جهان هستی از دیدگاه هنرمندان مسلمان سرشار از نشانه‌ها و آیه‌های خداوندی است. رنگ‌ها نیز از جمله تجلی‌های آفریدگار در عالم امکان هستند. در واقع مبحث رمزگشایی معانی رنگ ها، خود مکاشفه­ای از صورت‌های گوناگون وجود در دنیای مثالی قلمداد می شود که موجب اتصال انسان به حقیقتی ماورائی می گردد. بر این اساس به جرأت می توان گفت که نگارگران مسلمان نیز از وجه‌ی مادی و جسمانی صرف رنگ ها رهایی می‌یابند و قدم ب...

عقل کلی عبارت از جوهری است که به هیچ وجهی تعلق به اجسام ندارد؛‌ نه از جهت وجود مانند اعراض، نه از جهت فعل و تصرف مانند نفوس، و نه به جزئیت و امتزاج مانند ماده و صورت. عقل کلی به جهت گستره و احاطۀ علمی و مخزنیت آن نسبت به ادراکات عقلی، توسط حکیمانی نظیر علامۀ طوسی به عنوان نفس‎الأمر صور و احکام ذهنیه دانسته شده است. علامۀ حلی در زمان استفاده از محضر علامۀ طوسی این نظریه را ...

در این مقاله آراء متفکرانی که هرکدام بنوبه خود می تواند نماینده وحتی گاه مؤسس مکتب خاصی قلمداد شود، در زمینه جعل و صدور مورد ارزیابی قرار گرفته است. در آغاز به نظر می رسد که باید بتوانیم در یک تقسیم کلی حکماء را صرفاً در دو گروه جای دهیم: یک گروه آن هایی که در چارچوب کثرت و تباین وجودات، علیت و جعل را به معنای مرسوم آن تلقی کرده ولذا جعل را متعلق به «وجود»» دانسته اند، و درنتیجه صدور معالیل را ا...

راه اندازی دو فصلنامه علمی پژوهشی حکیم سید اسماعیل جرجانی در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گلستان به فال نیک گرفته می شود. در این مقاله سعی شده تا از نگاهی تاریخی به زندگی و زادگاه واقعی حکیم فرزانه سید اسماعیل جرجانی پرداخته شود. امید است تا با این بررسی باعث غنای مجله علمی پژوهشی وزین حکیم سید اسماعیل جرجانی گردد و پژوهشگران قدر و منزلت حکیمان و پزشکان ایرانی را بدانند.

غروی اصفهانی، در بین حکیمان مسلمان، نخستین کسی است که، بدون اطلاع از آرای غربیان، برای اثبات وجود خدا، برهان وجودی آورده و تقریری از آن عرضه کرده است. از ‌سوی دیگر، دکتر مهدی حائری یزدی، با آن‌که خود از مدافعان این برهان است، تقریر غروی را نمی‌‌پذیرد و از آن‌‌ انتقاد می‌‌کند. این مقاله به توضیح و بررسیِ تقریر حکیم غروی و انتقادات حائری اختصاص دارد.

بررسی تطبیقی خردگرایی در اشعار ناصرخسرو و متنبی شعرای بزرگ که از خرد و دانش بهره دارند، طبعاً عقاید و افکاری که زاییده ی خرد و دانش است، در شعر خود به کار می برند تا برای خوانندگان و شنوندگان پند و اندرزی باشد؛ زیرا شاعر در همان حال که شادی بخش دل ها و زداینده ی غم از دل های مردم است نیز باید آموزگار ایشان باشد. پایان نامه ای که در پیش رو دارید، به بررسی خردگرایی در اشعار متنبی و ناصرخسرو پ...

چکیده: اهتمام به معنویّت در جهان امروز، ناشی از احساس خلأ در دنیای صنعتی است. در این میان، اهتمام به معنویّت اسلامی، ضروری است. در این نوشتار، به بررسی اهداف و ویژگی‌های معنویّت در منظر حکیمان و عرفای مسلمان پرداخته شده است. معیار و منشأ برای معنویت فعل عبارت است از نیّت و معرفت به فعل و جهت‌گیری اخلاقی آن. هدف زندگی معنوی از دیدگاه آن‌ها عبارتند از: ارتقای شناخت توحیدی در مراتب مختلف توحید و ارتقا...

فارابی، مؤسس فلسفه‌ی اسلامی که به عنوان معلم ثانی پس از ارسطو شناخته می‌شود، از فیلسوفان برجسته‌ی جهان اسلام است. نظریات فارابی در مباحث اخلاقی و ارزش‌شناسی مبنای اندیشه‌ی فیلسوفان و حکیمان پس از او در بحث اخلاق و تربیت اخلاقی قرار گرفته است. در این مقاله، ابتدا دیدگاه ارزش‌شناسی فارابی در موضوعات اساسی ارزش‌های اخلاقی تبیین و سپس دلالت‌های آن برای تربیت اخلاقی در خصوص اهداف، اصول و روش‌ها استن...