است. با بررسی دست نویس های موجود این کتاب، تحریری تازه از آن یافت شد که حاوی اختلافات و اضافاتی مهم نسبت به صورت چاپی آن است. در این جستار با بررسی تفاوت­های تبارشناختی دست نویس­های این کتاب و با استفاده از برخی منابع کهن، آگاهی­هایی تازه درباب مؤلف، مهدی­الیه و محل...

چکیده اقبال روزافزون دانش پژوهان به «ادبیات تطبیقی» تألیف و ترجمۀ آثار استواری در این باب را ضروری می کند. از آثار ترجمه شده در این حوزه، کتاب ادبیات تطبیقی: پژوهشی تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی اثر محمد سعید جمال الدین و ترجمۀ سعید حسام پور و حسین کیانی است که هم بررسی مستقل و غیر مقابله ای و هم کیفیت سنجی آن بر اساس مقابله با متن اصلی نشان می دهد که این اثر، به رغم برخی نقاط قوت، بدون بازبینی...

جدال 150 ساله مفاهیم مدرن سیاسی با مفاهیم سنتی، هنوز پایان نیافته است لذا انسان ایرانی معاصر، در هاج و واج روی­آوری به این(مفاهیم مدرن) یا آن(مفاهیم سنتی) قرار دارد و از این رو، در حل دوگانگی حاکم بر حیات سیاسی- اجتماعی خود درعرصه مفاهیم، ناتوان مانده است. (مسأله) چه باید کرد؟ در نیل به راه حلی در این زمینه، نحوه مواجهه عالمان دینی(سئوال اصلی) و در گام نخست، چگونگی روش بومی سازی عالمانی چون سید...

جامعه شناسی تاریخی همواره شاه راهی برای کشف قانون‌مندی‌های اجتماعی بوده که خدمات کاربردی مهمی را در اختیار جامعه قرار می‌دهد. بررسی‌های اقتصادی نیز، دانشی اجتماعی است که یکی از موضوع‌های محوری آن، بحران‌های اقتصادی است که گاهی از آن به تحولات اقتصادی نیز تعبیر می‌شود. از جمله آثاری که با اهتمام دکتر جمال الدین الشیال در سال 1358 قمری منتشر شده، چاپ کتابی تألیف تقی الدین احمد بن علی مقریزی مورخ ...

طنز یکی از انواع ادبی است که در آن طنز پرداز، به قصد اصلاح، با سلاح قلم و چاشنی خنده، زبان به انتقاد از معایب و مفاسد موجود در جامعه باز می کند. عبدالله ندیم و دهخدا هر دو از طنز پردازان زبان فارسی و عربی و زبانزد عالمان اهل قلم هستند. هردو با قلم خود به شیوه ای که خواننده را به تفکر وا دارد، از معایب جامعه زمان خود انتقاد کرده و آن را مورد تمسخر قرار دادند؛ یکی از آن ها در انقلاب عرابی پاشا شر...

بخش دوم از مقاله شادروان استاد سید ضیاء الدین سجادی که بخش نخست آن در شماره پیشین به اطّلاع خوانندگان گرامی رسید، اختصاص به معرفی ویژگی های سبک دو شاعر برجسته دیگر از قرن ششم یعنی انوری و جمال الدّین اصفهانی دارد. در این بخش ابتدا بارزترین ویژگی های سبک انوری در قصائد، غزلیات و رباعیات از نقطه نظر کاربرد کلمات و ترکیبات، وزن اشعار، قافیه و ردیف و نیز محتوای اشعال وی و موضوعات اصلی مندرج در آن مور...

به دشوار نیز نمی توان غیر از مولانا جلال الدین، انسانی را یافت که با هیأتی همچون هر انسان دیگر، دانشی برتر از هر آنچه گفته ایم و شنیدیم و خوانده ایم داشته باشد؛ او که قرعه فال به نامش زده بودند و دیدگانش به نعیم و مُلکی کبیر افتاده بود، از نطق همچون اناری متراکم بر خود می شکافید و همچون موری پرتوان و مُصرّ، باری افزون بر تاب انسانی بر دوش می کشید: یک زمان بگذار ای همره ملال در بیان ناید جمال حال ا...

عرفی شیرازی، از شاعران برجسته ی قرن دهم است که در شیراز متولّد شد. این نابغه ی عصر، که از گویندگان زبان فارسی به شمار می رود، آثاری به نظم و نثر دارد که با لحن حکیمانه ی نوشته های خویش، دیگران را متأثّر می کرد و در مدّت بسیار کوتاه، از زندگانی خود آنقدر گوهرهای شعری را به نمایش گذاشت، که چشم همه ی نویسندگان معاصر را خیره کرد و میان بزرگ ترین قصیده گویان و اعلی ترین غزلسرایان، جای خویش را برگزید. ...

چکیده هدف این پژوهش، بررسی تعاملات خاقانی و شاعران هم¬عصرش می¬باشد تا با تکیه بر آن، بتوان به درک روشن و بهتری از وضعیت سیاسی، اجتماعی و ادبی قرن ششم رسید، همچنین نکات زیباشناختی و مضامین شعری این اشعار تحلیل و بررسی گردد و شخصیت خاقانی در اشعاری که در تعامل با شاعران معاصرش داشته¬است، شناخته¬شود. روش گردآوری مطالب در این پژوهش، کتابخانه¬ای است و روش تحقیق نیز توصیفی ـ تحلیلی می¬باشد. بررسی ت...