یکی از اساسی‌ترین مسائل مرتبط با روش تفسیری قرآن به قرآن، بررسی جایگاه روایات تفسیری در این روش تفسیری است. علامه طباطبایی و استاد صادقی تهرانی از مفسران شیعی و مشهور در این روش تفسیری هستند. برخی از پژوهشگران بر این باورند که این دو اندیشمند با تکیه بر روش تفسیر قرآن به قرآن، منکر رجوع به سنت در تفسیر قرآن هستند. اگر چه ظاهر ابتدایی برخی عبارات این دو تفسیر موهم چنین مطلبی است ولی توجه به قرائ...

تفسیر گرانسنگ تسنیم، محصول درس تفسیر ترتیبی قرآن کریم آیت‌الله جوادی آملی در حوزة علمیه قم است که یکی از مهم‌ترین تفاسیر عصر حاضر به شمار می‌آید. از آنجا که شناخت بهتر تفسیر تسنیم، زمینة بهره‌گیری بهتر و تخصصی‌تر از آن را فراهم می‌کند و نیز دستیابی به چگونگی روش فهم قرآن در این تفسیر می‌تواند الگویی برای کارهای تفسیری آینده باشد، سؤال این است که تفسیر تسنیم چه مبانی، روش و گرایشی دارد. در این ن...

چکیده: یکی از کهن ترین روش های تفسیر قرآن روش تفسیر به لغت و صرف و نحو و بلاغت (تفسیر ادبی) است. در روایات تفسیری بجای مانده از معصومان (ع)، موارد فراوانی وجود دارد که آن بزرگواران ضمن بازگو کردن معنای لغوی یا نکات ادبی موجود در آیات و با تکیه بر قواعد صرف، نحو، معانی، بیان و یا ارجاع به کاربردهای عرفی و ذکر واژه های مترادف به تفسیر و تبیین آیات پرداخته اند. در این مقاله موارد و نمونه هایی قا...

یکی از مباحث بنیادین در روش تفسیر قرآن به قرآن این است که این روش بر دولت رفیع آیات بنا شده و تلاش مفسّر در این روش تفسیری آن است تا‌ آیات قرآن را از درون قرآن مجید و با تکیه بر آیات دیگر تفسیر نمایند و بر این اساس، برخی از مفسّران مدّعی بی‌نیازی به هرآنچه غیر قرآن است و «قرآن بسندگی» یا «بسندگیِ متن» در تفسیر قرآن شده‌اند و با چنین پنداری، برخی با حمله به تمامی روایات مجعول و غیر مطمئن خواندن این ...

چکیده با توجه به جایگاه ویژه روش شناسی در فهم معیارها و شیوه های صحیح کشف معرفت از منابع مربوط در هر علمی و با توجه به جایگاه قرآن در استنباط احکام شرعی به عنوان اصلی ترین منبع و اهمیت تفسیر فقهی به عنوان دانشی میان رشته ای، این مقاله با طرح ایده روش شناسی تفسیر فقهی شیعه، ضمن بر شمردن ویژگی های کلی تفسیر فقهی شیعه، به تقسیم بندی، بررسی و مطالعه مصداقی روش های متنوع استخراج احکام فقهی از آیات...

تفسیرالمیزان، یکی از مهمترین تفاسیر عالم اسلام می‌باشد. علامه طباطبایی مفسر گرانقدر این اثر ارزشمند را از خود برجای گذاشته است. روش تفسیری ایشان در این تفسیر روش قرآن به قرآن است. وی در تفسیر خود تلاش کرده تا با استفاد از آیات قرآن به تفسیر آیات دیگر بپردازد. ایشان به روایات تفسیری، بحث‌های فلسفی و مسائل اجتماعی بحث‌های کلامی و عرفانی نیز در تفسیر خود توجه داشته ولی هرگز این امر او را از تفسیر ...

بازشناسی تفاسیر در حوزه روش شناسی، ضرورت اجتناب ناپذیر مطالعات جدید قرآنی است. توجه به ابعاد مختلف روش شناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقه بندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روش شناسانه الزام های روش شناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان می سازد. اصلی ترین پرسش های مطرح در این دانش را می توان چنین برشمرد: چه راه هایی برای شناخت قرآن وجود دارد؟ تفسیر چه نوع شناختی است؟ نسبت تفسیر با...

تفسیر موضوعی با هدف کشف دیدگاه های قرآن در مسائل مختلف اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و ... به مثابه روشی در فن تفسیر به شمار می آید و اصطلاح جدیدی است که در قرن اخیر و در پرتو نهضت رجوع به قرآن کریم به بار نشسته است. هر چند در پیشینه تاریخی آن، به شکل های دیگری مطرح بوده است. آیت الله جوادی آملی و آیت الله سبحانی از جمله مفسرانی هستند که در این افق جدید تفسیری، مجموعه های نفیسی تدوین نموده اند. نو...

شیخ صدوق از فقها و محدثان طراز اول امامیه در قرن چهارم هجری قمری است. نظر به صبغهٔ روایی اغلب آثارش، بیشتر در زمره محدثان به شمار آمده و وجههٔ تفسیری او کمتر مورد توجه قرار گرفته است. کتاب تفسیر قرآن صدوق به ما نرسیده لکن در میان آثار به جامانده از وی می‏توان به برخی از دیدگاه‏‏های تفسیری اش دست یافت. این نوشتار در صدد است تا مبانی و روش تفسیری وی را از میان آثار مذکور استخراج کند. قدسی بودن و وح...

تفسیر تسنیم تالیف آیت الله جوادی آملی از جمله تفاسیری است که به زبان فارسی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به نگارش در آمده است. این تفسیر در ساختار و روش از تفسیر شریف المیزان تاثیر پذیرفته است و مولف آن که حضوری فعال در عرصه های اجتماعی دارد با بینشی وسیع و همه جانبه در پرتو آیات قرآن کریم مباحث فراوانی را مطرح نموده و علاوه بر نقد و بررسی آراء سایر مفسران به بسیاری از سوالات و شبهات پاسخ داده ا...