گیدنز برخلاف جامعه شناسان کلاسیک و با عنایت به پیدایش جنبش های نوین دینی، به ویژه بنیادگرایی اسلامی، دنیوی شدن دین در دنیای مدرن را نپذیرفته و با تفسیر بازاندیشانه ، کارکردهای دین را متناسب با اقتضائات جامعۀ جدید، معنایابی کرده است. گیدنز معتقد است که دین می تواند با مدرنیته هم زیستی داشته باشد، مشروط به آنکه تن به گفت وگو و بازاندیشی بسپارد. این نظریه، هرچند به لحاظ پاسخ گو دانستن دین به سوالا...

مسئله گوهر و صدف دین یکی از مسائل مهم و مطرح فلسفه دین، در زمان معاصر است. سوال اصلی در این مقاله این است که آیا علامه طباطبایی (ره) و امام خمینی (ره) به عنوان دو فیلسوف برجسته و معاصر اسلامی مطالبی درباره این مسئله مطرح کرده اند و آیا می توان از دیدگاه آنان تفسیری برای گوهر و صدف دین ارائه نمود؟ بسیاری از فیلسوفان دین غربی معتقدند دین دارای گوهر و صدف می باشد. از نظر برخی گوهر دین، تجربه دینی ...

ابن‌رشد و ابن‌رشدیان متهم به «حقیقت دوگانه» شده‌اند؛ یعنی معتقدند که یک مسئله می‌‌‌تواند در دین حقیقت باشد در حالی که نقیض آن در فلسفه صادق است. در بخش اول مقاله تاریخ و معنای این نظریه از دیدگاه کلیسا بررسی شده، در بخش دوم به رأی ابن‌رشد در باب چگونگی بقای نفس در دو دسته از آثار فلسفی و کلامی­اش پرداخته‌ایم، و در بخش سوم با ارزیابی نظر ابن‌رشد در این دو دسته آثارش این نتیجه به دست آمده که رأی ...

کاوش بشر بر اساس حس کنجکاوی و نیازهای روحی مبنی بر اصول و پیش فرضها از طریق عقل و دل سیر کرده و در زمینه های فکری به بحث و جدل پرداخته و با منابع دینی و منابع عقلانی به براهینی دست یافته و به استدلال پرداخته است. از مسائلی که همیشه دغدغه ی بشر بوده و به آن پرداخته مبداء خلقت و چیستی خداست که راههای گوناگونی به یقین باورهای دینی و توجیه آن می پردازد. در ساحت ایمان نیز سوالاتی طرح می شود از جمله ...

ادیان الهی که همه بر صراط واحد استوارند و هدایت انسان را جستجو میکنند همواره به زبان عامه مردم بیان شده اند‘اما در ورای این ظاهر‘باطنی دارندکه خواص را نیز درهردرجه ای که هستند از زلال معرفت و حقیقت بهره مند می سازند. این ویژگی باعث شده تا در سراسر تاریخ ادیان مباحثات و منازعات فکری گوناگون را به ارائه راههای مختلف برای دستیابی به حقیقت رهنمون سازد. علم کلام در چنین شرایطی پابه عرصه دانش گذارد ...

به عقیدۀ برخی متفکران غربی، نشاندن انسان زمینی و مقهور در کنار خدایی آسمانی و قاهر جز به قیمت ازخود بیگانگی انسان و حلول شخصیتی بیگانه در ذهن و روان او تمام نمی شود. اساساً تلقّی آدمی از الیناسیون (ازخود بیگانگی) و چگونگی آن، رابطۀ مستقیم با نحوۀ تلقّی وی از انسان و ماهیت او دارد؛ البته، نوع نگاهی که انسان به خداوند دارد و خدایی که یک آیین معرفی می کند، متغیّر دیگری است که در آن سویِ معادلۀ انسان و ...

یکی از مهمترین مباحث فلسفه دین، مسأله تنوّع دینی است. دیدگاه­های مختلفی در بحث تنوّع دینی از سوی دین­پژوهان مطرح شده است. پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه نظریّه آلوین پلنتینگا، فیلسوف دین مسیحی به عنوان مدافع نظریه انحصارگرایی دینی و علّامه طباطبایی، فیلسوف و دین پژوه اسلامی پیرامون تنوّع ادیان می پردازد. از بررسی آثار مختلف علّامه طباطبایی می­توان استنباط نمود که وی با ارائه دیدگاهی شمول­گرایانه، بر ای...

چکیده در این مقاله می‌خواهیم نشان دهیم که هرچند پیرس منطق‌دان، دانش‌مند و فیلسوفی پراگماتیست است، رگه‌های قوی دینی در نظام فکری او (به‌ویژه در اواخر عمرش) با فلسفۀ علمی او پیوند ناگسستنی دارد. بر اساس این دیدگاه، این نوشته با استناد به آثار پیرس در پی نشان دادن این رگه‌های دینی در قالب «پیوند علم و دین» در اندیشۀ این متفکر امریکایی است. پیرس تبلور این پیوند را در روش علمی نشان می‌دهد و معتقد ا...

توحید به عنوان محور دین و سنگ بنای همه معارف دینی علاوه بر بُعد اعتقادی و نظری ابعاد کاربردی و عملی دارد که یکی از مهمترین آنها انحصار حاکمیت و ولایت به خدای واحد می‏باشد لکن این حاکمیت انحصاری خدا برای اینکه اجرایی شده و در بین مردم و جامعه دینی اعمال شود در لباس امامت و ولایت معصومین علیهم‏السلام تجلی و ظهور پیدا می‏کند و در حقیقت ولایت زمینی کننده و اجرایی کننده ولایت خدا است و این مقاله به د...

مسأله «حقّانیّت» ادیان و «نجات» پیروان آن سابقه بس طولانی دارد. امّا تدوین این بحث به قرن بیستم برمی گردد که توسّط جان هیک و شاگردان او پایه گذاری شد. در پاسخ به این مسأله رویکردهای مختلف پدید آمده که در این نوشتار به بررسی آنها پرداخته می شود. کثرت انگاران معتقدند تمامی ادیان و مذاهبی که در جهان وجود دارند، می‏توانند انسان را به حقیقت و نجات برسانند و موجب سعادت و رستگاری او شوند، هر چند که این اد...